Embedded Files
- TÊN RỪNG TRONG HƯỚNG ĐẠO VIỆT NAM
- BẤT NGỜ TỪ NHỮNG CHUYẾN ĐI…
- TÍN HIỆU VUI TỪ NHỮNG CÁNH CHIM LƯU LẠC...
- LỜI RU CỦA MÁ
- THÁNG NĂM TRÀN NGẬP NIỀM VUI...
TÊN RỪNG TRONG HƯỚNG ĐẠO VIỆT NAM
Ý nghĩa việc đặt tên rừng
Tên rừng là tên gọi đặt biệt, dành riêng cho huynh trưởng và tráng sinh của Hướng đạo Việt Nam. Sau khi trãi qua những thử thách của trò chơi đặt tên rừng, người tham gia sẽ được Hội đồng Rừng duyệt xét để chọn đặt tên rừng. Đây là một tập tục tốt đẹp, đã có từ năm 1930 của Hướng Đạo Việt Nam.
Tên rừng bao gồm tên một con vật sống trong rừng, có ngoại hình tương tự người được đặt tên rừng. Đi kèm theo sau là tính từ thể hiện đúng với đặc tính cá nhân, hoặc đôi khi trái ngược với đặc tính cá nhân của HĐS được đặt tên rừng.
Ý nghĩ có tên rừng có nghĩa là có Bằng Rừng, hay Huy Hiệu Rừng là sai. Bằng Rừng chỉ dành riêng cho huynh trưởng, nhưng phải trải qua một khóa huấn luyện đặc biệt khác.
Nguồn gốc và mục đích
Huân tước Robert Baden-Powell, người sáng lập ra phong trào Hướng Đạo thế giới, đã nhận thấy được những điều hay qua các tập tục của dân bản xứ châu Mỹ trong các nghi lễ đặt tên rừng. Ông liền áp dụng vào trong phong trào Hướng Đạo của mình, bằng một trò chơi sáng tạo chứ không sao chép hoàn toàn tập tục đó. Việc đặt tên rừng xa xưa của người bản xứ châu Mỹ ỡ mỗi nơi mỗi khác. Có những bộ lạc đưa ra những thử thách rất cam go, có khi người tham gia thử thách bị thiệt mạng. Cũng có những bộ lạc mang nặng tính chất dị đoan, tà giáo và đem con người làm vật tế thần.
Dựa theo tập tục của những bộ lạc đó, cũng có những đơn vị Hướng Đạo đưa các đoàn sinh của mình ra để thử lửa, phóng phi tiêu ... hoặc làm những việc quái dị và nguy hiểm. Điều này hoàn toàn sai lạc về ý nghĩa, mục đích của trò chơi đặt tên rừng trong Hướng Đạo Việt Nam. Bởi trò chơi Hướng đạo phải là trò chơi mang tính giáo dục, không thể nào là trò chơi nguy hiểm cho người chơi. Vì vậy, khi tổ chức đặt tên rừng cho thú mới, Hội đồng Rừng của các đơn vị Hướng Đạo luôn luôn có kế hoạch chu đáo, phân chia trách nhiệm thật rõ ràng. Tất cả nhằm bảo vệ an toàn sức khỏe và tính mạng cho người chơi.
Hội đồng Rừng và bí mật của việc đặt tên rừng
Hội đồng Rừng của một đơn vị phải có ít nhất là ba thú đã nhập rừng. Đứng đầu Hội đồng Rừng có Chúa Sơn Lâm, là người có thâm niên rừng cao nhất và có uy quyền nhất. Sau đó có các thú dẫn đường, là những thú có nhiều kinh nghiệm, thông thạo đường đi nước bước, giúp việc đắc lực cho Chúa Sơn Lâm.
Trò chơi được lên kế hoạch tỉ mỉ, nhiệm vụ được phân chia rõ ràng. Trò chơi được qui định nhiều thử thách, thường thì rất táo bạo và đầy lý thú. Hội đồng Rừng giữ bí mật địa điểm, nội dung lẫn chi tiết trò chơi, cốt để người tham gia trò chơi bị bất ngờ mà bộc lộ hết tính cách của họ.
Trước năm 1975, việc đặt tên rừng cho thú mới nhập rừng do Hội đồng Rừng của đơn vị quyết định. Những huynh trưởng hay tráng sinh được đặt tên rừng, không biết trước lúc nào mình được tham gia trò chơi đầy ý nghĩa này. Thông thường vào những kỳ trại lớn, Hội đồng Rừng sẽ tổ chức trò chơi vào lúc nửa đêm, sau khi bế mạc lửa trại, và các trại sinh đã say ngủ. Hiện nay muốn có tên rừng, người chơi phải gửi đơn cho thủ lĩnh của đơn vị, bày tỏ sự tự nguyện tham gia vào cuộc chơi đầy thử thách và ngoạn mục của rừng.
Để bảo đảm bí mật của rừng, chỉ có Hội đồng Rừng, các thú dẫn đường và thú mới nhập rừng mới được phép tham gia trò chơi. Những HĐS chưa có tên rừng, không một ai được đến dự. Sau cuộc thử thách, Hội đồng Rừng sẽ quyết định chọn tên rừng cho những thú mới. Thú rừng mới sẽ đặt tay trước đống lửa, hứa sẽ giữ kín tất cả "bí mật" của rừng trước Chúa Sơn Lâm và Hội đồng Rừng. Thế là tên rừng mới được công bố, danh sách thú rừng mới sẽ được gởi đến chủ tịch Hội đồng Rừng. Bí mật của rừng, là một kỹ niệm thiêng liêng theo suốt cuộc đời của mỗi HĐS.
