Embedded Files
TAI NẠN “NGHỀ” TRƯỞNG LỚP
( Tưởng nhớ Thầy giám thị Trần Văn Tài )
Niên học 1972-1973, lớp mười bê bốn (10B4) trung học Ngô Quyền Biên Hòa có một kỹ niệm nhớ đời. Thông thường vào đầu năm học, nhà trường có tổ chức đợt thi đua "Tuần lễ kỹ luật học đường”. Trong những tiêu chuẩn như: sĩ số, đồng phục, phù hiệu, vệ sinh lớp học v.v… thì tiêu chuẩn “học sinh không ra khỏi lớp vào giờ học trống ” lớp tôi khó “ăn” điểm nhất. Một buổi sáng đầu tuần, lớp tôi nhận thông báo giáo sư vắng hai giờ đầu. Cả lớp mừng rỡ, hò reo như “đám giặc chồm” được tin thắng trận. Thế là, lần đầu tiên và duy nhất, tai nạn “ nghề” … trưởng lớp đã đến với tôi.
Để giữ chân các bạn không tràn khỏi lớp trong khoảng thời gian dài đăng đẳng ấy, tôi bèn tập các bạn hát những bài sinh hoạt hướng đạo. Nghĩ là làm, tôi chép ngay lên bảng bài " Ngày trở về" của nhạc sĩ Phạm Duy, đã được sửa lời như sau :"Ngày trở về, anh xuống sông bắt cá lòng tong nấu canh bí đao. Có dè đâu, lòng tong chết chìm thành con cá lìm kìm ..." Tôi có dè đâu, các bạn của tôi khoái cá lìm kìm quá, vỗ tay nhịp theo bài hát rân trời. Vỗ tay chưa đã, các bạn còn vỗ cả ... chân, bằng cách lôi guốc gỗ đập lên bàn rầm rập. Và tất nhiên, không bạn nào bỏ ra khỏi lớp…
Cả lớp học đang vui … chạm nóc, bất chợt Thầy giám thị Tài xuất hiện:
- Này, chúng mầy định làm loạn ấy hở?.."
Tôi nhanh nhẩu đáp:
- Tụi em đâu có làm loạn đâu Thầy, tụi em đang tập hát mà!...
Thầy Tài quát to:
- Bước xuống ngay!...
Lúc đó, tôi đang… hiên ngang đứng trên bục điều khiển dàn đồng ca "cùng la, cùng hét" lớp tôi. Nên khi bị Thầy la, tôi mới rời khỏi bục. Thầy Tài giận dữ, bước tới gần tôi và "Bốp!...", một bạt tay nháng lửa bất thình lình giáng thẳng mặt tôi. Tôi choáng váng, ngơ ngác, bàng hoàng rồi òa khóc. Sao kỳ vậy? Tôi đang làm nhiệm vụ trưởng lớp quá… xuất sắc mà, tại sao Thầy Tài lại nổi giận với tôi? Cảm thấy mình bị đòn oan ức, tôi khóc tức ta tức tưởi, khóc đã đời Vân Tiên, khóc điên con cào cào lẫn con cà cuống luôn…
Ngay khi Thầy Tài quay trở lại văn phòng, cả lớp tôi trở nên náo loạn. Lúc đó tôi chỉ có khóc và khóc, không còn biết phải làm gì cả. Các bạn của tôi hầu hết tỏ ra bất nhẫn, bàn tán râm ran sôi nổi còn hơn ve gọi mùa hè. Sau nhiều ý kiến tranh cãi, cả lớp đồng lòng "biểu tình", bỏ hai giờ học sau để "phản đối" Thầy Tài. Cảm thấy như vậy chưa đủ, các bạn bèn kéo nhau ra họp ở quán nước trước cổng trường bán công Trần Thượng Xuyên, bàn bạc ý tứ viết đơn "thưa kiện” Thầy Tài. Các bạn mua giấy ca-rô và bao thư, rồi cử bạn Phạm Thị Sen làm người chắp bút. Các bạn khác vây quanh bạn Sen, mỗi người góp vào một câu. Sau khi hoàn thành “tác phẩm chung” của lớp 10B4, các bạn còn đọc đi đọc lại, sửa tới sửa lui rồi chép lại lần nữa, sao cho lá đơn thưa kiện được “ hùng hồn về nội dung, sạch đẹp về hình thức”... Để đơn thưa thêm nặng kí, các bạn rủ nhau cùng ký tên vào đơn. Dễ chừng, được khoảng vài chục chữ ký học trò. Cuối cùng, các bạn cử một nhóm đại diện đến gặp Thầy Tổng giám thị Dương Hòa Huân:
- Thưa Thầy, lớp 10B4 gửi Thầy…
Thầy Huân vừa cầm lá đơn, ngay lập tức các bạn tôi ù chạy mất…
Ngày hôm sau, có giờ học Toán của Thầy Bùi Thọ Thích, giáo sư hướng dẫn lớp chúng tôi. Vừa vào lớp, Thầy đã "mắng" cả lớp một trận te tua té tát:
- Các em hành động không suy nghĩ, nhỡ ra nhà trường đuổi học “cái” Mai thì sao?...
Cả lớp còn đang … chóng mặt, thì Thầy Đoàn Hữu Ý xuất hiện với chiếc roi mây dài. Thầy không đánh, mà bắt hết cả lớp “ Bê …con gái” áo dài trắng tinh tươm quì gối cả bầy! Vừa nhịp rọi trên bàn , Thầy vừa giảng bài đạo đức cho cả lớp nghe ... Những ngày tiếp theo, các bạn của tôi đến lớp với tâm tư đầy xáo trộn. Bạn Võ Thị Mỹ Dung ( Tuyết Hồng quán) lo lắng:
- Chết tao rồi! Kỳ này tao mà bị đuổi học, chắc má tao trấn nước sông Đồng Nai tao uống no nốc quá!...
