PROJEKT ERASMUS+

...PRZED MOBILNOŚCIĄ 

Śląski Związek Esperancki realizuje projekt w programie Erasmus+ (Edukacja Dorosłych) pt.: ESPERANTO - KLUCZEM DO LEPSZEGO I CIEKAWSZEGO ŻYCIA. Jego celem głównym jest rozwój organizacji i ludzi związanych ze stowarzyszeniem.

Śląski Związek Esperancki opiera swoją działalność o aktywność ludzi, zespołowość, pracę w wolontariacie. Nasz „Klub dla seniora i nie tylko” (od 2015) jest współtworzony głównie przez jego uczestników. Jego celem jest włączanie społeczne ludzi - rozwój ich aktywności, uzdolnień i myślenia krytycznego, tworzenie wspólnoty na kanwie języka esperanto oraz uczynienie ich życia ciekawszym. Nauka języka pozwala uczestniczyć w ruchu esperanckim wiele oferującemu seniorom (ciekawie, różnorodnie, niedrogo) i nie tylko im. Esperanto jest więc celem i narzędziem naszego działania.

Proponujemy bogaty program klubowy i jesteśmy atrakcyjni dla odbiorców. Mamy coraz więcej klubowiczów, pomysłów oraz ciekawych propozycji współdziałania. Pragniemy się rozwijać! Dlatego też chcemy nauczyć się lepiej esperanta i podnieść swoje kompetencje cyfrowe.

Naszą mobilność planowaliśmy od roku 2021. Wiązała się ona najpierw z wyjazdem do letniej szkoły językowej SES 2022 (Somera Esperanto-Studado) w Słowacji, oferującej skuteczne kursy esperanta oraz bogaty program edukacyjny i kulturalny. Niestety wiosną 2022 organizatorzy zrezygnowali z tego przedsięwzięcia w tym roku. Postanowiliśmy, że nie poniechamy naszych planów nauki języka i pojedziemy uczyć się w inne miejsce (na co uzyskaliśmy zgodę Agencji Narodowej). Wiązało się to oczywiście ze sporymi nakładami dodatkowej pracy i zmianą terminu mobilności. Ale wszystko zdążyliśmy przygotować. Będziemy edukować się w międzynarodowym towarzystwie w Brescii (Włochy), mieście, które w przyszłym roku stanie się Europejską Stolicą Kultury. Nasz kurs organizuje ITALA ESPERANTO-FEDERACIO.

Do wyjazdu przygotowywaliśmy się długo – uczestnicząc w zajęciach językowych (stacjonarnych i on-line), warsztatach „cyfrowych”, warsztatach robienia „dobrej fotografii”, etc.

Niedługo wyjeżdżamy (17.08.2022) a nasz „eko” środek lokomocji to autokar. W trakcie mobilności zamierzamy także poznawać ludzi z Włoch i innych krajów, inne kultury, inne poglądy… ESPERANTO ZBLIŻA LUDZI!

Po przyjeździe wszystko opowiemy i pokażemy w fotograficznej relacji.

Nasze działania i obowiązki w projekcie:

• Przygotowanie organizacyjne mobilności oraz promocji projektu

• Zorganizowanie i uczestniczenie w przygotowaniu językowym do mobilności (uczestnictwo w kursie, w formie stacjonarnej i on-line, 5 grup i terminów do wyboru)

• Uczestnictwo w warsztatach fotograficznych i „cyfrowych” (obsługa smartfona/tabletu)

• Uczestnictwo w ankietyzacji („jak obsługuję smartfon”) przed mobilnością i po jej odbyciu

• Uczestnictwo w teście językowym przed mobilnością i po jej odbyciu

• Realizacja mobilności

• Zorganizowanie jesienią przeglądu prac fotograficznych pod tytułem ESPERANTO KLUCZEM DO LEPSZEGO I CIEKAWSZEGO ŻYCIA powstałych podczas pobytu we Włoszech. Wybrane zdjęcia pokażemy on-line (na stronie internetowej avanaforumo) oraz stacjonarnie we Wrocławiu.

• Zorganizowanie spotkań promujących nasz ”erasmusowy” projekt i esperanto

• Zamknięcie i sprawozdanie projektu.

Do zobaczenia!

...ANTAŬ  MOVAKTIVECO

  Silezia Esperanto-Asocio realigas projekton en la programo Erasmus + (Edukado de Plenkreskuloj) kun la titolo: ESPERANTO - LA ŜLOSILO AL PLI BONA KAJ PLI INTERESA VIVO. Ĝia ĉefa celo estas la evoluo de la organizo kaj homoj ligitaj kun la Asocio.

