โรงเรียนเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้(SLC)

การมีส่วนร่วมความเป็นสาธารณะ
    โรงเรียนดำเนินงานวิชาการ การเรียนรู้ และการบริหารจัดการในสถานศึกษาที่เน้น "การมีส่วนร่วม" และ "ความเป็นสาธารณะ" เป็นแนวทางที่สำคัญในการสร้างความโปร่งใส ตรวจสอบได้ และเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนมีบทบาทในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ซึ่งสามารถอธิบายได้ดังนี้:

1. การมีส่วนร่วม (Participation)

สถานศึกษาที่มีการทำงานโดยการมีส่วนร่วมจะเปิดโอกาสให้บุคคลหรือกลุ่มที่เกี่ยวข้องได้เข้ามามีบทบาท เช่น:

• นักเรียน: มีส่วนร่วมในการเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับการเรียนการสอน การจัดกิจกรรม หรือแม้แต่การประเมินครู

• ผู้ปกครอง: เข้ามาร่วมเสนอแนะในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การดูแลพฤติกรรมนักเรียน หรือร่วมพัฒนาหลักสูตร

• ครูและบุคลากร: มีสิทธิเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้ แผนพัฒนาวิชาชีพ หรือวิธีบริหารจัดการภายในโรงเรียน

• ชุมชน/องค์กรท้องถิ่น: เข้ามามีส่วนร่วมในการสนับสนุนทรัพยากร การจัดกิจกรรม หรือสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ภายนอกห้องเรียน
  
  

2. ความเป็นสาธารณะ (Public Accountability / Transparency)

ความเป็นสาธารณะหมายถึงการเปิดเผยข้อมูลและการดำเนินงานต่าง ๆ ให้ตรวจสอบได้ เช่น:

• การเปิดเผยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน: เช่น คะแนน O-NET, NT, รายงานประเมินคุณภาพผู้เรียน

• การมีระบบประเมินผลแบบเปิดเผย: ให้ผู้ปกครองและชุมชนเข้ามาตรวจสอบ หรือเสนอความคิดเห็นต่อระบบการจัดการเรียนรู้

• การเปิดเวทีสาธารณะ: เช่น การจัดประชุมผู้ปกครอง การจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นของชุมชนเกี่ยวกับการบริหารงาน

• การใช้เทคโนโลยีในการสื่อสารข้อมูล: เช่น เว็บไซต์โรงเรียนที่อัปเดตข้อมูลข่าวสาร ผลงานนักเรียน แผนการสอน แผนงบประมาณ ฯลฯ
  
  

การทำงานเชิงรูปธรรม:

• โรงเรียนจัด “ประชุมแผนพัฒนาการศึกษา” โดยเชิญชวนผู้ปกครอง ชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และนักเรียนมาร่วมเสนอแนวคิด

• เปิดรายงานการใช้จ่ายงบประมาณประจำปีผ่านเว็บไซต์โรงเรียน

• มีการประเมินครูโดยนักเรียน และผลสรุปการประเมินนั้นมีการนำไปใช้ปรับปรุงการเรียนการสอนอย่างเป็นรูปธรรม

ประชาธิปไตยเคารพในคุณค่าทุกคน
    โรงเรียนดำเนินงานวิชาการที่ส่งเสริมประชาธิปไตยและเคารพในคุณค่าของทุกคน จะมุ่งเน้นการพัฒนา "กระบวนการเรียนรู้" และ "บรรยากาศการอยู่ร่วมกัน" ที่เปิดโอกาสให้ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพ เสียงของตนเอง และได้รับการเคารพอย่างเท่าเทียม ซึ่งสามารถดำเนินการได้ในหลายมิติ ดังนี้:

✅ แนวทางการดำเนินงานในด้านงานวิชาการและการเรียนรู้

จัดการเรียนรู้แบบ Active Learning / Learner-Centered

• เน้นการเรียนรู้ที่ผู้เรียนมีส่วนร่วม แสดงออกความคิด แสดงความคิดเห็น ถกเถียงอย่างมีเหตุผล

• เปิดโอกาสให้ผู้เรียนเลือกหัวข้อเรียนรู้หรือวิธีเรียนรู้ในบางกิจกรรม เพื่อฝึกการตัดสินใจ

บูรณาการแนวคิดประชาธิปไตยในบทเรียน

• นำหลักสิทธิมนุษยชน ความเสมอภาค กฎหมายพื้นฐาน หรือสิทธิพลเมืองเข้าสู่บทเรียน เช่น ในวิชาสังคม ภาษาไทย ประวัติศาสตร์

ใช้กระบวนการกลุ่มอย่างเท่าเทียม

• การทำงานกลุ่มที่ส่งเสริมบทบาทของทุกคน ไม่ให้มีการผูกขาดหน้าที่หรือความคิด

• สลับบทบาทผู้นำ-ผู้ตาม เพื่อฝึกความเข้าใจในการฟังและการเคารพความคิดเห็นผู้อื่น

✅ ด้านการบริหารจัดการและบรรยากาศในโรงเรียน

เปิดเวทีให้ทุกเสียงมีความหมาย

• เช่น การมี "สภานักเรียน" ที่มีบทบาทจริงในการเสนอแนวทางแก้ปัญหาในโรงเรียน

• มีช่องทางให้ครู นักเรียน ผู้ปกครอง เสนอความคิดเห็น เช่น กล่องรับฟังความคิดเห็น การประชุมประจำภาคเรียน

เคารพและส่งเสริมความหลากหลาย (Diversity)

• ไม่เลือกปฏิบัติต่อศาสนา เชื้อชาติ เพศ หรือฐานะทางเศรษฐกิจ

• ส่งเสริมให้ทุกคนภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ของตน

เน้นการแก้ปัญหาโดยสันติวิธี

• การจัดการวินัยนักเรียนอย่างให้เกียรติ ใช้การพูดคุย ทำความเข้าใจ มากกว่าการลงโทษแบบรุนแรง