Bạn Vũ Thị Hạnh – ca sĩ tỏ ra bình tĩnh hơn:
- Không sao đâu, chị của tớ bảo rồi. Cả lớp mình đoàn kết thì sống, chia rẽ thì … hết sống! Cùng làm cùng chịu, không trường học nào đuổi học cả lớp đâu…
Nhưng nói gì thì nói, các bạn tôi lúc đó đều … mất hết nhuệ khí, đứa nào cũng ỉu xìu y chang những chiếc bong bóng xì hơi…
Vài ngày sau đó, Hội đồng kỹ luật họp giải quyết “đơn kiện” của lớp 10B4. Buổi họp diễn ra tại văn phòng Ban giám hiệu. Trước tiên, Thầy Nguyễn Văn Có đọc toàn bộ lá đơn cho tất cả cùng nghe. Lá đơn các bạn viết dài lắm, mô tả chi tiết sự việc xảy ra ở lớp, và lên án Thầy Tài nhiều lắm! Nhưng chỉ có hai câu nhận xét … quá ấn tượng, mà tôi nhớ mãi đến tận bây giờ. Đó là :" … Hành vi của Thầy Tài đối với chị Mai, xét về khía cạnh của một con người với một con người, đó là hành động... dã man. Còn xét về khía cạnh của một người đàn ông với một phụ nữ, thì đó là hành động ... vũ phu!...”
Bốn mươi năm đã trôi qua, nhưng mỗi bận có dịp nhắc lại “tình tiết” này, tôi và các bạn vẫn mắc cười đau ruột. Bây giờ mới cười, chứ hồi xảy ra sự việc, tôi và các bạn tôi đều … tê tái cõi lòng. Các Thầy đều bực tức về sự … dại dột của lớp chúng tôi. Và tôi tuy là “nạn nhân”, nhưng lúc đó lại đơn độc “gánh” hết sự bực tức của các Thầy như một … tội đồ. Tủi thân, tôi lại khóc… Sau cùng, Thầy Đoàn Hữu Ý nhẹ giọng với tôi: "Học trò học dè mà mấy em viết đơn như vầy, mấy em không biết viết vậy mấy Thầy buồn lắm hay sao? Dù gì thì Thầy Tài cũng đáng tuổi cha chú các em mà!..." Tôi vẫn nhớ, nét mặt Thầy Tài lúc đó trông buồn bã lắm! Khi tôi nói lời xin lỗi, Thầy chỉ lặng lẽ gật đầu rồi lấy khăn tay lau mắt kính…
Năm 1979 tôi tình cờ gặp lại Thầy Tài, tại một ngôi trường thuộc xã vùng sâu huyện Thống Nhất (nay là huyện Trảng Bom). Thời gian này, đời sống mọi người khó khăn khủng khiếp! Đời sống của thầy cô giáo, còn chật vật hơn gấp nhiều lần. Cũng vì quá nhọc nhằn gánh nặng cơm áo cho các con, lúc đó trông Thầy tôi rất già nua khắc khổ. Tôi chào Thầy :
- Thầy nhớ em không, khi xưa em học trường Ngô Quyền…
Thầy Tài nhìn tôi, lắc đầu:
- Học trò nhiều quá, Thầy không nhớ hết ...
Tôi không dám nhắc lại chuyện xưa. Tôi chỉ kịp hỏi han, chúc sức khỏe Thầy rồi tiếp tục hành trình công tác.
Về sau này tôi mới được biết, cái hôm tôi bị đòn oan, là do cùng lúc có ba anh trưởng lớp "láng giềng": 10B3, 12B1 và 12A4 được giáo viên “cử” đến văn phòng "méc" với Thầy Tài : " Lớp 10B4 đang ... làm loạn trên lầu!..." Thông tin "Lớp 10B4 nổi loạn" tới tấp dội về văn phòng, chẳng trách chi Thầy Tài đằng đằng sát khí đến lớp mười bê ... dẹp loạn. Phần tôi, đang say sưa “làm quá tốt” công việc Trưởng lớp nên chẳng đề phòng. Vì vậy, tôi mới lãnh đủ hậu quả từ cơn bực tức của Thầy. Chứ nếu có chủ ý quậy phá, tôi đã sẵn sàng tư thế ca bài "tẩu mã" rồi. Tôi mà chạy, Thầy Tài nhất định không thể nào đuổi kịp để đánh tôi đâu!...
Có dịp gặp lại bạn cũ lớp 10B4, các bạn của tôi vẫn nhắc lại chuyện này, như một kỹ niệm “vừa đau, vừa thương” của tuổi học trò. Đau là tôi đau, vì bị đòn oan. Thương là thương Thầy Tài, chỉ vì tính nông nỗi trẻ con chúng tôi đã làm Thầy buồn. Tôi từng suy nghĩ, nếu có cơ hội chúng tôi nhất định rủ nhau đến thăm Thầy, xin lỗi Thầy lần nữa. Chắc chắn Thầy sẽ vui với đám học trò nghịch ngợm năm xưa, nay đã thành những “người lớn” chững chạc trưởng thành. Nhưng sau năm 1975, tôi chỉ được gặp lại Thầy Tài một lần duy nhất.
Tôi hay tin trễ, Thầy Trần Văn Tài qua đời không lâu, sau ngày tôi tình cờ gặp lại Thầy ở Trảng Bom. Những dòng chữ muộn màng này, thay nén nhang thơm tôi và các bạn lớp 10B4 năm xưa kính nhớ Thầy. Chúng em chân thành xin lỗi Thầy lần nữa – mặc dù em vẫn biết – Thầy đã thứ tha cho đám học trò nhỏ từ rất lâu rồi…
Tháng 11/2013
Diệp Hoàng Mai
Phụ Đính Một số hình ảnh THẦY XƯA:
Thầy Bùi Thọ Thích và Thầy Trần Minh Chính Thầy Nguyễn Văn Lục
Thầy Phùng Thái Toàn
Thầy Trần Văn Phúc Thầy Nguyễn Văn Phú
Thầy Nguyễn Minh Mẫn và con gái Nguyễn Minh Hiền
Thầy Hà Tường Cát, Thầy Lê Quý Thể, Thầy Nguyễn Văn Lục
Thầy Hà Tường Cát, Thầy Nguyễn Văn Lục, Thầy Lâm Tấn văn, Thầy Nguyễn Thành Dũng
Thầy Nguyễn Viết Long, Thầy Trần Văn Phúc, Thầy Nguyễn Văn Phú
ĐIỆP KHÚC THƯƠNG YÊU
Sài Gòn, sáng Thứ Bảy…
Không phải đợi đến ngày Hiến Chương Nhà Giáo, đám học trò già trường trung học Ngô Quyền Biên Hòa mới nhớ thầy cô giáo cũ. Mà bất cứ lúc nào gặp nhau, điệp khúc “Trường cũ, Thầy xưa ” luôn là bài ca muôn thuở của chúng tôi. Từ lúc biết thầy Phạm Đức Bảo “trở về mái nhà xưa” trên đường Trần Quang Diệu, tháng mười một hàng năm chúng tôi đều ghé thăm thầy. Và lần nào, chúng tôi cũng mời thầy Trịnh Hồng Hải làm “thủ lĩnh” nhóm. Vốn là bạn học thân thiết với thầy Phạm Thăng Long – em ruột thầy Phạm Đức Bảo – nên thầy Hải khá gần gũi với gia đình anh của bạn mình. Ngay khi trở lại cố hương, thầy Bảo thường xuyên gọi thầy Hải. Nhờ vậy, thầy Hải dễ dàng “phiên dịch” giúp chúng tôi chuyện trò với thầy hiệu trưởng, để học trò không mang tội “hỗn” vì nói to tiếng với thầy.