  Silezia Esperanto-Asocio bazas sian agadon sur la membrara agado, teama spirito, kaj volontula laboro. Nia "Klubo por maljunuloj kaj ne nur" (ekde 2015) estas kunkreita ĉefe de ĝiaj partoprenantoj. Ĝia celo estas socia inkludo de homoj - disvolvo de ilia agado, talentoj kaj kritika pensado, kreado de komunumo surbaze de Esperanto kaj igi ilian vivon pli interesa. Lernado de la lingvo permesas partopreni en la Esperanto-movado, proponanta multon al pliaĝuloj (interese, diverse, malmultekoste) kaj ne nur al ili. Esperanto estas do la celo kaj instrumento de nia agado.

  Ni proponas riĉan kluban programon kaj ni allogas la publikon. Ni havas pli kaj pli da klubanoj, ideojn kaj interesajn proponojn por kunlaboro. Ni volas disvolviĝi! Tial ni volas pli bone lerni Esperanton kaj altigi niajn ciferecajn kompetencojn.

   Ni planis nian moviĝeblon ekde 2021-a jaro. Ĝi ligiĝis kun vojaĝo al la somera lingvolernejo (Somera Esperanto-Studado 2022) en Slovakio, ofertanta efikajn Esperanto-kursojn kaj riĉan edukan kaj kulturan programon.

Bedaŭrinde, printempe ĉi-jare, la organizantoj rezignis pri tiu ĉi entrepreno. Ni decidis, ke ni ne rezignos el niaj lingvolernajn planojn kaj ni iros lerni al alia loko (por kio ni akiris la konsenton de la Nacia Agentejo).

Kompreneble, tio ligiĝis kun plia aldona laboro kaj kun ŝanĝo de la dato de moviĝeblo. Sed ni sukcesis prepari ĉion.

Ni edukados nin ene de internacia Esperanto-medio en Brescia (Italio), urbo, kiu venontjare fariĝos la Eŭropa Kultura Ĉefurbo. Nian kurson organizas ITALA ESPERANTO-FEDERACIO.

Ni longe prepariĝis por la vojaĝo - partoprenante en lingvaj kursoj (lokaj kaj interretaj), "cifereca" ekzercado, praktikado pri "bona fotado", ktp.

Ni baldaŭ foriros (17.08.2022) kaj nia "eko" transportilo estas aŭtoĉaro. Dum la moviĝeblo, ni ankaŭ intencas konatiĝi kun homoj el Italio kaj el aliaj landoj, rekoni aliajn kulturojn, aliajn vidpunktojn... ESPERANTO PROKSIMIGAS HOMOJN!

Reveninte, ni rakontos ĉion al vi kaj montros en fotoraporto.

Niaj agadoj kaj devoj en la projekto:

• Organiza preparado de la moviĝeblo kaj promocio de la projekto

• Organizo kaj partopreno en lingvopreparo por moviĝeblo (partopreno en la kurso, loka kaj interreta, 5 grupoj kaj datoj elekteblaj)

• Partopreno en ekzercado pri bona fotado kaj en "ciferecaj" laborrenkontiĝoj (funkciado de saĝtelefono / tableta komputileto)

• Partopreno en la enketo ("kiel mi uzas mian saĝtelefonon") antaŭ kaj post moviĝeblo

• Partopreno en lingvotesto antaŭ kaj post moviĝeblo

• Organizo de aŭtuna trarigardo de fotografaĵoj kreitaj dum la restado en Italujo. Titolo de la trarigardo estos: ESPERANTO - LA ŜLOSILO AL PLI BONA KAJ PLI INTERESA VIVO. La elektitajn fotojn ni montros rete (en la retejo avanaforumo) kaj ekspozicios en Vroclavo.

• Organizo de renkontiĝoj por propagandi nian „erasmusan“projekton kaj Esperanton.

• Fermo kaj raporto pri la projekto.

Ĝis revido en septembro!

Nasza mobilność wraz z przejazdami trwała od 17 do 29 sierpnia 2022 roku. Chcieliśmy wykorzystać ten czas efektywnie, dlatego zaplanowaliśmy działania edukacyjne nie tylko w Brescii podczas mobilności, ale także w trakcie przejazdów, gdzie zrealizowaliśmy spotkania edukacyjne z esperantystami z Niemiec i Czech.

Nia movaktiveco inkluzive de vojaĝoj, daŭris de la 17-a de aŭgusto ĝis la 29-a de aŭgusto 2022. Ni volis efike uzi ĉi tiun tempon, do ni planis edukajn agadojn ne nur en Breŝo dum movaktiveco, sed ankaŭ dum vojaĝoj, kie ni organizis edukajn renkontiĝojn kun esperantistoj el Germanio kaj Ĉeĥio.

