Bogen

Een boog is een veer, die energie kan opslaag en ontladen. Door middel van de boogsnaar wordt de langzame kracht van de boogschutter – die duidelijk blijkt als hij de boog spant – op uiterst snelle wijze overgedragen aan de pijl, zodat deze sneller wegschiet en verder reikt dan wanneer hij gewoon met de hand werd weggeworpen.

De eenvoudige boog.
De eenvoudige of eendelige boog bestaat uit een schacht, gemaakt van slechts één soort materiaal, gewoonlijk hout. Door zijn eenvoud beschikte dit wapen in het open veld over kwaliteiten, die het zelfs een overwicht gaven op de schietkracht en precisie van de kruisbogen.
Op rotsschilderingen treffen wij de oudste ons bekende illustraties aan van bogen, ongeveer 10.000 tot 5000 voor Chr.
Van de oudste bogen – hoewel gemaakt van bederfelijk hout - zijn toch heel wat bewaard gebleven in nog opmerkelijk goede staat.

1. de rechte boog, waarvan men aanneemt dat hij stamt uit het eind van de Mesolitische periode (ongeveer 6000 v.Chr);

2. de eikenhouten boog, gevonden in het veen in de omgeving van Viborg, Denemarken. (ongeveer eind stenen tijdperk 2000-1500 v.Chr);

3. Egyptische boog uit het Nieuwe Koninkrijk (circa 1400 v.Chr) en gemaakt van acaciahout.

Verder de nieuwere bogen uit Afrika en Azië, vooral bestemd voor de jacht:

1. Boog van de Hadza-nomaden uit Tanzania;

2. Boog uit Kenia, een krachtige eenvoudige boog met een ‘vuur’kracht van bijna 60 kilo.

3. Katapult of proppenschieter uit Birma, gemaakt van bamboe.

Ook vallen hier onder de lange handboog en de Noord Amerikaanse bogen.

1. Lange handboog: Deze naam werd gegeven aan het klassieke eenvoudige boogtype, dat in Engeland bij de militairen in gebruik was van de 13e tot de 16e eeuw. Bij voorkeur gebruikte men taxishout en olmen-(iepen) als tweede keuze.

2. Noord Amerikaanse bogen: Eenvoudige houten bogen voornamelijk gebruikt door Indianen.

De gelaagde en de ‘gevoerde’ boog.
De gelaagde boog verschilt in zover van de eenvoudige boog, dat hij vervaardigd is van drie of meer stroken van hetzelfde basismateriaal.
De boog wordt soms versterkt, doordat men er een ‘voering’ aan toevoegt op de rug, waarvoor men dan als regel dierpezen gebruikt, die men op een of andere manier aan het hout bevestigt. Wordt deze op zijn plaats gebonden, dan spreekt men van een ‘losse voering’; is deze er echter aan vastgelijmd, dan spreekt men van een ‘vast voering’.
Bekend zijn de asymmetrische Japanse bogen en de versterkte ‘gevoerde’ Noord Amerikaanse bogen (Indiaanse- en Eskimo bogen).

Samengestelde boog.
De samengestelde boog is gemaakt van drie basislagen van verschillend materiaal, die zo gecombineerd worden dat ze elkaars veerkracht versterken.
De traditionele samengestelde boog, waarvan men de beste exemplaren in Turkije aantreft, werd vervaardigd van hoorn en pees die werden aangebracht op een houten kernboog.
De moderne samengestelde schijfschietboog is gemaakt van glasvezel, versterkte plastics en carbongrafiet en worden ook wel handprojectielwapens genoemd, we kennen o.a.

1. De Turkse boog: algemeen beschouwd als waarschijnlijk wel het meest doeltreffende type dat tot het begin van deze eeuw werd ontworpen. Proeven hebben aangetoond dat dergelijke wapens een groter schotbereik hadden dan enig andere bekende boog. Afstanden van 600 meter werden bereikt met speciale vliegpijlen en nog altijd meer dan 400 meter met echte oorlogspijlen.

2. De Bashkir boog: een samengestelde boog uit het Bashkir gebied in Rusland.

3. Indiase bogen: Stalen bogen uit Noord-India. Voor de komst van de Europeanen was India in staat hoogwaardig staal te maken voor de bogen, gewoonlijk in de vorm van de samengestelde boog.

Pijlen.
De pijl is een zeer doeltreffend projectiel en overtreft hierin de speer en de werpspies.
Hij moet in lengte en gewicht bij de boog passen en moet volmaakt recht zijn en op de juiste wijze bevederd en de schacht moet de juiste mate van soepelheid vertonen.
Het grote probleem van de boogschutter: een pijl is of te buigzaam of te weinig.