Sử dụng tên rừng
Tên rừng được gọi một cách thân mật trong các cuộc gặp gỡ tại các kỳ trại họp bạn, sinh hoạt hội họp, trên các diễn đàn tư tưởng, báo chí, văn nghệ, và còn là một điều thú vị khi ký tên vào sổ lưu niệm, khăn quàng của các HĐS. Những nét vẽ cách điệu hình dáng con thú “linh vật “, mang theo tính từ chỉ tính cách của riêng mình khi ký tặng, đó là niềm hạnh phúc nhân đôi của người ký tên rừng.
( Trích tư liệu Hướng Đạo)
Sáo Lý Luận – Diệp Hoàng Mai
HỘI ĐỒNG RỪNG HƯỚNG ĐẠO BIÊN HÒA
BẤT NGỜ TỪ NHỮNG CHUYẾN ĐI…
Phạm Kim Luân, Đỗ Minh Tuấn, Diệp Hoàng Mai, Đỗ Thị Thanh Tuyền, Đỗ Thị Kim Hoa.
Tháng 06/ 2009 một khách hàng nhờ tôi làm thủ tục xác nhận tài sản để đi du lịch, đã “rủ” tôi cùng đi dự đại hội cựu học sinh Gia Long tổ chức ở Pháp. Sau hai ngày “cưỡi ngựa xem hoa” kinh kỳ ánh sáng Paris, tôi đi sang nước Đức bằng xe lửa. Em Đỗ Thị Kim Hoa, nguyên thiếu sinh Trưng Trắc và là CHS.NQ sau tôi sáu khóa, tươi cười đứng đợi tôi ở sân ga Aachen.
Nhà của vợ chồng Hoa ở Monchengladbach, một thành phố xinh đẹp thuộc bang Nordrhein-Westfalen, miền Tây nước Đức. Thi rớt vào lớp 10 trường Ngô Quyền, khiếu nại hoài không được cấp có thẩm quyền giải quyết, Hoa lên tàu vượt biên sang Đức… học tiếp. Là học sinh xuất sắc nhiều năm liền, Hoa nhanh chóng hòa nhập vào môi trường học tập mới. Em hiện là dược sĩ, có chồng làm việc ở một công ty kiến trúc của Đức. Vợ chồng Hoa có hai cô con gái rất ngoan, đang học những năm cuối cấp phổ thông trung học. Mẹ của em, chủ tiệm buôn Thế Hùng ở đường Trịnh Hoài Đức ngày xưa, hiện cũng đang ở rất gần nhà con gái.
Diệp Mai và em Kim Hoa D.H.Mai và Mi Anh-Vi Anh
Lâu ngày gặp lại, hai chị em tíu tít đủ chuyện về thầy cũ bạn xưa. Hoa kể tôi nghe câu chuyện, có lần em điện sang Mỹ tìm thăm cô giáo cũ của mình, nhưng xui khiến sao em gặp cô giáo cũ của… bạn mình. Đáp lại lời xin lỗi của em, giọng nói cô giáo của bạn em từ Florida rất đỗi dịu dàng: “ Không sao, mình cùng là người Biên Hòa mà em… ”Tình đồng hương đã khiến tâm hồn hai người xa xứ, một già một trẻ không quen không biết xích lại gần nhau. Hoa cho tôi biết:
- Cô Loan có người con học cùng khối với em, hiện ở Hà Lan. Cô cho em số phone, nhưng em chưa gọi vì em đâu có quen biết con của cô. À, mà Khanh có người anh ruột cũng ở Hà Lan tên Phạm Kim Luân, học cùng khối với chị đó. Chị có biết anh Luân không?...
Cảm giác của tôi, khi bất ngờ biết thông tin về Luân là … bàng hoàng, bàng hoàng không sao tả được. Bởi ba mươi sáu năm rồi, tôi không gặp Luân, không biết tin gì về Luân. Và càng không thể nào ngờ, tôi đang ở rất gần nơi Luân đang ở. Hoa thúc giục tôi “ Gọi cho anh Luân đi chị, để em điện hỏi Khanh số phone của anh Luân…”
Tôi thoáng ngại ngần, vì khi xưa tôi không thân thiết với Luân. Dù rằng tôi với Luân học chung khối chung trường, cùng sinh hoạt Hướng Đạo chung đạo Trấn Biên nữa. Nhưng Hoa không để tôi suy nghĩ lâu, cô thiếu sinh nhanh nhẹn ngày nào, chạy đi tìm ngay số điện thoại của Phạm Kim Tuấn Khanh. Cả Khanh và Hoa, cũng là hai người bạn học chung khối chung trường mấy mươi năm về trước. Nhưng nhờ có sự “ngộ nhận” nên mấy mươi năm sau, cả hai mới lần đầu “quen” nhau trên phone. Cuối cùng, Hoa chuyển nhanh máy cho tôi “ Chị, em đang gọi số của anh Luân đó. Chị nói chuyện với anh Luân đi…”. Tôi cầm máy, hơi lạc giọng:
- Alo, Luân phải không? Diệp Hoàng Mai đây Luân ơi!...