NAUKA ESPERANTA NA KURSACH JĘZYKOWYCH

Podczas pobytu w Brescii uczestnicy programu Erasmus+ brali udział w zajęciach językowych w dwóch różnych grupach – w grupie dla początkujących i w grupie dla zaawansowanych. Grupa pierwsza przyswajała esperanto za sprawą metody gramatyczno-tłumaczeniowej stosowanej przez Miana Salamiego Shany’ego (naszego nauczyciela esperanto) – na podstawie wydanego w Australii podręcznika. Co ciekawe tłumaczono w tym wypadku nie z języka rodzimego na esperanto, a odwrotnie. Podstawą były – z lekcji na lekcję coraz bardziej skomplikowane pod względem gramatycznym – teksty/wypowiedzi na temat życia przesympatycznej pięcioosobowej rodziny myszy. Nie trzeba dodawać, że stopniowo wprowadzano nowe słówka, równocześnie utrwalając stare. Polegająca na wielokrotnym czytaniu i powtarzaniu tłumaczeń tych samych zdań, metoda ta doskonale sprawdzała się w wypadku uczniów początkujących czy tzw. fałszywych poczatkujących, jeszcze niewystarczająco śmiałych, by brać udział w swobodniejszej interakcji, oraz w nauczaniu osób starszych, które potrzebują większej liczby powtórzeń dla skutecznej nauki, zapamiętywania słówek i konstrukcji gramatycznych. Natomiast metoda ta mogła pozostawiać pewien niedosyt u młodych uczestników czy chcących wykazać się kreatywnością, którą umożliwiłaby np. metoda kognitywna polegająca na przyswajaniu przez uczniów reguł gramatycznych i słownictwa w celu zdobycia umiejętności budowania już własnych wypowiedzi.

Dlatego też tym ostatnim bardziej odpowiadał sposób prowadzenia zajęć przez Marca Girauda, stosującego szeroko rozumianą metodę komunikatywną, nastawioną na swobodny dobór środków językowych w celu skutecznej komunikacji. Oczywiście przy tej metodzie zakłada się już pewien stopień opanowania języka. Jest on konieczny, aby uczestnik  mógł tworzyć własne wypowiedzi, dostosowane do sytuacji, a – w sensie gramatyczno-leksykalnym – odzwierciedlające poziom językowy poszczególnych uczestników zajęć. Przebieg lekcji oparty był na przyjętym przez nauczyciela schemacie: Giraud rozpoczynał od burzy mózgów i wyszukiwania słówek dotyczących jakiejś sfery życia (podróży i środków lokomocji, gotowania i naczyń czy gier sportowych), które wykorzystywano w dalszych ćwiczeniach (opisywaniu najpiękniejszych podróży czy ćwiczeniu na rozumienie ze słuchu tekstu o smażeniu naleśników). Nauczyciel wprowadzał też elementy gramatyki – wyjaśniał na przykład różnice znaczeniowe wybranych złożeń, takich jak ora fiŝo vs orfiŝo/orofiŝo, bela videjo vs belvidejo, czy różnice w użyciu antaŭ/antaŭe, post/poste i dum/dume. Duża część lekcji przeznaczona była na pracę w mniejszych grupach – co nie tylko dawało możliwość, ale wręcz zmuszało każdego ucznia do aktywności językowej – przy czym nauczyciel wykorzystywał różnego rodzaju gry (np. specjalne karty czy kostki). Na zakończenie kursu uczestnicy dostali możliwość wolnej pracy w zespołach nad obmyśleniem planu kongresu esperanckiego, a następnie prezentowali swoje wizje na forum całej grupy. Zdecydowanie największą zaletą zajęć z Giraud była możliwość wypowiedzi bez obaw przed negatywną krytyką, a równocześnie z pewnością, że nauczyciel doceni próbę komunikacji i dostosuje swoją pomoc do poziomu wypowiadającego się ucznia.

  Na zajęciach gościliśmy także nauczycielkę ze Szwajcarii – Mireille Grosjean, która zaprezentowała nam jeszcze inną metodę nauki esperanto niż wyżej opisane - metodę audiolingwalną oraz Chiarę Corrado, która pochodzi ze znanej włoskiej rodziny esperantystów, z której też wywodzi się Glauco Corrado.

Glauco Corrado był esperantystą oraz założycielem Katolickiego Centrum Esperanckiego w Mediolanie (z bogato wyposażoną biblioteką). Był także dyrektorem Katedry Esperanckiej na Politechnice w Mediolanie. Jest autorem kilku znanych i cenionych podręczników do nauki języka esperanto.

Odwiedziła nas także na zajęciach telewizja RAI, która przygotowywała program o języku esperanto i kongresie esperanckim w Brescii. Ponieważ jednak nikt z ekipy telewizyjnej nie znał esperanto dziennikarze rozmawiali tylko z kursantami - Włochami, ale zrobili grupie wiele fotek, a my na pożegnanie podarowaliśmy im nasze „erasmusowe” kalendarzyki.