Tháng mười một năm nay, ngoài thầy Trịnh Hồng Hải, chúng tôi mời thêm: Cô Đinh Thị Hòa; Cô Phạm Kiều Tiên; Thầy Đoàn Viết Biên, Thầy Trần Đình Tri; Thầy Lâm Tấn Văn cùng đến thăm thầy Phạm Đức Bảo … Cầu thang nhà thầy Bảo hơi khó đi, nên rất thương thầy cô “không còn trẻ” của chúng tôi, lần từng bước chân đến thăm “giang sơn” riêng của thầy hiệu trưởng. Vừa gặp thầy Phạm Đức Bảo, thầy Đoàn Viết Biên dang rộng đôi tay:
- A, đại ca!...
Thầy Bảo thoáng đăm chiêu, ngón tay trỏ gõ nhẹ vào đầu, rồi thốt lên:
- Này, Đoàn Viết Biên có phải không?A, lão … Trượng!...
Mọi người cười ồ, thán phục trí nhớ của thầy hiệu trưởng. Ngoài thầy Trần Đình Tri, cô Phạm Kiều Tiên và cô Đinh Thị Hòa – thường xuyên, hoặc thi thoảng ghé ghé thăm thầy – thì thầy Đoàn Viết Biên lâu lắm rồi thầy Bảo mới gặp lại. Trãi qua bao thăng trầm cuộc sống, thầy Bảo vẫn nhớ như in họ tên những vị giáo sư từng đứng trên bục giảng trường trung học Ngô Quyền Biên Hòa. Nhiều lần ghé thăm thầy, tôi ấn tượng câu nói thầy thường lặp đi lặp lại, sau khi kể tên một loạt cựu giáo sư Ngô Quyền cùng thời quá vãng:
- Chết cả rồi, chỉ còn tôi, chưa … chết!?...
Tiếp theo câu nói vui, là nụ cười hồn nhiên đáng mến của một người từng trãi, đã hiểu biết quá nhiều lẽ sống ở đời. Thầy Bảo bây giờ sống an nhiên tự tại, mặc cho tuổi tác và bệnh tật chực chờ “hù dọa” ông lão tuổi chín mươi tư.
Lo lắng cho sức khỏe của thầy hiệu trưởng, cô Kiều Tiên thúc giục mọi người về sớm để thầy nghỉ ngơi. Tôi là người sau cùng bước đến chào thầy, thầy lại nheo mắt nhìn tôi:
- “ Cái” Mai ở Biên Hòa, có phải không?
Tôi mừng quá chừng, mãi đến lần này tôi mới được thầy hiệu trưởng nhớ tên. Quay lại chào thầy lần nữa trước khi bước khỏi căn phòng, tôi cảm thấy chùng lòng … Thầy hiệu trưởng vẫn tần ngần đứng nhìn theo mọi người, chừng như thầy luyến tiếc thời gian thầy trò sum họp qua mau.
Cũng có thể, chúng tôi chỉ mời thầy cô họp mặt lần này nữa thôi. Những năm kế tiếp, học trò dự định sẽ đến từng nhà thăm thầy cô giáo. Lòng mong muốn thầy cô được vui, nhưng học trò lo ngại thầy cô đi lại khó khăn rồi sinh bệnh, học trò sẽ buồn biết bao nhiêu. Dẫu biết gặp nhau cùng lúc vẫn đông vui hơn, nhưng thầy cô của chúng tôi nay tuổi đã quá cao – và học trò năm xưa của thầy cô bây giờ cũng … cao tuổi – nên việc đi lại không còn dễ dàng như xưa nữa. Tình thương yêu thầy trò ngày càng đong đầy, thì tuổi tác và sức khỏe thầy trò lại vơi dần theo ngày tháng. Biết làm sao khác được, qui luật sinh học tất yếu của đời người?...
