ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Πέρασαν 15 ολόκληρα χρόνια από τότε που – τριτοετής φοιτητής της Φιλολογίας όντας και μετά την πρώτη μου επίσκεψη στην Ίμβρο – ξεκίνησα μια πρώτη πρόχειρη καταγραφή ιμβριακών ιδιωματικών λέξεων κυρίως από τα οικογενειακά μου ακούσματα (γιαγιά, παππούς) και τίποτα φυσικά δεν μπορούσε να με κάνει να φανταστώ την σημερινή κατάληξη αυτής της προσπάθειας. Έχοντας ως αφετηρία τις λέξεις αυτές, άρχισα πλέον να καταγράφω προσεκτικά την σημασία από οποιαδήποτε ιδιωματική λέξη-φράση υπέπιπτε στην αντίληψή μου είτε κατά τις μετέπειτα επισκέψεις μου στην Ίμβρο είτε κατά την γενικότερη επαφή μου με Ιμβρίους ενώ από την επόμενη χρονιά ξεκίνησα να αποδελτιώνω κάθε είδος χειρογράφων, βιβλίων και άρθρων που σχετίζονται με τον λαϊκό πολιτισμό της Ίμβρου (γλωσσικό ιδίωμα και ήθη-έθιμα). Οι τίτλοι, οι συγγραφείς και η γενικότερη ταυτότητα αυτών βρίσκονται αναλυτικά σε αντίστοιχη ενότητα της εισαγωγής.
Στόχος μου, καθ’ όλη την διάρκεια καταγραφής και επεξεργασίας του λεξικογραφικού υλικού ήταν αφενός η συγκέντρωση ενός όσο το δυνατό μεγαλύτερου αριθμού ιδιωματικών ιμβριακών λέξεων-λημμάτων και αφετέρου η πληρέστερη δυνατή γλωσσική-λεξικογραφική προσέγγισή τους με βάση τα σύγχρονα κριτήρια των επιστημών της Γλωσσολογίας (Linguistics) και της Λεξικογραφίας (Lexicography). Έτσι, δεν αρκεστήκαμε μόνο στην παράθεση της σημασίας, του ερμηνεύματος αλλά προσπαθήσαμε να αναδείξουμε λεξικογραφικά το κάθε λήμμα δίνοντας έμφαση και ως εκ τούτου πληροφορίες για όλα τα γλωσσικά του επίπεδα (φωνητικό-φωνολογικό, μορφολογικό, σημασιολογικό, συντακτικό, πραγματολογικό) ενώ επιδείξαμε συγχρόνως ιδιαίτερη προσοχή – εκτός φυσικά από την συγχρονική – και στην διαχρονική / ιστορική υπόσταση εκάστου λήμματος (ετυμολογία).
Ο μεγάλος αριθμός των λημμάτων που απαντούν στο Λεξικό καθώς και η σταθερή μας επιδίωξη για ολόπλευρη γλωσσολογική-λεξικογραφική προσέγγιση αυτών, σε συνδυασμό μάλιστα με την προσπάθεια πλήρους ετυμολόγησής τους (αξίζει να αναφερθεί ότι οι διαφορετικές ξένες γλώσσες που απαντούν στο σύνολο των ετυμολογιών αγγίζουν τις 40!) καθιστούν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αναμενόμενη την παρουσία αβλεψιών, αστοχιών και σφαλμάτων. Ο εντοπισμός αυτών από εξειδικευμένους μελετητές και οι αντίστοιχες λεξικογραφικές τους επισημάνσεις-προτάσεις σε συνδυασμό και με την περαιτέρω συμπλήρωση λημμάτων που είναι φυσικό να απουσιάζουν, θα γίνουν με ιδιαίτερη ικανοποίηση δεκτά για μια ενδεχόμενη β΄ βελτιωμένη έκδοση.
Ολοκληρώνοντας τον Πρόλογο, αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω από τα βάθη της ψυχής μου όλους εκείνους που συνέβαλαν, ο καθένας με τον τρόπο του, στην δημιουργία, μορφή και έκδοση του παρόντος Λεξικού. Συγκεκριμένα, θα ήθελα να ευχαριστήσω:
Τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο που τίμησε τόσο εμένα όσο και το Λεξικό προλογίζοντάς το και χαρίζοντας την ευλογία του,
Την Ακαδημία Αθηνών, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας μας και κιβωτό του πολιτισμού και των παραδόσεών μας, στο πρόσωπο του Προέδρου της κ. Κ. Σβολόπουλου και του Γενικού Γραμματέα κ. Β. Πετράκου, καθώς με τίμησε στην πανηγυρική τελετή της 28ης Δεκεμβρίου 2010 με το πρώτο από τα 3 συνολικά βραβεία που προκηρύχθηκαν από το Κέντρο Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών για το 2010 για το – ανέκδοτο – Λεξικό μου υπό τον τίτλο «Συλλογή γλωσσικού υλικού από την Ίμβρο».
Την Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων - ΙΛΝΕ της Ακαδημίας Αθηνών κ. Χρ. Μπασέα-Μπεζαντάκου τόσο για την έκθεση που συνέταξε προς την Ακαδημία Αθηνών για την βράβευση της ανέκδοτης τότε (και φυσικά ανώνυμης) λεξικογραφικής εργασίας μου όσο και για την τιμή που μου έκανε να προλογίσει το Λεξικό.