Na zakończenie kursu grupa otrzymała od swojego nauczyciela Miana Salamiego Shany’ego, wiele wskazówek dotyczących skutecznego uczenia się oraz 18 dalszych lekcji do samodzielnej nauki języka esperanto. 

Serdecznie dziękujemy!

LERNADO DE  ESPERANTO DUM LINGVAJ KURSOJ

Dum la restado en Breŝo, la partoprenantoj de la projekto Erasmus+ partoprenis en lingvaj okupoj en du malsamaj grupoj – por komencantoj kaj por progresintoj. La unua grupo lernis Esperanton danke al la gramatika kaj traduka metodo uzata de Mian Salami Shany (nia Esperanto-instruisto) - bazita sur la aŭstralia lernolibro. Interese, en ĉi tiu kazo, la traduko ne estis el la gepatra lingvo en Esperanton, sed inverse. La bazo estis -  leciono post la leciono – pli kaj pli komplikaj gramatike tekstoj pri la vivo de tre simpatia familio de kvin musoj. Novaj vortoj estis iom post iom enkondukitaj kaj samtempe malnovaj estis solidigitaj. Konsistanta el ripeta legado kajripetado de la tradukoj de la samaj frazoj, ĉi tiu metodo estis perfekta por komencantoj aŭ tiel nomataj falsaj komencantoj, ankoraŭ nesufiĉe aŭdacaj por okupiĝi pri pli libera interago, kaj instruado de pli maljunaj plenkreskuloj, kiuj bezonas pli da ripetado por efikalernado, enmemorigo de vortoj kaj gramatikaj konstruoj. Aliflanke, ĉi tiu metodo povus lasi malkontentaj junajn partoprenantojn aŭ tiujn, kiuj mem deziras montri kreemon, kio eblus, ekzemple, per la kogna metodo konsistanta en la asimilado de gramatikaj reguloj kaj vortprovizo por akiri la kapablon konstrui siajn proprajn elparolojn.

Tial, ĉi-lastaj ŝatis la manieron, kiel gvidis la kurson Marc Giraud, kiu uzis vaste komprenan komunikan metodon, koncentriĝante al la libera elekto de lingvorimedoj por efika komunikado. Kompreneble, ĉi tiu metodo antaŭsupozas certan gradon de regado de la lingvo. Necesas, por ke la partoprenanto povu krei proprajn asertojn, adaptitajn al la situacio, kaj - en la gramatika kaj leksika senco - reflekti la lingvan nivelon de unuopaj partoprenantoj de la klasoj. La kurso de la leciono baziĝis sur la skemo alprenita de la instruisto: Giraud komencis per cerbumado kaj serĉado de vortoj rilataj al certa vivosfero (vojaĝado kaj transportiloj, kuirado kaj pladoj aŭ sportludoj), kiuj estis uzataj en pluaj ekzercoj (priskribante la plej belajn vojaĝojn aŭ ekzercon de kompreno kun aŭdado de teksto pri fritado de krespoj). La instruisto ankaŭ enkondukis elementojn de gramatiko - ekzemple, li klarigis la signifodiferencojn de elektitaj kunmetaĵoj, kiel ora fiŝo vs orfiŝo/orofiŝo , bela videjo vs belvidejo, aŭ diferencoj en la uzo de antaŭ/antaŭe, post/poste kaj dum/dume. Granda parto de la lecionoj estis dediĉita al laboro en pli malgrandaj grupoj - kio ne nur donis la ŝancon, sed eĉ devigis ĉiun lernanton al lingva agado - kun la instruisto uzante diversajn ludojn (ekz. specialajn kartojn aŭ ĵetkubojn). Fine de la kurso, la partoprenantoj ricevis la eblon libere labori en teamoj por elpensi planon por la Esperanto-kongreso, kaj poste prezenti siajn viziojn al la tuta grupo. La plej granda avantaĝo de la Giraud-kursoj estis la kapablo paroli sen timo de negativa kritiko, kaj samtempe la certeco, ke la instruisto aprezus la provon komuniki kaj adapti sian helpon al la nivelo de la parolanta lernanto.

Dum la kursoj ni gastigis ankaŭ instruiston el Svislando - Mireille Grosjean, kiu prezentis al ni ankoraŭ alian metodon por lerni Esperanton (ol la supre priskribitaj) kaj Chiara Corrado, kiu devenas de konata itala esperantista familio, el kiu Glauco Corrado ankaŭ venas.

Glauco Corrado estis esperantisto kaj fondinto de Katolika Esperanto-Centro en Milano (kun bone provizita biblioteko). Li ankaŭ estis la direktoro de la Esperanto-Katedro ĉe la Politecnico di Milano. Li estas aŭtoro de pluraj konataj kaj respektataj lernolibroj por lerni Esperanton.