Trước khi đến thăm thầy Phạm Đức Bảo, thầy trò chúng tôi có buổi họp mặt nho nhỏ ở café Suối Đá – Sài Gòn. Mặc dù đã cố gắng chọn … ngày lành, nhưng chúng tôi vẫn không sao tránh được chuyện … đụng đám. Thầy Đinh Hữu Quyến có hẹn với nhóm học trò cũ ở Bình Dương; Thầy Trần Thái Hùng bận làm chủ hôn cho cháu của thầy; Thầy Trần Kim Linh vào Chợ Lớn dự đám giỗ họ hàng từ sáng sớm; Thầy Lê Hoàng Long chân nay đã yếu mắt đã mờ… Về phía các bạn nhóm café Bê Ba, lần này báo tin “ đụng đám” quá chừng; Các anh chị khác bận công tác xa, không về kịp. Cuối cùng, khóa đàn anh ở Sài Gòn chỉ có anh Vũ Ngọc Giao và anh Khương Văn Mười đến dự. Anh Mười cho tôi xem lịch công tác dầy đặc như đám … đậu đen của anh, nhưng anh vẫn cố gắng đến thăm thầy cô, với câu chuyện vui hồi đi học:
- Anh nhớ hồi đó thằng Khôi lớp anh giấu cái giỏ xách của cô Hòa, làm cô khóc quá trời không biết làm sao, bèn bỏ xuống văn phòng thầy Bảo …
Mọi người cười rần, cô Hòa ngồi cạnh anh Mười cũng cười theo. Hầu hết học trò cũ trường Ngô đều biết, cô Hòa hiền lành và hay khóc. Tuy nghịch như giặc, nhưng học trò đứa nào cũng thương mến cô. Thầy Lâm Tấn Văn vượt qua cơn đột quỵ, rất kiên trì tập vật lý trị liệu tại nhà. Nhưng chân của thầy vẫn còn yếu, nên đi lại khá khó khăn. Thầy rất quan tâm đến sinh hoạt của học trò cũ, đồng nghiệp xưa qua trang web Ngô Quyền. Thỉnh thoảng thầy gọi tôi, hỏi thêm thông tin về những người quen thân năm cũ. Với thầy Đoàn Viết Biên, tôi luôn lo lắng vì sức khỏe của thầy cứ … trồi sụt thất thường. Còn nhớ buổi chiều hôm trước gọi điện cho thầy, thầy rất vui nhưng cẩn thận dặn dò tôi:
- Thầy sẽ đến, vì thầy rất mong gặp lại đồng nghiệp cũ. Thầy dặn trước, bây giờ thầy đang khỏe đấy! Nhưng sáng ngày mai, thầy chưa biết sức khỏe của thầy ra sao đâu. Thầy sẽ điện báo cho em biết, nếu như thầy không đến được…
Điện thoại của anh Mười reo liên tục – nên dù đang dòn dã những câu chuyện vui – anh Mười đành xin phép kiếu thầy cô. Trước khi ra về, anh Mười làm một nghĩa cử vô cùng … đẹp, là “bao sân” hết chi phí chầu café và điểm tâm sáng cho mọi người. Hoan hô anh Mười – lần sau café họp mặt – bất cứ giá nào đàn em cũng “réo rắt” gọi, anh Mười ơi!...
Tháng 11/2013
Diệp Hoàng Mai
PHỤ ĐÍNH HÌNH ẢNH BUỔI THĂM VIẾNG THẦY HIỆU TRƯỞNG PHẠM ĐỨC BẢO (Ngày 23 tháng 11, 2013)
Biên Hòa, ngày Chủ Nhật…
Nhận e-mail của Diệp Hoàng Mai báo tin, sáng Thứ Bảy 23 tháng 11 đến quán café Suối Đá – Sài Gòn ăn sáng với Thầy Cô, và các bạn cựu học sinh Ngô Quyền. Đồng thời sáng Chủ Nhật 24 tháng 11 ở Café Cội Nguồn – Biên Hòa cũng có buổi hop mặt Thầy Cô và bạn bè, thì tôi hiểu ngay nhóm CHS.NQ tổ chức tri ân Thầy Cô ở hai nơi. Tiếc là Thứ Bảy tôi phải về quê cúng giỗ, nên chỉ tham dự buổi sáng Chủ Nhật mà thôi.
Tôi báo tin cho Hoàng Mai biết, sẽ rủ thêm những người bạn lớp Tứ 3 Khóa 9 của tôi, Hoàng Mai hết sức hoan nghênh. Còn nhớ đêm tri ân Thầy Cô năm 2012, nhóm bạn khóa 9 thuê nguyên chiếc xe du lịch 15 chỗ, ngồi không đủ phải đi thêm xe riêng từ Biên Hòa xuống Saigon họp mặt đến khuya mới về. Năm nay nghe báo tin không phải đi xa, các bạn càng hăng hái hơn. Với lòng mong muốn được thăm lại Thầy Cô và gặp gỡ bạn bè, Hồ Bạch Tuyết cho biết các bạn được báo tin đều nhận lời tham dự. Tiếc là hơi vội, nên không gọi được đông đủ.
Chưa đến 8 giờ sáng, tôi đã có mặt ở điểm hẹn. Sáng sớm quán còn vắng khách, tôi nhớ nơi đây lần đầu tôi đến để gặp lại bạn Châu Thị Huệ sau hơn 30 năm bặt tin. Cũng nơi đây, nhiều lần tôi đến họp mặt anh em cựu hướng đạo Biên Hòa. Café Cội Nguồn có điều gì đó gần gũi với tôi – phải chăng do phong cách của chủ quán – một cựu học sinh NQ, và cũng là một cựu HĐS. Biên Hòa?
Người đến sau tôi là bạn Lê Kim Loan. Nhiều lần Loan gọi điện rủ tôi về BH ghé nhà bạn chơi, mà tôi chưa có dịp. Hôm nay nghe tin tôi về, bạn chạy đến ngay địa điểm họp mặt để hội ngộ bạn bè. Kế đến là Nguyễn Thị Tâm và Nguyễn Thị Phụng khóa 10, nhưng chơi thân với Trần Thị Lưu lớp tôi. Mà nơi nào có Lưu, nơi đó sẽ có Tâm và Phụng. Rồi lần lượt Châu Thị Huệ, Nguyễn Thị Chẳn, Trần Thị Chu, Ngô Ngọc Hương, Kim Tuyết, Bạch Tuyết, Kim Ngọc, Kim Loan, Thanh Thu, Tống Kim Mỹ, em Châu Nữ Hiền khóa 14 … Một vài gương mặt khác như anh Thông, anh Chiếu khóa 8; anh Sơn khóa 10; anh Ánh khóa 11 tôi cũng có quen, nên tôi tíu tít tiếp đón anh chị em và các bạn.
Nhìn thấy hai người lớn tuổi bước vào, tôi đoán là Thầy Cô của mình nên bước tới chào. Đúng là thầy Nguyễn Văn Có và cô Vũ Thị Kim Liên. Tôi mời Thầy Cô bước vào bên trong, mới thấy Hoàng Mai và Ngọc Dung đã có mặt từ lâu đang sắp xếp bàn ghế. Tôi quay trở ra vừa kịp đón cô Đào Thị Nga và cô Khương Thị Bàn cùng đến. Tôi không nhìn thấy Thầy Nguyễn Ngọc Ẩn nên hỏi thăm, Cô Nga cho biết thầy Ẩn bận việc không đến được, thật tiếc quá! Nghe Hoàng Mai nói có nhiều Thầy Cô đã nhận lời mời, nhưng sáng nay báo tin bận dự đám nên không đến được. Nhóm tổ chức cũng dự tính, chỉ họp mặt thân mật trong tình Thầy Trò.