Luân có lẽ do quá bất ngờ, nên kêu “Trời!...” mấy tiếng. Và Luân càng bất ngờ hơn, khi biết tôi đang ở rất gần biên giới Hà Lan. Nghe câu chuyện dòn tan trên phone của ông anh bà chị, Hoa nồng nhiệt mời gia đình Khanh và Luân cuối tuần sang Đức chơi để… làm quen. Hoa cũng gọi điện mời anh chị Đỗ Thị Thanh Tuyền - Lê Chánh Cần hiện định cư ở nước Bỉ. Tiếc là ngày cuối tuần hôm đó, trùng với sinh nhật nhạc mẫu của Tuấn Khanh, cho nên chỉ mỗi mình Luân sang Đức.
Bác Thế Hùng và Mai Phạm Kim Luân và DHMai
Sau cuộc gọi với Luân, tôi nôn nao từng ngày từng giờ, mong sớm gặp lại những người Biên Hòa đang sinh sống ở trời Âu. Buổi sáng thứ bảy, Luân và chị Tuyền - anh Cần tới
nhà Hoa gần như cùng lúc. Sau giây phút ngỡ ngàng, những người Biên Hòa mau chóng nhận … bà con. Chuyện xưa tích cũ Biên Hòa, cùng những kỹ niệm học trò trường Ngô ào ạt tuôn trào như thác đổ. Ai cũng tranh giành kể chuyện, cười nói rần rần. Tôi nhớ hồi đi học, Luân khá điềm tĩnh và … ít nói (?!..). Vậy mà hôm đó, Luân không hề “khiêm tốn” với những câu chuyện kể về Biên Hòa. Xa xứ lâu năm, tôi đoán Luân cũng … thèm nói tiếng Việt, nhất là nói với chính những người đồng hương Biên Hòa. Những ly sâm - banh ấm nồng, như tiếp thêm sức khỏe cho mọi người … thi nói. Gian nhà kính xinh xắn của vợ chồng Hoa, như muốn vỡ tung theo niềm vui của những người Biên Hòa. Ông chủ nhà Đỗ Minh Tuấn, kéo tay ông anh Lê Chánh Cần:
- Anh em mình là “người thừa” rồi, mình đi chỗ khác uống bia cho … đỡ tủi anh Cần ơi! Nhường chỗ cho người Biên Hòa người ta nói chuyện …
Chị Tuyền vội vàng xin lỗi:
- Thông cảm nha, lâu lắm rồi người Biên Hòa tụi tụi mới có dịp gặp nhau như vầy. Mà hễ gặp nhau, người Biên Hòa chỉ ghiền nói chuyện Biên Hòa thôi. Hai người ráng nghe chuyện Biên Hòa đi, vui lắm!...
Anh Lê Chánh Cần và người BH K.Luân, M.Tuấn, H.Mai,Thanh Tuyền, Kim Hoa.
Luân kể, hồi nhỏ nghe ông nội nhắc chị Tuyền hoài, nhưng Luân chưa biết mặt chị. Chị Tuyền cũng vậy, chỉ nghe ba mình hay nhắc về Luân. Thì ra thầy giáo Phạm Văn Tiếng, ông nội của Luân và bác Đỗ Hữu Quờn, ba của chị Tuyền lúc sinh thời từng là đôi bạn vong niên. Cả hai ông hay kể về việc học của cháu con mình, vì vậy mà chị Tuyền và Luân đã “biết” về nhau qua lời kể của ba và ông nội. Nhưng đến bây giờ, hai chị em mới có dịp làm quen với nhau, ở một nơi không phải quê mình.
Câu chuyện dài… nhiều tập của Biên Hòa chưa dứt, nhưng thời gian thúc giục những người Biên Hòa phải nói lời tạm biệt với nhau. Luân lại một mình, vượt chặng đường dài hai giờ ba mươi phút chạy xe trở về nhà. Tôi theo chị Tuyền - anh Cần, tiếp tục hành trình sang thăm nước Bỉ…
Tôi gặp chị Đỗ Thị Thanh Tuyền (CHS.NQ K.12) có lẽ nhờ “duyên”, bởi hồi đi học tôi không quen biết chị. Chị Tuyền sang Bỉ du học từ năm 1974, sau khi chị thi đậu tú tài phần một. Tốt nghiệp đại học, chị Tuyền lập gia đình và định cư luôn ở Bỉ. Năm 2008 chị Tuyền về quê để thực hiện một công việc riêng cần tư vấn, bạn Nguyễn Mạnh Dũng của tôi – từng tá túc nhà chị Tuyền, sau hội nghị về kiến trúc thế giới ở nước Ý – đã giới thiệu chị Tuyền gặp tôi. Xong công việc, hai chị em có dịp hỏi han nhau mới hay “dây mơ rễ má” tùm lum. Thôi thì cứ theo tập quán Hướng Đạo, ai lớn tuổi hơn là anh là chị, ai ít tuổi hơn là em trong một gia đình. Chị Tuyền kể tôi nghe về quê hương thứ hai của chị, và ngõ ý mời tôi có dịp sang chơi. Trong giấc mơ, tôi cũng không dám … hào phóng thả hồn tôi đi du lịch xa đến vậy. Tôi đâu thể ngờ duyên may đưa đẩy, để bây giờ tôi được anh chị đón về như một người thân. Anh chị đưa tôi đi chơi không ngơi nghỉ, khiến tôi ái ngại vô cùng. Anh Cần bảo: “Em có ít thời gian ở đây, phải tận dụng đi chơi cho biết…”
Bs. Trường, chị Mai, Bs. Nhân, chị Tuyền, anh Cần. Cùng với các tình nguyện viên ở trại Waterloo
Thật may mắn, tôi đến Bỉ đúng dịp kỷ niệm trận Waterloo, đánh dấu sự thất trận của Hoàng đế nước Pháp Napoléon. Hàng ngàn tình nguyện viên từ các nước Pháp, Nga, Anh, Hà Lan đã về dự hội trại tái hiện lại trận đánh lịch sử này. Quân "đồng minh" hóa trang, dựng lều trại và sinh hoạt như thời chiến tranh. Theo chân đoàn khách du lịch, chúng tôi băng qua cánh đồng lúa mì tiến vào đất trại. Bỗng một giọng nói vang lên từ phía sau:
- Vous êtes les Vietnamiens?