Vizitis nin ankaŭ la televido RAI, kiu preparis programon pri la lingvo Esperanto kaj la Esperanto-kongreso en Breŝo. Tamen, ĉar neniu el la televida skipo sciis Esperanton, la ĵurnalistoj parolis nur kun la italaj studentoj, sed ili faris multajn fotojn de la grupo Jkaj ni donacis al ili niajn "Erasmus" kalendarojn kiel adiaŭan donacon.

Fine de la kurso la grupo ricevis multajn konsiletojn por efika lernado de ilia instruisto Mian Salami Shany kaj 18 pliajn lecionojn por memlernado de Esperanto.

Dankegon! 

NASI NAUCZYCIELE / NIAJ INSTRUISTOJ

Mian Salam Shany naskiĝis en la pakistana urbo Jehlum. Dum li estis en mezlernejo, li aliĝis al la organizo "Amo al ĉiuj, maalamo al neniu", kiu estis fondita fare de unu el la instruistoj en la mezlernejo. Studante en la universitato en 1982, Muztar Abbasi, la fondinto de Pakistana Esperanto-Asocio, konigis al li la lingvon Esperanto kaj ĝian ideon. La ideo enprofundiĝis en la koron de Shany. Tiam, en Pakistano kaj Nepalo, Shany propagandis kaj instruis Esperanton (ĉefe al studentoj de bazlernejoj kaj mezlernejoj). Li estis kaj estas aktivulo pri homaj rajtoj en Pakistano kaj tial li devis forlasi sian patrujon.

Marc Giraud estas muzikinstruisto kaj delonga muzikdirektoro de pluraj korusoj en Francio. Li malkovris Esperanton en 2018 kaj tuj enamiĝis al la lingvo. Ekde 2019, li sukcese instruas Esperanton. Li faras interretajn Esperanto-kursojn por la loĝantoj de Parizo kaj Romo - kadre de la kunlaboro de la ĝemelurboj. Marc nun studas interlingvistikon en la Universitato de Adam Mickiewicz en Poznań. Dum siaj kursoj Marc uzas nur Esperanton, instigas siajn lernantojn ludi kaj ludi malgrandajn rolojn kaj diskuti pri interesaj temoj. 

WYKORZYSTANIE ESPERANTA W SYTUACJACH POZAKURSOWYCH 

UZO DE ESPERANTO EN EKSTERAJ SITUACIOJ 

Kontakto kun Esperanto daŭris post la oficialaj kurshoroj. Ni ankaŭ praktikis Esperanton rekte dum nia partopreno en la programo de la 89-a Internacia Kongreso de Italaj Esperantistoj - i.a. en interesaj prelegoj kaj diskutoj, en la programo de la Esperanta Kultura Festivalo, en edukaj vojaĝoj (faritaj en Esperanto) kaj en interparoloj kun partoprenantoj de la Esperanto-kurso kaj kongreso.

Ĉi tiu lingvo estis parolata en la buso, en la vestiblo de la kongresejo, dum manĝoj en la hotelrestoracio, en la "libroservo" speciale aranĝita por la kongreso, kie oni povis aĉeti eldonaĵojn en Esperanto, en la salonoj, kie okazis Esperanto-prelegoj kaj seminarioj, kaj fine vespere okaze de koncertoj kaj aliaj kulturaj aranĝoj en la placo de Paŭlo VI.

Ĉiu tago estis plenigitia ekde frua mateno ĝis malfrue en la nokto – por lerni Esperanton kaj praktiki ĝin, por lerni pri Esperanto kaj itala kulturo. 

CYFROWY ŚWIAT

Podczas wyjazdu cyfrowy świat cały czas dawał o sobie znać – pomagał nam i nas egzaminował. Już pierwszego dnia otrzymaliśmy w hotelu bileciki z kodem QR, który prowadził nasze telefony do mapy Brescii. Otrzymaliśmy też hasło do hotelowej sieci wi-fi. Niektórzy musieli sobie przypomnieć jak przekierować smartfona na tę sieć. A potem - hulaj dusza! – można już było komunikować się przez Whatsapp, sprawdzić pocztę i skontrolować świat poprzez przeglądarki. Korzystaliśmy również z kodów QR – najczęściej do szybkiego otwierania linków z informacjami dotyczącymi np.: rozkładu jazdy komunikacji miejskiej, Programu Kongresowego, imprez Festiwalu Kultury Esperanckiej, różnych obiektów i zabytków – w trakcie, przed i po ich zwiedzaniu. We Włoszech w wielu turystycznych miejscach znajdują się tablice informacyjne z kodami QR. W Sirmione przy wejściu do Grot Katullusa (Grotte di Catullo - ruiny bogatej willi rzymskiej datowanej na czasy panowania cesarza Augusta, a potem Tyberiusza) wisiała nawet kartka papieru ze zwykłym wydrukiem z drukarki z kodami QR, które prowadziły do krótkiego przewodnika (w 9 językach) po tym obiekcie. Największym jednak zaskoczeniem dla nas był ukryty pod kodem QR  - przewodnik po zachwycającej Bazylice Santa Maria Maggiore w Bergamo – zamieszczony w wielu językach – w tym także w języku esperanto!