Sau lời tri ân ngắn gọn, Hoàng Mai nhờ các anh chị đại diện trao tặng quà kỹ niệm cho Thầy Cô. Quý Thầy Cô xúc động với tấm chân tình của học trò cũ, và bày tỏ niềm vui với đồng nghiệp xưa, sau bao ngày không gặp được nhau. Tuy chỉ là café sáng Chủ Nhật, nhưng cũng không thể thiếu phần văn nghệ tặng Thầy Cô. Tam ca “ Nữ Hiền – Bạch Tuyết – Ngọc Dung” mở đầu với bài Bụi Phấn, có phần hát phụ họa của mọi người, ai thuộc câu nào hát câu đó:
“ Khi Thầy viết bảng, bụi phấn rơi rơi. Có hạt bụi nào, rơi trên bục giảng. Có hạt bụi nào, vương trên tóc Thầy?...”
Tiếp theo, nhóm bạn Tứ 3 hợp ca bài “ Hè Về ” nhắc nhớ Thầy Lê Hoàng Long. Lần nầy bạn Phụng có đem theo bài hát, nên cả nhóm hát suông sẽ từ đầu đến cuối, chứ không kết thúc bằng câu “Chúng em quên rồi Thầy ơi” như lần trước, được Thầy Cô vỗ tay khen ngợi. Sau đó, giọng ca vàng Kim Ngọc hát bài “Nắng đẹp miền Nam” tặng Thầy Cô. Giọng ca mượt mà cao vút của Ngọc, được cô Nga khuyên nên đi dự thi Chương trình ca nhạc “Tiếng Hát Mãi Xanh” của Đài Truyền Hình TP Hồ Chí Minh, thế nào cũng đoạt giải.
Thầy Hoan trước khi ra về, có gọi tôi đến góp ý. Thầy nói “Truyền thống học sinh Ngô Quyền xưa nay không cho phép nói hai tiếng Mầy –Tao, nên khi Thầy nghe các em gọi nhau Tao – Mầy, Thầy nhắc nhở…” Tôi thưa với Thầy, chuyện nầy tôi mới nghe lần đầu, nhưng cũng xin ghi nhận và nhân tiện hát tặng Thầy bài hát “Đừng nói Mầy Tao”( bài hát trong sinh hoạt Hướng Đạo). Tôi bắt giọng và Hoàng Mai phụ họa: “Đừng nói hai tiếng Mầy Tao nha, nghe sao mà nghe quê quá xá. Đừng nói hai tiếng Mầy Tao nha, nghe sao mà quê quá chừng hè…”
Khi Thầy Hoan về rồi, cô Nga và cô Bàng cũng nói, chưa nghe ai nói về truyền thống NQ không nói Mầy Tao. Dù sao cũng xin thưa với Thầy Cô: “Lớp tụi em đều trên 60 tuổi rồi, mà còn có cơ hội nói hai tiếng Mầy Tao với bạn bè, sao thấy mình thật hạnh phúc và thấy như trẻ lại thời còn cắp sách đến trường…”
Đến gần 11 giờ, quý Thầy Cô ra về. Anh Ánh bắt nhịp hát bài “Gặp nhau đây rồi chia tay…” Tôi thật sự xúc động, cứ mỗi lần được gặp gỡ Thầy Cô và Bạn bè tôi lại bồi hồi. Nhìn Thầy Hoan đạp xe đạp ra về; Cô Kim Liên dìu Thầy Có bước đi; Người con trai của Cô Bàng đi xe Honda đến đón mẹ; Cô Nga cũng chờ người nhà đến chở cô về …
Ước gì, Thầy Cô của chúng em luôn mạnh khỏe. Ước gì, chúng em được thêm nhiều lần nữa nói lới tri ân Thầy Cô nhân ngày Hiến chương Nhà giáo. Ước gì, chúng em có điều kiện đưa đón và chăm sóc Thầy Cô chu đáo hơn… Được như thế, niềm vui hội ngộ Thầy Cô của chúng em mới thật trọn vẹn. Thôi thì xin quý Thầy Cô hiểu cho tấm lòng của chúng em. Những đứa học trò mà bây giờ, mỗi khi đi họp mặt có bạn đề nghị tụi em phải nhuộm cho tóc đen trở lại, để tụi em luôn là những học trò nhỏ của Thầy Cô hồi xửa hồi xưa…
Ngày 28 tháng 8 năm 2013
Bùi Thị Lợi
PHỤ ĐÍNH HÌNH ẢNH HỌP MẶT NGÀY 24/11/2013 (CLICK VÀO LINK NÀY ĐỂ XEM SLIDE SHOW)
TÀI SẢN VÔ HÌNH
Trong quá trình tìm lại dấu vết thân xưa, không ít lần tôi nhận được những đề nghị khá bất ngờ. Sau khi ghi tên hai cô em gái Nguyễn Ngọc Phượng và Nguyễn Ngọc Yến vào Gia Phả, hơi ngại ngùng Nguyễn Ngọc Bích hỏi tôi:
- Chị ơi, ghi tên “nam” vào Gia Phả được không chị? Anh trai của em hồi đó cũng có đi hướng đạo, cả cậu ruột của em nữa…
Hóa ra cô nhỏ hiểu lầm, Gia Phả chỉ dành cho nữ hướng đạo. Em không biết trước đó, tôi đã ghé quán “ bánh canh cua” đối diện bệnh viện Đồng Nai, để xác định danh tính hai cựu hđs Nguyễn Trí Minh và Nguyễn Đắc Lực. Sự quan tâm của Bích với việc ghi tên các cựu hđs vào Gia Phả, cho thấy cái tình hướng đạo vẫn đầy trong trái tim em.