- Qui!...
Anh Cần chị Tuyền cùng “Qui” rồi cùng quay lại. Bất ngờ quá! Tất cả cùng bật cười dòn, bởi cùng là người Việt ai lại hỏi nhau bằng tiếng Pháp:” Anh chị là người Việt Nam hả?...”
Đó là ba vị bác sĩ trẻ ở Sài Gòn, vừa mới sang Bỉ tu nghiệp. Nghe chúng tôi chuyện trò bằng tiếng Việt, các em mừng quá hỏi thăm. Thế là nhóm có sáu người, chúng tôi chia thành ba đôi, tôi đi cùng với bác sĩ Nguyễn Bá Hợp. Hợp hỏi thăm tôi về gia đình, về công việc. Khi biết tôi là người Biên Hòa, em cho tôi biết em cũng có người chú ruột từng dạy học ở Biên Hòa. Tôi hỏi:
- Chú của em tên gì?
- Dạ, chú của em tên Nguyễn Phong Cảnh…
B.Sĩ Nguyễn Bá Hợp (đứng bìa phải, khoác balô) cháu ruột của Thầy Nguyễn Phong Cảnh.
Ôi Trời đất ơi! Có phải là … duyên kỳ ngộ hay không? Chú Nguyễn Phong Cảnh của em, chính là giáo sư hướng dẫn lớp 12B3 ( niên học 68-75) của tôi … Nếu như tôi gặp em ở Sài Gòn, cũng đã đủ : “ Ngạc nhiên chưa?...” rồi! Đằng này, hai chị em gặp nhau giữa cánh đồng lúa mì bạt ngàn của trời Âu, thiệt là một cuộc gặp gỡ tình cờ hi hữu…
Luân viết cho tôi: “It's just a small world, đi đâu cũng gặp người quen …”. Riêng tôi qua những chuyến đi, tôi cảm thấy thế giới này trở nên thân thiện hơn, gần gũi hơn với những cuộc gặp gỡ bất ngờ đến mức ngỡ ngàng. Có dịp trãi nghiệm điều này, tôi càng tin vào chữ “duyên” dữ dội. Xin được tiếp tục chia sẻ với thân hữu Ngô Quyền trong những bài viết tiếp theo nha…
Tháng 04/2012
Diệp Hoàng Mai
TÍN HIỆU VUI TỪ NHỮNG CÁNH CHIM LƯU LẠC...
“... Thật bất ngờ lẫn thích thú, khi được xem danh sách Gia Phả Hướng Đạo Sinh Biên Hòa. Tôi tên Nguyễn Văn Hoài, là cựu học sinh Ngô Quyền K.11, hiện định cư tại San Jose, USA. Cùng em tôi là Nguyễn Văn Thuận (tự Hòa) vừa mãn phần ngày 31 tháng 3 năm 2012, hưởng dương 58 tuổi. Chúng tôi đã từng sinh hoạt Hướng Đạo thuộc Thiếu Đoàn Quang Trung, Đạo Trấn Biên, Biên Hòa….” Anh Hoài chân tình đề nghị, “Hướng Đạo NQ&BH” ghi tên anh và người em ruột vừa mãn phần vào “Gia phả”.
Em Nguyễn Trần Diệu Hương cũng e-mail nhắc tôi, bổ sung tên em Ngô Công Phúc, nguyên thiếu sinh Ba Đình (đạo Bửu Long) vào danh sách. Em đang cất công “sưu tầm” thêm những HĐS khi xưa bé tẻo tèo teo, đã là những sói con chim non lạc bầy gần… bốn chục năm qua!?!...
Ngày 29/04/2012 tại buổi họp mặt lớp đệ tứ 3 (CHS.NQ K.9), các chị Nguyễn Thị Lục, Nguyễn Thị Luông, Dương Ngọc Thảo cũng vui vẻ tự khai: “Mấy chị cũng là HĐS.BH, nhớ ghi tên mấy chị vào … Gia phả”. Chị Bùi Thị Lợi “rà” danh sách thật kỹ rồi hét lớn: “Tại sao danh sách HĐ.NQ&BH chưa có tên của chị? Bổ túc ngay lập tức…”. Ui cha, tại sao tôi có thể quên nguyên Liên đoàn trưởng Trưng Vương thân thiết của tôi như vậy cà? Quả là một sự thiếu sót lớn lao, chỉ còn biết lý giải theo kiểu “xa thương, gần thường… hay quên” mà thôi.
