4.3 ความรับผิดชอบต่อการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศ
การใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศในปัจจุบัน มีทั้งการใช้งานเพื่องานส่วนตัว หรือใช้งานเพื่อส่วนรวม และขณะใช้งานมีทั้งการใช้งานโดยตัวเราคนเดียว หรือ การใช้งานร่วมกับบุคคลอื่นซึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการใช้งานแบบใด หรือลักษณะใดก็ตามล้วนแล้วแต่ต้องมีจริยธรรม และความรับผิดชอบต่อการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศทั้งสิ้น คือ ความรับผิดชอบต่อตนเอง ต่อบุคคลอื่น และต่อสังคม
ข้อควรรู้เกี่ยวกับ login และ password
Login และ password เป็นสิ่งที่สำคัญในการระบุตัวตนเพื่อใช้งานในส่วนที่ต้องมีการปกปิดข้อมูลส่วนตัว หรือทำธุรกรรมทางการเงินทางอินเทอร์เน็ต ดังนั้น รหัสที่ใช้ในส่วนของการ login และ password ต้องเป็นความลับอย่างยิ่ง ซึ่งยากต่อการจดจำ หรือการคาดเดาจากบุคคลอื่น และควรจดจำได้เพียงเจ้าตัวคนเดียวเท่านั้น โดยไม่ทำการบันทึกหรือเขียนทิ้งไว้ และมันเปลี่ยนรหัสผ่านอยู่เสมอสิ่งที่สำคัญที่สุดที่เป็นความลับมาก เช่น การทำธุรกรรมการเงินไม่ควรใช้อุปกรณ์ที่เป็นสาธารณะ หรือใช้สัญญาณเครือข่ายที่เป็นสาธารณะ
1. ความรับผิดชอบต่อตนเองเมื่อใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
เป็นสิ่งที่ควรกระทำ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความขัดแย้ง หรือส่งผลกระทบที่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน และตระหนักถึงความรับผิดชอบในสิ่งที่ตนเองได้กระทำไประหว่างการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศด้วย
ตัวอย่างความรับผิดชอบต่อตนเองที่สามารถทำได้
ใช้งานบัญชีผู้ใช้ของตนเองเท่านั้น การมีบัญชีในการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นการระบุตัวตนของตนเองในการติดต่อสื่อสาร ดังนั้นเราจำเป็นต้องมีความรับผิดชอบ ที่จะไม่พยายามเข้าไปใช้งานบัญชีของบุคคลอื่นที่ไม่ใช่บัญชีของตนเอง
ไม่ติดตั้งหรือใช้ซอฟต์แวร์ที่ผิดกฎหมาย เมื่อต้องการใช้งานคอมพิวเตอร์แล้วจำเป็นต้องใช้ซอฟต์แวร์เฉพาะทางในคอมพิวเตอร์ ไม่ควรนำซอฟต์แวร์ที่ผิดกฎหมายมาติดตั้งลงบนคอมพิวเตอร์ซึ่งจะทำให้เสี่ยงต่อการติดไวรัสหรือสแปมได้
ไม่แจกจ่ายข้อมูลส่วนตัวในรูปแบบใด ๆ ให้บุคคลอื่นที่ไม่ต้องการ การส่งข้อมูลไปยังบุคคลอื่นที่ไม่รู้จัก และผู้รับไม่ได้ต้องการข้อมูลนั้น เป็นการสร้างความรำคาญแก่ผู้อื่น และยังเป็นการคุกคามสิทธิส่วนบุคคลด้วย
ไม่แสดง หรือไม่เข้าเว็บไซต์ที่มีเนื้อหาไม่เหมาะสม ควรตั้งค่าการบล็อกเว็บไซต์ดังกล่าวเอาไว้
หมั่นตรวจสอบดูแลระบบคอมพิวเตอร์ทั้งในส่วนของฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์เป็นสิ่งที่เจ้าของควรกระทำเพื่อได้ทราบถึงสิ่งผิดปกติจะได้รีบแก้ไขไว้เบื้องต้นก่อน
2. ความรับผิดชอบต่อบุคคลอื่นเมื่อใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