Τον Καθηγητή Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρ. Χαραλαμπάκη και επόπτη της διδακτορικής μου διατριβής, η οποία καθώς αφορά το ιμβριακό ιδίωμα λειτούργησε ως συγκοινωνούν δοχείο με το Λεξικό, αφενός για τα ενθαρρυντικά του σχόλια σε ό,τι αφορά την πραγματοποίηση αυτού αφετέρου για την συμβολή του στην εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής σχετικά με το γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου («Το μορφολογικό σύστημα του ιμβριακού ιδιώματος») και τέλος για την διαμόρφωση του εν γένει διαλεκτολογικού και λεξικογραφικού μου οπλισμού.
Τον πρώην Πρόεδρο (2007-2011) και νυν Γενικό Γραμματέα (2011-2013) του Συλλόγου Ιμβρίων και διακεκριμένο δικηγόρο κ. Πάρι Ασανάκη, ο οποίος από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε με σοβαρότητα το Λεξικό και επέδειξε ειλικρινές ενδιαφέρον για την έκδοσή του.
Τα μέλη τόσο του προηγούμενου Διοικητικού Συμβουλίου (2009-2011) του Συλλόγου Ιμβρίων για την απόφαση έκδοσης του Λεξικού [Π. Ασανάκη (Πρόεδρος), Ρ. Χατζηανδρέου (Α΄ Αντιπρόεδρος), Ι. Ζαφειράκη (Β΄ Αντιπρόεδρος), Στ. Πούλαδο (Γενικός Γραμματέας), Άν. Κουτσομάλλη (Ειδική Γραμματέας), Ν. Λαφιατή (Ταμίας), Ν. Παντελή (Αναπληρωτής Ταμίας), Αθ. Καραδημήτρη (Έφορος Σωματείου), Σ. Σταγιά (Αναπληρωτής Έφορος Σωματείου)] όσο και του νυν (2011-2013) για την τελική έγκριση της έκδοσής του [Κ. Χριστοφορίδη (Πρόεδρος), Ρ. Χατζηανδρέου (Α΄ Αντιπρόεδρος), Στ. Πούλαδο (Β΄ Αντιπρόεδρος), Π. Ασανάκι (Γενικός Γραμματέας), Άν. Φλιάκου (Ταμίας), Β. Γιάντα (Αναπληρωτής Ταμίας), Σ. Σταγιά (Έφορος Σωματείου), Ν. Κοιλό (Αναπληρωτής Έφορος Σωματείου)].
Τον κ. Στέλιο Πούλαδο, Β΄ Αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ιμβρίων, για τις ενέργειές του ως προς την έκδοση του Λεξικού.
Τον γραφίστα κ. Κ. Τράκα για τον επαγγελματισμό και την διάθεση συνεργασίας που επέδειξε κατά την γραφιστική επιμέλεια του Λεξικού.
Τους δεκάδες Ιμβρίους που επώνυμα ή ανώνυμα βοήθησαν στην συγκέντρωση του υλικού απαντώντας πρόθυμα στις ερωτήσεις μου. Από αυτούς θα θεωρούσα παράλειψη να μην μνημονεύσω την σεβαστή μου κ. Κατερίνα Καμπούρη-Κοτζαμάνη από τα Αγρίδια η οποία με τόση χαρά προσπαθούσε να συγκεντρώσει όσες ιδιωματικές λέξεις θυμότανε καθώς και την αγαπητή και ιδιαίτερα δραστήρια κ. Μαίρη Λημνιού-Τριανταφύλλου, μέλος της επιτροπής γυναικών του Συλλόγου Ιμβρίων, επίσης από τα Αγρίδια.
Την οικογένειά μου και συγκεκριμένα την μητέρα μου Ευγνωμία Καλαφάτη από το Γλυκύ και την σύζυγό μου Ευφροσύνη Μαρζάβα για την αμέριστη ψυχολογική στήριξη που μου παρείχαν και τις χρήσιμες συμβουλές τους στις διάφορες φάσεις εκπόνησης και συγγραφής του Λεξικού καθώς και τα αγαπημένα μου παιδιά Θάνο-Παναγιώτη και Μάριο-Ίμβραμο για την κατανόηση που επεδείκνυαν αναφορικά με τον χρόνο που χρειαζόταν να αφιερώσω στην επεξεργασία του Λεξικού παρά το νεαρό της ηλικίας τους.
Περισσότερο από όλους ωστόσο αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω την γιαγιά μου Μαργίτσα Παπασταύρου/Γιαραμάνη-Καλαφάτη για τις πολυάριθμες πληροφορίες που απλόχερα και πρόθυμα μου έδινε επί σειρά ετών κάθε φορά που της το ζητούσα και παρά τα προβλήματα υγείας που λόγω προχωρημένης ηλικίας αντιμετώπιζε. Χωρίς την συνεχή, πολύτιμη και ακάματη βοήθειά της το Λεξικό δεν θα είχε την παρούσα μορφή. Η αφιέρωση του Λεξικού στην μνήμη της ίδιας καθώς και του παππού μου, Ξενάκη Καλαφάτη, ήταν, ως εκ τούτου, δεδομένη ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης και απέραντης, αιώνιας αγάπης.
Ξενοφών Τζαβάρας
WebRep
Συνολική αξιολόγηση