Anh Nghiêm Thái Bình cho tôi biết : “Anh Lê Văn Thành con của bác Sáu Nhơn, anh Dương Văn Y con của bác Tám Mộng cũng là cựu HĐS Đạo Trấn Biên của mình đó…”. Anh Lưu Trọng Việt cũng cung cấp thông tin: “Chị Dương Khánh Vân, con của Thầy Dương Hòa Huân là tráng sinh kỳ cựu của Trấn Biên đó nghen…”. Anh Huỳnh Hoài Sơn nhiệt tình hơn nữa, sau khi xem kỹ danh sách anh bèn… khiếu nại dùm: “Mai ơi, anh Ry họ Phạm chứ không phải họ Nguyễn. Em điều chỉnh lại đi…”
Theo các anh chị, việc ghi tên vào “Gia phả” cũng chỉ để … vui. Thỉnh thoảng lướt web “nghía” qua danh sách, được nhìn thấy cái tên mình biết mình quen, dù thân hay không thân, nhưng cũng từng là anh chị em Hướng Đạo… tự dưng cảm thấy ấm áp trong lòng.
Một chút hoài niệm xưa, một chút ân tình cũ, cũng là một phương thức giúp ta vơi bớt ưu phiền, sau quãng đời dài vất vả mưu sinh …. “Nào về đây ta họp mặt cùng nhau, cuộc đời vui thú có lúc này thảnh thơi. Anh với tôi ta cùng sống vui trọn ngày, rồi mai này chúng ta lại gặp nhau…” ( Bài Ca Tái Ngộ)
Tháng 05/2012
Diệp Hoàng Mai
LỜI RU CỦA MÁ
Học hết lớp đệ thất, chị Hai của Út Mén quyết định nghỉ học:
- Con đi bán phụ má! Út Mén “chịu” học hơn con, má con mình ráng lo cho nó học tới nơi tới chốn…
Khi chị Hai của Mén đã quyết định, chỉ có ông Trời may ra mới cản nổi. Chị Hai vốn có cái “gien lì” từ lúc chui ra khỏi bụng của má rồi! Can ngăn con hoài không được, má của Út Mén thở dài, sắm cho con gái đầu lòng đôi quang gánh. Chiều chiều, hai má con lục tục sục vào những cánh đồng xa. Mùa nào thức nấy, má con Út Mén mua các thứ chợ quê bán ra chợ quận kiếm lời. Từ ngày có cô con gái phụ chạy chợ, gánh rau của má như tươi hơn, bán đắt hàng hơn. Nhờ vậy mà cuộc sống của má con Út Mén có phần dễ chịu hơn.
Dường như ông Trời cũng công bằng với chị Hai của Út Mén, khi bù đắp cho việc chậm chạp chữ nghĩa của chị bằng một năng khiếu buôn bán bẩm sinh. Từ vốn liếng hai gánh rau, chị Hai của Mén quăng bắt đủ cách quay nhanh đồng vốn. Chỉ vài năm sau đó, chị đã đảm đương vai trò trụ cột gia đình thay cho má. Khi đủ vốn sang lại gian hàng chạp – phô chợ quận, chị Hai của Mén nằng nặc buộc má … nghỉ hưu.
- Má để con lo, má ở nhà… hát ru cho Út Mén nó nghe. Nó ghiền nghe má hát ru, còn hơn thiên hạ ghiền ca sáu câu vọng cổ…
Thiệt là, chị Hai hiểu bụng dạ của Mén hết trơn. Có lẽ tại chị thấy Mén hay chạy qua nhà lối xóm nghe bà Tám hát ru cháu ngoại. Giữa buổi trưa hè yên ả, gió đồng nội thổi hiu hiu, giọng hát bà Tám lúc khoan lúc nhặt dặt dìu. Nằm trên sạp tre, Út Mén nghe bà Tám hò miết bắt ghiền còn hơn ong non mê mật:
Ầu ơ!... chim khôn chưa bắt đã bay
Người khôn chưa nói, dang tay đỡ lời…
Trên cánh võng đung đưa, cháu ngoại của bà Tám he hé môi cười. Dưới sạp tre kẽo kẹt, con chó mực khoái chí quẩy đuôi. Đến lúc bà Tám chuyển giọng hò khoan, ngân nga tha thiết:
Ầu ơ!... Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi..
Thì con heo mọi đang ủi đất ngoài vườn, vụt chạy vào chui xuống sạp tre, ngã ịch cạnh con mực già mà… lim dim đôi mắt.
Lần đó, Út Mén nhấm nha nhấm nhẳn với chị Hai:
- Má mình hỏng biết hát ru gì hết trơn hết trọi!...
- Xì!... Mầy mới là đứa hỏng biết gì, má của mình hát ru hay nhất xứ!...
- Em có nghe má hát ru lần nào đâu nà?
- Má hát ru lúc mầy còn ở trong bụng má lận kìa! Từ lúc ba mất, má quanh năm gồng gánh nuôi tao nuôi mầy, còn hơi sức đâu mà hò với hát?