Nasze smartfony pracowały też ciężko przy robieniu zdjęć. Staraliśmy się przy tym wykorzystać jak najlepiej wiedzę zdobytą na naszym kursie fotografowania, na który uczęszczaliśmy przed mobilnością. Nierzadko jednak było to bardzo trudne – ostre słońce zmniejszało radykalnie widoczność obiektów na ekranie aparatu; w wielu miejscach mieliśmy też niewiele czasu na fotografowanie. Dlatego teraz korzystamy z naszej wiedzy dotyczącej przycinania i poprawiania fotek. :)

CIFERECA MONDO 

Dum la vojaĝo senĉese ĉeestis la cifereca mondo - ĝi helpis kaj ekzamenis nin. En la unua tago ni ricevis biletojn en la hotelo kun QR-kodo, kiu kondukis niajn telefonojn al mapo de Breŝo. Ni ricevis ankaŭ la pasvorton por la vifio de la hotelo. Iuj devis memori kiel redirekti la inteligentan telefonon al ĉi tiu reto. Kaj tiam - ĝoju animo! – jam eblis komuniki per Whatsapp, kontroli retpoŝton kaj regi la mondon per retumiloj. Ni ankaŭ uzis QR-kodojn - plej ofte por rapide malfermi ligilojn kun informoj pri, ekzemple: horaro de publika transporto, Kongresa Programo, aranĝoj de la Esperanta Kultura Festivalo, diversaj objektoj kaj monumentoj - dum, antaŭ kaj post vizitado de ili.

En Italio, multaj turismaj lokoj havas informtabulojn kun QR-kodoj. En Sirmione, ĉe la enirejo de la Grotoj de Katullo (Grotte di Catullo - ruinoj de riĉa romia vilao devenanta de la regado de la imperiestro Aŭgusto, kaj poste Tiberio) estis eĉ paperpeco kun simpla presita presaĵo kun QR-kodoj. Tio kondukis al mallonga gvidilo (en 9 lingvoj) post ĉi tiu instalaĵo. Tamen, la plej granda surprizo por ni estis kaŝita sub la QR-kodo - gvidilo al la mirinda Baziliko de Santa Maria Maggiore en Bergamo - afiŝita en multaj lingvoj - inkluzive de Esperanto!

Niaj saĝtelefonoj ankaŭ multe laboris por preni fotojn. Samtempe, ni klopodis plej bone utiligi la sciojn akiritajn dum nia fotokurso, kiun ni ĉeestis antaŭ la movaktiveco. Ofte tamen estis tre malfacile – la hela suno radikale reduktis la videblecon de objektoj sur la fotila ekrano; multloke ni havis ankaŭ malmulte da tempo por foti. Tial ni nun uzas nian scion pri tondado kaj plibonigo de fotoj. :) 

89. MIĘDZYNARODOWY KONGRES WŁOSKICH ESPERANTYSTÓW  W BRESCII 2022 /
89-a ITALA KONGRESO DE ESPERANTO BREŜO 2022 

W międzynarodowym kongresie esperantystów w Brescii uczestniczyło około 200 osób z 19 krajów (m.in. Belgia, Dania, Francja, Hiszpania, Litwa, Niemcy, Pakistan, Polska, Szwajcaria, Włochy). Wszyscy z dumą nosili kongresowe identyfikatory i w czasie spotkań na ulicach miasta można było się nawzajem rozpoznać i prowadzić miłe pogawędki w języku esperanto, przy okazji pokazując mieszkańcom Brescii, że esperanto jest żywym językiem. Było to tym bardziej możliwe, ponieważ w ramach Kongresu odbywał się Festiwal Kultury Esperanckiej, dedykowany mieszkańcom miasta i turystom. Wieczorami na pięknym dziedzińcu pałacu Broletto koncertowali esperantojęzyczni artyści:  Jean-Marc Leclercq, Kimo, Chiara Raggi i Mario Migliucci, Piero Nissim i Franco Meoli.  Zgromadzona publiczność miała również  możliwość obejrzeć monodram w języku włoskim pod tytułem Doktoro Esperanto w wykonaniu aktora, autora tego tekstu i pisarza Mario Migliucciego. "Piękna opowieść z życia Ludwika Zamenhofa, pełnego sprzecznych wyborów między własnymi marzeniami a oczekiwaniami rodziny, który mimo tych przeciwności z pasją poświęca się w myśl mitu Wieży Babel stworzyć uniwersalny język, dążąc do wzajemnego zrozumienia ludzi pośród przeróżnych zdarzeń cywilizacyjnych. Z tego też powodu Zamenhof używał pseudonimu Doktor Esperanto, lekarz który ma nadzieję. Ekspresyjna gra aktora, mimika i sposób przedstawienia różnych postaci pozwoliły nam mimo braku znajomości języka zrozumieć treść monodramu". 