Ngay lần hội ngộ đầu tiên, anh Nguyễn Hữu Nam đã đề nghị họp mặt mỗi tháng một lần. Nói là làm, ngay sau đó anh “rủ” nhóm cựu hđs – từng chung học Judo ở võ đường SĐ3KQ với anh – một buổi họp mặt nho nhỏ ở khách sạn Sheraton Sài Gòn. Thấy số tiền anh Nam chi trả nhiều quá, tôi tức … rát ruột:
- Lần sau mời họp mặt ở nơi như vầy, em đề nghị anh đổi ra tiền cho em nghen. Em sẽ dẫn anh em đi “ăn nhậu” mệt xỉu, vẫn còn ứ tiền. Hướng Đạo gì kỳ quá, anh không tiết kiệm gì hết trơn hết trọi…
Anh Nguyễn Hữu Nam trở về quê, với hoài bão ứng dụng vào đồng ruộng Việt Nam những phát minh anh đã nghiên cứu, thử nghiệm và được công nhận bản quyền ở Mỹ. Những chế phẩm sinh học của anh mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân, giúp đời sống người nghèo nông thôn khá giả hơn. Nhưng quan trọng nhất đối với những công trình tâm huyết của anh Nam, là hướng tới việc bảo vệ môi trường không bị ô nhiễm.
Rất bận rộn với những đối tác kinh doanh, với những cuộc hội thảo khoa học triền miên, nhưng anh Nam vẫn dành một “góc” riêng đặc biệt cho các “cụ” hướng đạo sinh. Anh đã tích lũy, phác họa ý tưởng xây dựng một không gian “lều trại” dành cho bè bạn thân xưa. Anh thu xếp công việc, dành thời gian để vui xả láng với anh chị em cựu hướng đạo trong tiệc cưới của con tôi … Nhưng bất ngờ anh đột quỵ tại sân bay Tân Sơn Nhất, rồi lặng lẽ một giấc ngủ dài không bao giờ thức dậy. Tất cả anh chị em tôi quá sức bàng hoàng, về chuyến đi xa không định trước của anh … “ Ông Nguyễn Hữu Nam, Việt kiều Mỹ, ông chủ phân bón lá sinh học WEHG
( sản phẩm của Cty Thế giới Thông minh) đã bị đột quỵ tại sân bay Tân Sơn Nhất trưa ngày 22/5” là mẫu tin đáng buồn nhất, đối với anh em cựu hđs Biên Hòa mùa hè 2013.
Từ Buôn Ma Thuột, anh Dương Đức Bá Linh gửi cho tôi một số hình tư liệu hướng đạo, bổ sung danh tính anh Nguyễn Văn Kính ( Còm), đồng thời đề nghị tôi điều chỉnh cho đúng cái họ của anh:
- Anh họ Dương “sư phụ”, không phải Vương “vua” đâu nghen.
Anh Đoàn Văn Phước ( Lém) hào hứng hơn, cung cấp cho tôi danh tính nguyên một “bầy con của … ba anh”: Đoàn Minh Đức; Đoàn Văn Hiền; Đoàn Văn Hòa; Đoàn Văn Minh. Anh còn nồng nhiệt chở bà xã về thăm anh chị em cựu hđs ở Biên Hòa, ngay khi anh nối được mối dây liên lạc.
Vui nhất là khi tôi nhận được những lời khiếu nại: “ Sao không có tên em ( anh, chị) trong Gia Phả? …” Sau gần bốn mươi năm gặp lại, câu “chào hỏi” đầu tiên của Châu Nữ Hiền với tôi là lời trách cứ: “Em dò trong Gia Phả cựu HĐS trên website Ngô Quyền, thấy có tên Phạm Kim Phi Hùng mà không có tên em, em ức … chị lắm đa!...” Thì ra Châu Nữ Hiền học cùng khối, sinh hoạt hướng đạo cùng thời với Phạm Kim Phi Hùng. Chả trách, cô nữ thiếu sinh Triệu Thị Chinh ngày nào hờn dỗi tôi, cũng đúng lắm… đa!
Vẫn chưa hết, lần trước từ tỉnh Khánh Hòa Kim Hoa gọi điện cho tôi: “Chị Mai quên ghi tên của Phạm Hùng rồi!…”. Úi chu choa! Phạm Hùng là “em họ” của Phạm Thị Kim Hoa. Anh từng sinh hoạt ở kha đoàn Sông Cả, và là ông anh thân thiết với tôi thời cùng sinh hoạt đạo Bửu Long. Vậy mà tôi đành đoạn quên anh, thiệt đáng trách. Tôi rối rít cảm ơn cô đoàn sinh cũ của tôi, và hẹn một ngày đẹp trời, tôi sẽ đến miền thùy dương cát trắng thăm em.
Nâng niu nhặt nhạnh từng cái tên cựu hđs bấy lâu nay, vậy mà đến lúc chị Bùi Thị Lợi nhắc nhở, tôi mới chực nhớ đến mấy chú sói con trong “tiểu đội” nhà mình: Diệp Hoàng Sơn; Diệp Hoàng Minh; Diệp Anh Dũng; Diệp Anh Hùng từng được ba tôi “lùa” vô sinh hoạt với bầy Phù Đổng. Ngoài ra bà chị họ Nguyễn Thị Kim Hồng của tôi, cũng là cựu thiếu sinh Triệu Thị Chinh ( đạo Trấn Biên).
Theo trí nhớ dần dà của chị Chẩn – Tất – Thanh, tôi sưu tầm thêm được các cựu hđs: Huỳnh Văn Thành, Huỳnh Văn Nghiệp, Lý Khánh Hoài, Nguyễn Thị An, Nguyễn Thị Đáng, Nguyễn Thị Nở, Nguyễn Thị Phương, Trần Thị Nỷ, Trần Thị Oanh, Huỳnh Văn Sáng … Những dịp café cuối tuần, anh chị em khác bổ sung thêm tên các anh: Trần Đại Thắng, Huỳnh Tiến Dũng, Lê Hoàng Minh, Nguyễn Văn Trang, Nguyễn Công Hiền, Dương Mạnh Hóa, Đoàn Phi Hùng, Lâm Văn On, Hoàng Gia Phong, Hoàng Gia Lễ, Hoàng Gia Bảo ….