Bây giờ, má con Út Mén có nhiều thời giờ sum họp hơn xưa. Tối tối quây quần bên nhau, chị Hai nhắc má:
- Má hát ru cho Út Mén nghe đi! Má không hát, nó cứ vác xác qua nhà hàng xóm miết …
Má của Mén mỉm nụ cười hiền hòa, nhẹ nhàng chiều ý các con:
Hò ơi!... Sớm mai em ra ngồi bờ cỏ chỉ,
Em suy em nghĩ hột lụy nhỏ tuôn…
Không hiếm nơi tiền vạn lúa muôn,
Em thấy anh nghèo mà có nghĩa,
Nên em thương anh luôn cho vẹn tình…
Cuộc sống êm đềm của má con Út Mén cứ lặng lẽ trôi. Cho đến một ngày…
Thầy giáo Thuần xuất hiện trong ngôi nhà của má con Út Mén. Thầy hiền lành, sống đơn độc, và là khách hàng quen thuộc của chị Hai. Nhân ngày giỗ của Ba, chị Hai mời thầy Thuần dùng cơm với cả nhà. Thầy Thuần có cả một kho kiến thức về phong tục tập quán Việt Nam, có thể thỏa mãn những khát khao hiểu biết của Mén về dòng văn học văn hóa dân gian. Khi đề tài hát ru được khơi mào, thầy Thuần như hòa mình vào không khí ấm cúng của gia đình Út Mén.
Vợ con của thầy Thuần đều tử nạn vì bom đạn chiến tranh. Thầy đang dạy học trên tỉnh, nên mới thoát khỏi trận pháo kinh hoàng chốn làng quê dạo đó. Khi trường công lập quận vừa thành lập, thầy Thuần xin chuyển ngay về. Thầy thích không khí trong lành miền quê, thích tính cách mộc mạc người quê. Thầy yêu người quê, như từng yêu những người thân đã khuất của mình. Út Mén quí mến thầy Thuần lắm! Bởi thầy dạy văn chương, môn học mà Út Mén thích ơi là thích…
Ngày người ta mang trầu cau dạm hỏi chị Hai, thầy Thuần tận tình “tư vấn” cho má và chị Hai cách thức đưa dâu nhà gái, đón họ nhà trai. Chị Hai về ở nhà chồng, ngôi nhà ít người của má con Út Mén càng thêm hiu quanh. Vì vậy, ngôi nhà ấy dường như ấm áp hơn, mỗi khi thầy Thuần ghé qua thăm viếng. Cứ vậy mà dần dà “chú Thuần” trở thành người thân thuộc của má con Út Mén. Chú sửa giúp cánh cổng rào, chú dọi viên ngói bể, chú tỉa gọn giàn bông giấy… Thú vị nhất là, chú Thuần rất giỏi đối đáp hát ru. Thỉnh thoảng chú Thuần còn hát thi với má của Mén nữa…
Đất xấu làm hại kiếp hoa,
Số nghèo làm hại con nhà thông minh…
Chú Thuần khuyên Mén trau giồi ngoại ngữ, để có thể xin du học nước ngoài. Càng ngày Mén càng cảm kích, càng quyến luyến chú Thuần nhiều hơn. Nhưng khi nhận ra tình cảm hai người gửi gấm qua lời hát ru, thì Út Mén tỏ ra hoang mang lo lắng…
Hò ơi! Đó nghèo đây cũng phận nghèo,
Đôi ta như bọt với bèo thương nhau …
Nước mía trong họ nấu lọc thành đường,
Anh thương em anh biết, chớ thói thường có biết đâu?
Cho đến ngày chú Thuần chính thức ngõ lời “chắp nối” nhân duyên với má, Út Mén phản ứng rất dữ dội:
- Không! Chú không thể thay thế ba “tui” trong ngôi nhà này. Chú chỉ lợi dụng tình cảm của má con tui. Chú đừng tới đây nữa, chú xấu lắm!...
Vừa nói, Út Mén vừa gục đầu vô bàn thờ của ba khóc ngất. Má cũng khóc… Chú Thuần thở dài, khẽ khàng nói với Út Mén:
- Chú xin lỗi…
Chú Thuần ít tới nhà Út Mén kể từ hôm đó. Nói đúng hơn, chú Thuần ngại thái độ phản đối quá đáng của Mén. Thi thoảng có việc phải ghé qua nhà, chú Thuần trở nên dè dặt chứ không chan hòa như trước. Má vẫn lặng lẽ chăm sóc Út Mén, chu đáo đặc biệt vào những mùa thi. Từng chén chè sen, từng củ khoai lùi, từng rỗ đậu luộc … má tự tay nấu nướng, bồi bổ cho Mén ăn đêm thêm sức học thi… Thi đậu đại học, Mén phải xa quê lên thành phố trọ học. Mỗi cuối tuần, Mén mới về nhà. Vào mùa thi cử, có lúc Mén vắng nhà cả tháng. Chị Hai của Mén tuy ở gần, nhưng bận rộn buôn bán và chăm lo con mọn, nên chị không thể dành nhiều thời gian cho má … Chiều con gái út, má vẫn hát ru mỗi bận Út Mén về nhà. Tiếng ru của má vẫn thanh thoát, vẫn ngọt ngào… nhưng lời ru càng lúc càng buồn não nuột:
Ầu ơi! Công anh vun quén cây mè,
Mè không ra trái, con chim hòe đậu lên.
Cực lòng lên xuống xuống lên,
Mòn đường chết cỏ, không nên duyên tự trời!...