(Basia i Marek)

La internacian kongreson de esperantistoj en Breŝo ĉeestis ĉirkaŭ 200 personoj el 19 landoj (inkluzive de Belgio, Danio, Francio, Hispanio, Litovio, Germanio, Pakistano, Pollando, Svislando, kaj Italio). Ĉiuj fiere portis kongresinsignojn kaj dum renkontiĝoj sur la stratoj de la urbo oni povis rekoni unu la alian kaj havi belajn babilojn en Esperanto, montrante al la breŝanoj, ke Esperanto estas vivanta lingvo.

Des pli eblis, ke kadre de la Kongreso okazis la Esperanta Kultura Festivalo, dediĉita al la loĝantoj de la urbo kaj turistoj. Vespere en la bela korto de la Palaco Broletto koncertis esperantlingvaj artistoj: Jean-Marc Leclercq, Kimo, Chiara Raggi kaj Mario Migliucci, Piero Nissim kaj Franco Meoli. La kunveninta publiko ankaŭ havis la ŝancon spekti monodramon en la itala titolo Doktoro Esperanto prezentitan de la aktoro, aŭtoro de ĉi tiu teksto kaj verkisto Mario Migliucci. „Bela rakonto el la vivo de Ludoviko Zamenhof, plena de kontraŭdiraj elektoj inter siaj propraj revoj kaj la atendoj de sia familio, kiu, malgraŭ tiuj malfeliĉoj, pasie sin dediĉas al la mito de la Babeloturo por krei universalan lingvon, strebante pri interkompreniĝo de homoj meze de diversaj civilizaciaj eventoj. Pro tio Zamenhof uzis la pseŭdonimon Doktoro Esperanto, kuracisto, kiu esperas. La esprimplena agado de la aktoro, vizaĝmienoj kaj la maniero prezenti diversajn rolojn permesis al ni kompreni la enhavon de la monodramo malgraŭ ne koni la lingvon". 

(Basia kaj Marek)

Bogaty program kongresu oferował też wiele ciekawych spotkań, prelekcji i dyskusji. Niestety we wszystkich propozycjach nie było możliwości uczestniczyć – trzeba było wybierać. Wybory te były bardzo różne tematycznie, nikogo jednak nie zainteresowały problemy anarchizmu. Nasze największe zainteresowanie wzbudziła natomiast prelekcja o pociągach hybrydowych - Hibridaj trajnoj por plibonigi la medion Vito Tornillo, ponieważ w Śląskim Związku Esperanckim działa esperancka grupa kolejarska. Ciekawa była także prelekcja JoMo: Historio de la okcitanaj lingvo kaj kulturo o kulturze i języku oksytańskim (prowansalskim) i ich korzeniach – niosła ze sobą wiele nieznanych nam treści, ale była też dość trudna językowo. Interesująca i inspirująca była również prezentacja Brunetto Casini`ego dotycząca zrealizowanego projektu nauczania esperanta w szkołach pt.: 30 oraj horoj kaj instruado en la lernejoj.

Szczegółowy przebieg kongresu znajduje sie pod linkiem: https://kongreso.esperanto.it/89/ 

La riĉa programo de la kongreso ofertis ankaŭ multajn interesajn renkontiĝojn, prelegojn kaj diskutojn. Bedaŭrinde ne eblis partopreni en ĉiuj proponoj – oni devis elekti. Tiuj ĉi elektoj estis tre malsamaj teme, sed neniu interesiĝis pri la problemoj de anarkiismo. Nia plej granda intereso estis la prelego pri hibridaj trajnoj – Hibridaj trajnoj por plibonigi la medion Vito Tornillo, ĉar ekzistas Esperanto-fervoja grupo en Silezia Esperanto-Asocio. Interesa estis ankaŭ la prelego de JoMo: Historio de la  okcitanaj lingvo kaj kulturo pri la okcitana (provenca) kulturo kaj lingvo kaj iliaj radikoj - ĝi havis multe da nekonata enhavo, sed ĝi estis ankaŭ sufiĉe lingve malfacila. Ankaŭ interesa kaj inspira estis la prezento de Brunetto Casini pri la efektivigita projekto pri instruado de Esperanto en lernejoj titolita: 30 oraj horoj kaj instruado en la lernejoj.