• มีระบบเพื่อนช่วยเพื่อน / ครูที่ปรึกษา / พี่เลี้ยงทางอารมณ์

✅ กิจกรรมเสริมหลักสูตร

• จัด กิจกรรมเลือกตั้งสภานักเรียน แบบสมจริง

• มี ชมรมอภิปราย ยุวชนประชาธิปไตย หรือ กิจกรรมจำลองรัฐสภา

• จัด โครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชน เช่น เชิญผู้รู้จากชุมชนมาเล่าเรื่องสิทธิมนุษยชน สิ่งแวดล้อม หรือประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

✅ สรุปหลักการสำคัญ

แนวคิดหลัก วิธีปฏิบัติในสถานศึกษา

ประชาธิปไตย     เปิดเวทีแสดงความคิดเห็น รับฟังผู้อื่น มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ

ความเสมอภาค ไม่เลือกปฏิบัติ ให้โอกาสทุกคนอย่างเท่าเทียม

การมีส่วนร่วม     ส่งเสริมบทบาทนักเรียน ครู ผู้ปกครอง ในทุกมิติของการจัดการศึกษา

ความเคารพ เคารพความคิดเห็น ความแตกต่าง และศักดิ์ศรีของทุกคน

ส่งเสริมความเป็นเลิศนักเรียนค้นหาแนวทางตนเอง
    โรงเรียนดำเนินงานวิชาการและการเรียนรู้ เพื่อส่งเสริมความเป็นเลิศของนักเรียน และ สนับสนุนให้นักเรียนค้นพบแนวทางของตนเอง เป็นการพัฒนาการศึกษาที่มุ่งเน้นศักยภาพรายบุคคล ไม่ใช่เพียงการเรียนให้เก่งแบบเดียวกันทั้งหมด สถานศึกษาสามารถดำเนินการได้ดังนี้:

✅ 1. พัฒนารูปแบบการเรียนรู้ที่หลากหลาย (Personalized Learning)

• ออกแบบการเรียนรู้ที่ตอบสนองความถนัด ความสนใจ และศักยภาพของนักเรียน เช่น

• • 1. ให้นักเรียนเลือกทำโครงงานตามความสนใจ

    2. จัดกลุ่มเรียนรู้เสริมตามความสามารถ (กลุ่มเรียนรู้เชิงลึก / กลุ่มพัฒนาเพิ่มเติม)

  • ใช้เทคโนโลยีหรือแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ เพื่อให้นักเรียนสามารถเรียนรู้ตามจังหวะของตนเอง
    
    

✅ 2. ค้นหาและพัฒนาศักยภาพเฉพาะบุคคล (Talent Identification)

• มีการประเมินความถนัด ความสนใจ และคุณลักษณะเฉพาะของนักเรียน เช่น

แบบวัดอาชีพ (Vocational Interest Inventory)

การสังเกตพฤติกรรมโดยครูแนะแนวหรือครูประจำชั้น

• จัดกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้นักเรียนลองหลายด้าน เช่น วิชาการ กีฬา ดนตรี ศิลปะ หุ่นยนต์ ฯลฯ
  
  

✅ 3. ส่งเสริมการแข่งขันและเวทีแสดงศักยภาพ (Excellence Opportunities)

• ส่งนักเรียนเข้าร่วมการแข่งขันในระดับเขต/ประเทศ เช่น

การแข่งขันคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ภาษา

แข่งขันทักษะอาชีพ แข่งขันสิ่งประดิษฐ์

• จัดเวทีภายในโรงเรียน เช่น

งาน "Open House" ให้นักเรียนแสดงผลงาน

นิทรรศการโครงงาน/กิจกรรมโชว์ศักยภาพ

✅ 4. สนับสนุนด้วยระบบพี่เลี้ยง / โค้ชทางการเรียน (Mentoring/Coaching)

• จัดครูพี่เลี้ยงดูแลรายบุคคล โดยเฉพาะนักเรียนที่มีศักยภาพพิเศษหรือมีความต้องการเฉพาะ

• มีการให้คำปรึกษาแบบเป็นระบบจากครูแนะแนว เพื่อช่วยนักเรียนค้นหาเส้นทางเรียนต่อ หรือสายอาชีพในอนาคต
  
  

✅ 5. ส่งเสริมความเป็นเลิศควบคู่กับคุณธรรม

• ปลูกฝังให้นักเรียนรู้จักใช้ความสามารถเพื่อประโยชน์ของตนเองและสังคม

• สนับสนุนการเรียนรู้ด้วยหัวใจแห่งความรับผิดชอบและการทำงานเป็นทีม

🔎 แนวทางและกิจกรรมที่สถานศึกษาดำเนินการ

การเรียนรู้ตามศักยภาพ/ โครงงานวิทยาศาสตร์, วิจัยในชั้นเรียน

ส่งเสริมศักยภาพเฉพาะ/ ชุมนุม/ชมรมเฉพาะทาง เช่น คณิตศาสตร์ หุ่นยนต์ ศิลปะ

เวทีแสดงความสามารถ/ งานศิลปหัตถกรรม, วันวิชาการ, งานประกวดผลงาน

การแนะแนวอาชีพ/ จัดแนะแนวรายบุคคล จัดค่ายแนะแนว เข้าชมสถานที่ทำงานจริง

พี่เลี้ยง/โค้ช/ โครงการติวเข้มเฉพาะกลุ่ม, ครูพี่เลี้ยงนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษ

ปรับปรุงข้อมูลโดย  นายวีระชัย  จันทร์สุข