Má nhập viện cấp cứu lúc Mén đang vào mùa thi. Bệnh viện quận không đủ phương tiện điều trị, nên chị Hai phải chuyển má về thành phố tiến hành phẩu thuật. Chị Hai của Mén cứ chạy như thoi từ nhà đến bệnh viện. Anh rễ của Mén, không quán xuyến nổi, cùng lúc công việc buôn bán và chăm sóc con thơ. Chú Thuần xin nghỉ phép, gần như túc trực chăm lo cho má. Bao đêm thức trắng, chú Thuần ốm rạc người. Tấm chân tình của chú khiến chị Hai của Mén mũi lòng, chị nổi sùng la Út Mén:
- Hồi đó ổng thương má, mầy cứ để ổng về sống chung với má cho rồi! Bày đặt la lối um sùm… Bây giờ má bệnh vậy đó, cả tao với mầy cộng lại có lo cho má được như ổng không?…
- Nhưng em không thích ai thay thế ba mình…
- Không ai thay thế ai được hết. Tao nói thiệt, những lúc má đau bệnh như vầy, cho dù chị em mình có lo cho má chu đáo cỡ nào, cũng không thể nào bằng chú Thuần lo cho má được. Mai mốt có chồng , mầy sẽ hiểu…
Ngay năm đầu đại học, Mén “săn” được một suất học bổng dài hạn ở Hoa Kỳ. Ngày tiễn Mén ra sân bay, má của Mén vẫn còn xanh xao yếu ớt. Nhìn bóng dáng to cao của chú Thuần bao trùm lấy má, Út Mén nghẹn ngào nhưng không thể
bật ra điều Mén đang nung nấu trong lòng: “Chú Thuần ơi, cưới má con đi …”
Đón Mén tại sân bay kỳ nghỉ hè đầu tiên, chỉ có chị Hai của Mén:
- Má đâu chị Hai?
- Về nhà rồi tao nói chuyện …
Út Mén khóc ngất khi bước vào nhà, ruột gan của Mén như bị ai cào xé … Trên bàn thờ ba, giờ có thêm chân dung của má. Chị Hai cũng khóc:
- Má của mình bị ung thư thời kỳ cuối. Ai cũng biết, trừ mầy. Mầy vừa bay sang Mỹ, vài ngày sau má nhập viện cấp cứu lần nữa. Má căn dặn, dù má có mệnh hệ nào cũng đừng cho mầy hay tin dữ. Tao với chú Thuần năn nỉ thế nào má cũng không chịu nghe, biểu để cho mầy học hành cho tới nơi tới chốn. Tao với chú Thuần phải hứa đi hứa lại, má mới yên lòng nhắm mắt ra đi…
Cho đến lúc tàn hơi, má vẫn nghĩ tới tương lai hạnh phúc của con. Vậy mà con nông nỗi, nỡ xua tan hạnh phúc riêng tư cuối đời của má. Trong cơn đau xé lòng, Mén nghe vẳng đâu đây lời ru buồn mênh mang của má:
Ầu ơ! …Tưởng là kèo cột ở đời,
Ai hay cột ngã, kèo rời một phương…
Buổi chiều tháng năm, miền Đông nước Mỹ trời se lạnh. Hai đứa con gái nhỏ của Mén, nằng nặc đòi ba chở đi mua “quà bí mật” về tặng mẹ. Trong gian phòng khách rộng, Mén thu người ngồi áp má vào thành ghế sofa, hướng đôi mắt u hoài nhìn về phía ba chiếc khung ảnh chụp chân dung. Bên cạnh ảnh chụp của ba, là má. Bên cạnh ảnh chụp của má, là … chú Thuần. Không bắt được nhịp cầu chắp nối thương yêu với má của Út Mén, chú Thuần đã sống cô độc cho đến hết cuộc đời. Bây giờ Mén đã công thành danh toại, Mén có người chồng hết mực thương yêu, có một gia đình hạnh phúc với hai đứa con ngoan và xinh, đúng như điều má hằng ước mong cho con gái. Còn điều má từng thầm mong cho má, đến lúc Mén “ngộ” ra tình lý ở đời, thì má không còn cơ hội đón nhận ân tình của chú Thuần được nữa… Nhớ má quá, Mén chợt khe khẽ tự ru mình:
Ầu ơ! Con má có đũa có đôi,
Cuối đời má lại lẻ loi một mình …
Tháng 5/2012
Diệp Hoàng Mai
THÁNG NĂM TRÀN NGẬP NIỀM VUI...
Đầu tháng năm, anh Nguyễn Văn Đình hứa cuối tuần gửi tôi danh sách các cựu kha sinh Sông Cả (Đạo Bửu Long). Nhưng hai cuối tuần đầu của tháng, tôi bận việc ở lại Sài Gòn. Hai cuối tuần sau của tháng, tôi có việc ở Châu Âu… Không liên lạc được, anh Đình đã nhờ anh Trần Tấn Mỹ chuyển đến tôi danh sách mười “cụ” kha sinh Sông Cả qua e-mail. Đó là các anh: Nguyễn Trí Huệ, Nguyễn Minh Châu, Nguyễn Diệp Anh, Trần Ngọc Cường, Nguyễn Ninh Cường, Nguyễn Quốc Hùng, Trần Quốc Hùng, Trần Hữu Thọ, Phạm Hùng, Nguyễn Văn Vinh.