Cứ như thế, gia đình cựu hđs. Trấn Biên – Bửu Long ngày một đông vui hơn. Cho đến nay, đã có 347 anh chị em cựu hđs. Trấn Biên – Bửu Long trở về bên mái nhà xưa. Tôi hy vọng, danh sách này sẽ còn tiếp tục được bổ sung trong thời gian tới.
Nhẹ nhàng nhưng kiên quyết, anh Lê Hữu Tài (Lùn) luôn phản đối ý kiến của tôi:
- Em đã cất công tìm trong quá khứ được chừng đó anh chị em, anh cho rằng ghi tên vào Gia Phả cựu hướng đạo sinh không chỉ để … cho vui được. Đó là một tài sản chung của anh em mình, tuy vô hình nhưng có giá trị thiêng liêng. Nó minh chứng một điều, anh em mình đã từng sống tốt.
Anh Tài có lý hơn tôi, khi nhắc đến giá trị tinh thần của Gia Phả. Lưu lạc gần hết đời người, anh chị em tôi mới có cơ hội “quây quần” trên những trang Gia Phả dấu yêu này. Gia Phả không cho chúng tôi một giá trị vật chất cụ thể, hay một danh vị hữu hình nào … Nhưng Gia Phả thể hiện một nét đẹp nhân văn, mà bất kỳ một cựu hướng đạo sinh chân chính nào cũng cảm thấy hạnh phúc và tự hào, khi nhìn thấy danh tính của mình trên những trang Gia Phả…
Tháng 11/2013
Diệp Hoàng Mai
TRƯỞNG TRẦN VĂN LƯỢC LÀ CỰU HƯỚNG ĐẠO SINH TRẤN BIÊN
Chỉ vào một nhân vật trong tấm ảnh đã úa màu, tôi hỏi Trưởng Trần Văn Lược – nguyên Tổng ủy viên Hội HĐVN nhiệm kỳ 1969 – 1975:
- Trưởng có nhận ra người trong tấm ảnh này không?
Trưởng Lược chăm chú nhìn vào bức ảnh, bất chợt nhìn tôi giọng nói reo vui:
- Chính là tôi đấy! Ở đâu chị có tấm ảnh này?..
Vậy là tôi xác định thêm danh tính của một cựu hướng đạo sinh Trấn Biên, trong tấm ảnh chụp từ 54 về trước…
Năm 1956 Trưởng Trần Văn Lược được bổ nhiệm chức vụ Trưởng Ty Thanh Niên Biên Hòa. Qua giới thiệu của người cộng sự, vợ chồng anh Lược ngõ ý thuê căn nhà sàn của gia đình anh Nguyễn văn Thuyết làm nơi ở tạm. Chính cuộc gặp gỡ định mệnh này, phong trào Hướng Đạo Biên Hòa mới thực sự sang trang sử mới. Ngay trong năm 1956, thiếu đoàn Nguyễn Thái Học được hình thành do anh Trần Văn Lược phụ trách, gồm các thiếu sinh: Trầm Quốc Bửu, Nguyễn Văn Chánh, Nguyễn Văn Đô, Lý Khánh Hồng, Phan Kim Lượng, Lê Hồng Nhạn, Phạm Thanh Quan, Trần Ngọc Sanh, Trần Ngọc Sáu, Nguyễn Thanh Sơn, Trầm Hữu Tình, Đặng Ngọc Tới, Hồng Đức Võ … Và một số thiếu sinh khác...
Cùng thời điểm đó, hai Ấu đoàn gồm một bầy sói con và một bầy chim non cũng được thành lập. Bầy sói con do anh Nguyễn Văn Thuyết và anh Lê Kim Lang phụ trách. Lứa sói con này, hiện còn anh Trần Văn Tám ( Biên Hòa) là em ruột của anh Sáu Tô – Nô. Bầy chim non do chị Trần Ngọc Thảo – chị ruột của Trần Ngọc Sáu và Trần Văn Tám – phụ trách. Chị Thảo rất khéo tay, chị thường may đồng phục và khăn quàng cho Ấu đoàn mình phụ trách. Lứa chim non này, hiện tôi còn gặp lại các chị: Nguyễn Thị Chẩn, Nguyễn Thị Tất, Nguyễn Thị Thanh.
Năm 1959 Trưởng Trần Văn Lược đưa thiếu đoàn Nguyễn Thái Học dự Trại họp bạn Hướng Đạo quốc gia Phục Hưng tại Trảng Bom. Bầy sói con và bầy chim non, chỉ được Trưởng Nguyễn Văn Thuyết và Trưởng Trần Ngọc Thảo đưa đi thăm Trại một ngày rồi về.
Thiếu đoàn Nguyễn Thái Học tại họp bạn Phục Hưng ( 12/1959)
Trưởng Trần Văn Lược năm nay 95 tuổi, hiện sống cùng con gái của anh ở Sài Gòn. Tôi cũng có dịp gặp lại những cựu thiếu sinh Nguyễn Thái Học năm xưa, gồm các anh:
- Trầm Quốc Báu, Hồng Đức Võ, Đặng Ngọc Tới, Nguyễn Văn Chánh ( Biên Hòa); Anh Nguyễn Thanh Sơn hiện tìm sự thanh thản tâm hồn trong lời kinh tiếng kệ. Anh Đặng Ngọc Tới bảo có dịp, sẽ đưa tôi ghé thăm anh Sơn.
- Phạm Thanh Quan, Trầm Hữu Tình ( California – USA) tôi đã có dịp gặp lại trong những lần họp mặt. Riêng hai anh Trần Ngọc Sáu ( Utah –USA) và Phan Kim Lượng ( California – USA), tôi chỉ biết tin tức qua anh chị em cựu hướng đạo sinh ở Biên Hòa, chưa liên lạc được.
- Đáng tiếc nhất, tôi chưa gặp lại anh Lý Khánh Hồng ( California – USA), mặc dù năm 2009 tôi và anh cùng dự Trại Thẳng Tiến IX ở San Jose. Mãi về sau này, hai anh em mới có cuộc chuyện trò trên điện thoại đường dài, nhờ anh Phạm Ngọc Quýnh ghé thăm anh Hồng và cung cấp cho tôi số điện thoại.