เป็นสิ่งที่ควรกระทำในการใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น เช่น เพื่อนร่วมงาน ครอบครัว เพื่อน เป็นต้น เป็นการให้ความเคารพต่อสิทธิของแต่ละคน ซึ่งสิ่งที่ไม่ควรกระทำคือ การกระทำที่เป็นการคุกคาม สร้างความรำคาญแก่ผู้อื่น อันเปรียบได้กับมารยาททางสังคมที่ทุกคนพึงกระทำ
ตัวอย่างความรับผิดชอบต่อบุคคลอื่นที่เราสามารถทำได้
ไม่พยายามที่จะใช้งานบัญชีผู้ใช้ของผู้อื่น เมื่อพบเจอว่ามีคนลืมออกจากระบบคอมพิวเตอร์ที่กำลังใช้งาน ควรแจ้งให้เจ้าของบัญชีได้ทราบ เพื่อให้เจ้าของบัญชีได้ทำการออกจากระบบการใช้งานก่อน
ไม่คัดลอก หรือนำเสนอผลงานของผู้อื่นที่ไม่ใช่ของตนเอง สิ่งที่เรานำลงไปในเว็บไซต์เป็นสิ่งที่ต้องมาจากการคิดเองหรือทำขึ้นมาเองไม่ควรคัดลอกผลงานของผู้อื่นแล้วแอบอ้างเป็นของตนเอง
ไม่เปลี่ยนแปลง ย้าย หรือลบไฟล์ของผู้อื่น เมื่อใช้คอมพิวเตอร์ร่วมกัน ย่อมมีงานหลาย ๆ คนรวมอยู่ในคอมพิวเตอร์เครื่องเดียว ซึ่งไม่ควรพี่จะเปิดเข้าไปในพื้นที่ของคนอื่น
ไม่ข่มขู่ คุกคาม หลอกลวงผู้อื่น ด้วยข้อมูลใด ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ไม่แสดงสิ่งที่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน หรือกระทำด้วยความคึกคะนอง
ไม่ส่งอีเมลที่ไม่เหมาะสม ไม่ส่งสิ่งที่อาจเกิดอันตรายต่อคอมพิวเตอร์ หรือสแปมให้กับผู้อื่น ควรมีการพูดคุยตกลงกันก่อนในการส่งข้อมูลไปสู่ผู้รับ
3. ความรับผิดชอบต่อสังคมเมื่อใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
เป็นความรับผิดชอบทั้งในระดับบุคคลและองค์กร เป็นสิ่งที่ทุกคนจพึงมี และต้องปฏิบัติ ไม่ว่าจะต้องไปปฏิบัติงาน ประกอบอาชีพ รวมถึงการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม
ตัวอย่างความรับผิดชอบต่อสังคมที่เราสามารถทำได้
ไม่พยายามเข้าถึงเครือข่ายใด ๆ ที่ไม่ได้รับอนุญาต หรือปกปิดซ่อนเร้นข้อมูลที่ต้องรายงานต่อผู้บังคับบัญชา หรือหัวหน้าหน่วยงานที่สังกัดอยู่
ปฏิบัติตามกฎระเบียบ หรือข้อบังคับขององค์กร ในการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศ เคารพการใช้กฎระเบียบร่วมกับผู้อื่น
ไม่เปิดอีเมล ไฟล์ หรือโปรแกรมที่ได้รับมาจากแหล่งที่ไม่รู้จัก เพราะอาจมีไวรัส หรือแสตมป์ ที่มีผลกระทบต่อระบบองค์กร
ไม่นำข้อมูลสารสนเทศขององค์กรไปเผยแพร่ เพราะข้อมูลทุกอย่างถือเป็นข้อมูลขององค์กร ไม่ให้มีการนำออกไปสู่บุคคลภายนอก หรือไม่นำออกจากองค์กรก่อนได้รับอนุญาต
ไม่พยายามเจาะระบบเข้าสู่ระบบงาน ขโมย คัดลอก โอนย้าย หรือแก้ไขปลอมแปลงข้อมูล โดยไม่ได้รับอนุญาต
เรียนรู้เพิ่มเติม : จรรยาบรรณการเขียนบล็อก
ข้อมูลอ้างอิง
ณัฏฐ์ โอธนาทรัพย์ และคณะ. 2562. การใช้เทคโนโลยีอย่างปลอดภัย. ใน ดร.ฉัททวุฒิ พืชผล(บรรณาธิการ), เทคโนโลยี(วิทยาการคำนวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2(98-101). บริษัทอักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด 142 ถนนตะนาว เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200