Thời gian này, tôi cũng nhận được e-mail của em Đặng Thị Kim Chi, với lời đề nghị rất dễ thương: ”Chị Mai ơi, nhớ ghi tên em vào Gia Phả Hướng Đạo Biên Hòa nghen…” Tôi nhớ ngay cô “chim non” bầy Bạch Phượng, do Hạc Trắng Nguyễn Thị Tất phụ trách. Trước đó vài ngày, em Nguyễn Trần Diệu Hương cũng e-mail cho tôi, đề nghị “bổ” thêm bốn chú sói con bầy Trịnh Hoài Đức từ… bốn mươi năm trước vào Gia Phả. Đó là các “cụ” sói: Lê Hoàng Duy, Lê Hoàng Diệp, Trần Tiến Dũng và Trần Tiến Nam.
Trung tuần tháng năm, tôi bất ngờ với lời bộc bạch của Phạm Kim Tuấn Khanh: “Em cũng là sói con bầy Trịnh Hoài Đức nè! Em đã mở …một mắt (Sói một sao) rồi chớ bộ!...” Tôi bất ngờ với thông tin này, vì tuy biết Khanh là em ruột của Luân, nhưng tôi không nhớ em từng đi Hướng Đạo. Càng xúc động hơn, khi tôi biết Tuấn Khanh đặt tên con gái đầu lòng là Phạm Thị Trấn Biên. Hỏi ý nghĩa cái tên, Khanh chia sẻ: “Đặt tên Trấn Biên cho con, vì em muốn con còn lưu chút tình của quê cha (tên Biên Hòa cũ); dĩ nhiên là em cũng có nghĩ tới Đạo Trấn Biên...”
Anh Nguyễn Văn Giác nhắc tôi: “Dương Đình Hà cũng từng là đội phó đội Đại Bàng, thiếu đoàn Quang Trung đó nghen. Lúc đó anh là đội trưởng đội Đại Bàng; còn anh Luân đội trưởng đội Én…”. Hai đội còn lại của thiếu Quang Trung, anh Giác hứa sẽ thông tin tiếp cho tôi.
Từ nước Úc, Đặng Vũ Giang gọi điện cho tôi: ”Chị Mai nhớ ghi thêm tên Phan Văn Lã và Lê Văn Hồng, hai đứa cùng sinh hoạt chung Thiếu đoàn Ba Đình với em…”. Trước đó tôi đã gặp anh Nguyễn Tiến Long (CHS.NQ K11) tại thành phố Mỹ Tho (tỉnh Tiền Giang). Anh Long hào hứng “khoe”: “Anh từng là Đội trưởng đội Sóc Thiếu Ba Đình …” Anh Long còn hứa, sẽ scan và gửi cho tôi một số hình ảnh sinh hoạt HĐ anh còn lưu trữ. Và tôi đang chờ anh Tiến Long thực hiện “lời hứa danh dự” của một hướng đạo sinh…
Cuối tháng năm tôi gặp anh Trần Văn Tám, em ruột của anh Trần Ngọc Sáu (Sáu Tô-Nô). Anh Tám là một trong những “sói con” đầu tiên của phong trào Hướng Đạo Biên Hòa, từng được anh Nguyễn Văn Thuyết đưa đi thăm trại họp bạn Phục Hưng năm 1959 tại Trảng Bom. Anh Tám cung cấp cho tôi một số hình ảnh tư liệu Hướng Đạo Biên Hòa năm 1959, và danh sách những HĐS kỳ cựu của Trấn Biên gồm các anh chị: Trần Ngọc Sáu, Đỗ Duy Ân, Nguyễn Ngọc Ánh, Trần Thắng Trung, Trần Ngọc Điệp…
Các cựu huynh trưởng Hướng Đạo lão làng, cũng lưu ý tôi bổ sung danh sách những anh chị em HĐ đã qua đời: Anh Hồ Thu Hùng, đội trưởng nhất Thiếu đoàn Lam Sơn (Trấn Biên); Anh Trần Ngọc Hà (kha Sông Cả) là con của Đạo trưởng Trần Quang Ngọc; Chị Trần Ngọc Thảo (Năm Thảo) cùng chồng của chị, anh Ngô Cường.
Trước khi cập nhật danh sách này, tôi nhận thêm cuộc gọi từ huyện Trảng Bom: “Hoàng Mai còn nhớ anh Viễn không? Anh Viễn Hướng Đạo Bửu Long đây!...” Ôi Trời! Đã bốn mươi năm tôi bặt tin anh, nhưng tôi đâu có quên ông anh hiền lành, điềm đạm của kha đoàn Sông Cả hồi xửa hồi xưa. Anh Viễn cho tôi biết, anh Nguyễn Doãn Hoàng đã liên lạc và cho anh số điện thoại của tôi.
Cho đến hôm nay, Gia Phả Hướng Đạo Sinh Biên Hòa - mà cụ thể là cựu HĐS của hai đơn vị “anh em ruột thịt ” Trấn Biên và Bửu Long - đã có hơn hai trăm anh chị em “Tung cánh chim tìm về tổ ấm…” rồi. Tôi hy vọng, anh chị em tôi còn lưu lạc nơi nào đó trên trái đất này, sẽ lắng nghe tiếng gọi tìm bầy để quay về quê xưa chốn cũ thăm nhau…
Trấn Biên, Hoàng Mai, Phạm Liên , An Sơn, Tuấn Khanh
Ngọc Dung, Ánh Hồng, Tiến Long, Hoàng Mai
Nguyễn V. Giác, Hoàng Mai, Ly Ly , Kim Luân
Nguyễn V. Không, Vũ Giang, Hoàng Mai
Tháng 06/ 2012
Diệp Hoàng Mai
Page updated
Google Sites
Report abuse