LA KVARA LECIONO / LEKCJA 4
4. NIGRA KOKINO EN ĜARDENO
Nigra Kokino ŝlosas domon per ŝlosilo kaj iras al ĝardeno.
Kokidoj restas solaj en domo. Post manĝo ili kuŝas en litetoj.
Nigra Kokino tranĉas florojn per tranĉilo.
Venas Hundo Bonulo, amiko de Nigra Kokino.
- Bonan tagon, sinjorino.
- Bonan tagon, sinjoro.
- Kion vi faras?
- Mi tranĉas florojn per tranĉilo.
TRADUKO / PRZEKŁAD
4. CZARNA KURA W OGRODZIE
Czarna Kura zamyka dom na klucz i idzie do ogrodu.
Kurczęta zostają same w domu. Po jedzeniu leżą w łóżeczkach.
Czarna Kura ścina kwiaty nożem.
Przychodzi Pies Dobrodziej, przyjaciel Czarnej Kury.
- Dzień dobry pani.
- Dzień dobry panu.
- Co pani robi?
- Ścinam kwiaty nożem.
NOWE KLOCKI:
ŝlos’ – rdzeń wyrazowy zawierający pojęcie zamykania
i – końcówka bezokolicznika, ŝlosi – zamykać
as – końcówka czasu teraźniejszego, ŝlosas – zamyka,
il – przyrostek oznaczający narzędzie, ŝlosilo – klucz.
Podobnie: tranĉ’ rdzeń wyrazowy zawierający pojęcie ścinania
tranĉi – ścinać, tranĉas – ścina, tranĉilo – nóż
FAKULTATA LEGADO / LEKTURA FAKULTATYWNA
IMIONA to dwa podstawowe elementy każdego języka.
Imiona to wszystkie rzeczy i pojęcia, które mają nazwy. Dzięki nazwom rozumiemy, o czym mówimy. Imiona to w języku polskim stara nazwa części mowy. Najważniejszą częścią imion są rzeczowniki.
W języku esperanto wszystkie rzeczowniki mają końcówkę O
sinjoro – pan, vulpo – lis, ĝardeno – ogród.
sinjoro – pan, vulpo – lis, ĝardeno – ogród.
Panowie, lisy, ogrody itp. mają swoje przymioty, które gramatyka nazywa przymiotnikami: sinjora – pański, vulpa – lisi, ĝardena – ogrodowy.
Inna część mowy nosi nazwę zaimek, ponieważ zastępuje imię. Zamiast pan można powiedzieć ON.
Jest to jeden z zaimków osobowych. Istnieją inne rodzaje zaimków. Na razie opanujmy pozostałe zaimki osobowe:
MI - ja, CI - ty, LI - on, Ŝi – ona, Ĝi – ono, Ni - my, VI - wy, ILI - oni/one.
Przyimek tak się nazywa, ponieważ też ma związek z imionami. Rolą tych części mowy jest wskazywanie stosunków między rzeczownikami, np. między młotem i kowadłem – inter martelo kaj amboso. Przyimków trzeba się nauczyć na pamięć. Oto kilka z nich:
al – do, de – od, sur – na, sub – pod, apud – obok, i kilka innych.
Nie wystarczy wkuć na pamięć tysięcy imion, czyli rzeczowników, przymiotników i przyimków, żeby móc rozmawiać w danym języku. Dlaczego? Dowiecie się w następnej lekturze fakultatywnej. A może najpierw pomyślcie sami.