- Còn các anh: Nguyễn Văn Đô, Trần Ngọc Sanh và Lê Hồng Nhạn nay đã lìa rừng.
Những thiếu sinh Nguyễn Thái Học năm xưa, giờ đây đều ngoài 70 tuổi. Mỗi bận có dịp gặp nhau, anh chị em tôi luôn tặng nhau món quà quí báu. Đó chính là những mẫu chuyện vui, những kỹ niệm đẹp đời Hướng Đạo…
Tháng 11/2013
Diệp Hoàng Mai
Đôi mắt tròn, đen, như búp bế
Cô đã nhìn anh rất... Bắc Kỳ
(1973)
CÔ “BẮC KỲ NHO NHỎ” BÂY GIỜ RA SAO?
Thuyết phục mãi, chị Hoàng Thị Kim Oanh – nguyên mẫu trong bài thơ “ Cô Bắc kỳ nho nhỏ” của nhà thơ quá cố Nguyễn Tất Nhiên – mới đồng ý chia sẻ với tôi những hoài niệm tuổi học trò… Chị kể khi xưa chị hiền lành, nhưng không khờ khạo đến mức, không biết có nhiều cây si trước ngõ nhà mình. Nhưng điều đó, chỉ khiến chị mỗi lúc một ngại ngùng giao tiếp. Dần dà, chị sống khép kín tựa cô chim non trong chiếc lồng son. Ba mẹ của chị đông con, nhưng các con của ông bà rất thuận hòa, hết lòng yêu thương đùm bọc lẫn nhau. Với suy nghĩ non nớt lúc bấy giờ, như vậy đã quá đủ cho cuộc sống riêng của chị.
Thật ra, chị Oanh không thuộc tuýp người lãng mạn. Ngoài tình thương yêu của ba mẹ và anh chị em trong gia đình, chị gần như không có nhu cầu tình cảm nào khác.
Hỏi chị khi xưa, có biết “Oanh là nguyên mẫu trong bài thơ của anh Hải?..”
Chị cười hiền lành: “Chị có biết, nhưng hồi đó chị sợ muốn chết luôn… ”
Biết chị thích đọc sách, anh Hải mang tặng chị nhiều quyển sách bìa cứng bọc gáy vàng rất đẹp. Anh cũng tặng chị nhiều cánh thiệp xinh xinh vào những dịp lễ, và cũng có khi anh tặng thiệp chỉ vì… thích vậy thôi! Và đặc biệt, anh Hải luôn tặng chị Oanh những bài thơ tình còn… nóng hôi hổi của anh, ngay khi thơ xuất hiện trên các trang tạp chí học trò. Tuy nhút nhát và kiệm lời, nhưng cô tiểu chủ cà phê Ca Dao luôn cư xử đúng mực với khách hàng đến quán.
Trước ngày sang Pháp, anh Hải mang đến cho chị Oanh một va-li đầy sách quí “ Em giữ sách cho anh…” Sau khi anh Hải ra đi, một phụ nữ trẻ tìm đến và đưa cho chị Oanh bức thư tay, bảo do anh Hải gửi. Nội dung thư, anh Hải nhắn chị giao va-li sách cho người cầm thư. Chị thoáng băn khoăn, vì nét chữ trong thư không giống nét chữ anh Hải thường xuyên gửi chị. Nhưng vốn cả tin, chị đã giao va-li sách của anh Hải cho người phụ nữ – mà đến tận bây giờ, chị vẫn chưa biết rõ – cô ấy là ai và từ đâu đến? Chị đã để lạc mất những quyển sách quí, như món quà từ biệt của anh Hải trước ngày anh xa xứ. Chỉ vì “cô Bắc kỳ nho nhỏ” ngày xưa ấy, nào biết chi “toan tính chuyện lọc lừa”, như anh Hải từng lên án… một người con gái Bắc khác.
Tôi có cảm giác, thời gian quá thiên vị nguyên mẫu “ Cô Bắc kỳ nho nhỏ” trong thơ của Nguyễn Tất Nhiên. Không còn trẻ nữa – Tất nhiên rồi! – nhưng chị Oanh vẫn giữ nguyên vẻ đẹp thánh thiện thời con gái. Chị hứa một ngày đẹp trời, sẽ cho tôi xem lại những bút tích học trò của nhà thơ tài hoa bạc mệnh Nguyễn Tất Nhiên. Các con của chị, từ lâu cũng tò mò và vòi vĩnh mẹ Oanh cho xem “kho kỷ vật” từ lâu chị trân trọng giữ gìn. Chị Hoàng Thị Kim Oanh bây giờ vẫn nền nã dịu dàng, nhưng không hề “ ngầm ý khoe khoang” hay “ giả bộ ngoan hiền”, như lúc sinh thời nhà thơ Nguyễn Tất Nhiên đã “trách oan”… một cô Bắc kỳ khác…
Tháng 11/2013
Diệp Hoàng Mai
Phụ đính:
Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ
Đôi mắt tròn, đen, như búp bế
Cô đã nhìn anh rất ... Bắc Kỳ
Anh vái trời cho cô dễ dạy
Để anh đừng uổng mớ tình si
Anh vái trời cho cô thích mộng
Để anh ngồi kể chuyện nằm mơ
"Đêm qua có một chàng bươm bướm
Nguyện chết khô trên giấy học trò "
Anh chắc rằng cô sinh trong nam
Cảnh tượng di cư chắc lạ lùng ?
Khi nghe ai luyến thương Hà Nội
Chắc cô nghe bằng tim dửng dưng
Anh vái trời cho cô dửng dưng
Coi như Hà Nội - xứ hoang đường
Để anh còn dắt cô đi dạo
Còn rủ cô vào rạp cải lương
Anh vái trời cô thích cải lương
"Thích kẻ anh hùng diệt bạo tàn"
Mốt mai thê thảm quanh đời sống
Cô sẽ còn đôi chút lạc quan
Đôi mắt tròn, đen, như búp bế
Cô nhớ nhìn thiên hạ lận lường
Mà hãy nhìn anh cay lắm chuyện
Nhưng còn con trẻ chuyện yêu đương
Nguyễn Tất Nhiên (1973)
Page updated
Google Sites
Report abuse