La detala programo de la kongreso troviĝas ĉe la jena ligilo: https://kongreso.esperanto.it/89/ 

PODRÓŻ

Nasza podróż choć daleka - przebiegła bez zakłóceń. Po drodze do Włoch na uczestników mobilności czekały dodatkowe atrakcje edukacyjne – zwiedzanie działu publikacji esperanckich w miejskiej bibliotece w Aalen w Niemczech i spotkanie z esperantystami z tego miasta. Germana Esperanto Biblioteko (biblioteka specjalna dotycząca interlingwistyki, języków planowanych i esperantologii) - powstała w 1989 roku - jest sukcesorem Królewskiej Saskiej Biblioteki Esperanto (założonej w 1918). Biblioteka jest utrzymywana przez Niemiecki Instytut Esperanta i jest jedną z pięciu największych (i zinformatyzowanych) bibliotek esperanckich na świecie. W Aalen grupa Erasmus+ spędziła też noc, by następnie udać się w dalszą podróż do Włoch. Zarówno w drodze do Brescii, jak i z powrotem, można było podziwiać widoki przepięknych Alp. W drodze powrotnej grupa nocowała w Brnie, w centrum hotelowym Uniwersytetu Masaryka przy ulicy Vinarskiej. 28 sierpnia, choć w deszczu, grupa zwiedziła centrum stolicy Moraw, w tym wzgórze Petrov z piękną Katedrą. 

Kolejnym przystankiem było miasteczko Svitavy, a tam pyszny obiad i przepiękne Muzeum Esperanta, w którym odbyła się prelekcja dot. zbiorów Muzeum i jego historii (oczywiście po esperancku) oraz spotkanie z lokalnymi esperantystami.

Muzeum Esperanta znajduje się w dawnym Domu Valentina Oswalda Ottendorfera (1891-1892 w stylu eklektycznym) - mecenasa i twórcy Biblioteki Ottendorferów w Svitavach. Biblioteka była obiektem wzorcowym dla całej monarchii austro-węgierskiej. Po wojnie biblioteka niszczała i była rozkradana, jako bezwartościowa pozostałość niemiecka. Uratowano tylko 6755 książek. W zbiorach znalazły się jednak liczne wydawnictwa esperanckie, na bazie których, od września 2008, stworzono muzeum. Głównymi celami i działalnością muzeum jest gromadzenie, katalogowanie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie globalnej społeczności informacji i materiałów dotyczących esperanta, jego historii i użyteczności w dzisiejszym świecie; organizuje tymczasowe wystawy i wydarzenia kulturalne oraz imprezy edukacyjne. Muzeum utrzymuje, rozwija i udostępnia esperancką bibliotekę oraz archiwum; sprzedaje też esperanckie publikacje z różnych stron świata. Do najciekawszych eksponatów esperanckich należą: wydawnictwa z większości krajów świata i z różnych lat, japońskie wydawnictwa na papierze czerpanym, książka z dedykacją Jana Masaryka (dyplomaty, syna Tomasza), największy słownik ilustrowany języka esperanto - Plena Ilustrita Vortaro; liczne „gadżety” esperanckie (znaczki, medale i in.). W Muzeum jest także multimedialny panel informacyjny, są dostępne pliki multimedialne w interaktywnym panelu dotykowym oraz komputer dla badacza z biblioteką gazet oraz podstawową literaturą naukową.

Podczas spotkania w Muzeum była też okazja do wspólnej zabawy i muzykowania – pięknie zaśpiewał Wojtek Ławnikowicz i zagrał Świętosław Fortuna. Udając się na nocny spacer po klimatycznie oświetlonym miasteczku, spotkaliśmy też dwójkę polskich artystów, którzy przyjechali do Svitav na międzynarodowy plener. Opowiedzieli nam kilka ciekawostek o tym mieście. Po spacerze, już głęboką nocą, kierowcy autokaru dowieźli bardzo zmęczoną grupę bezpiecznie do Wrocławia. Warto dodać, że podczas przejazdów związanych z mobilnością korzystaliśmy z autokaru firmy BIS s.c. Ośrodek Szkolenia Kierowców i Przewozy Autokarowe.

VOJAĜO 

Nia vojaĝo, kvankam longa, iris glate. Survoje al Italio, aldonaj edukaj allogaĵoj atendis la partoprenantojn de la movaktiveco - vizito al la fako de Esperanto-eldonaĵoj en la urba biblioteko en Aalen, Germanio, kaj renkontiĝo kun esperantistoj de ĉi tiu urbo. Germana Esperanto Biblioteko (speciala biblioteko por interlingvistiko, planlingvoj kaj Esperanto) - fondita en 1989 - estas la posteulo de la Reĝa Saksa Esperanto-Biblioteko (fondita en 1918). La biblioteko estas prizorgata de Germana Esperanto-Instituto kaj estas unu el la kvin plej grandaj (kaj komputiligitaj) Esperanto-bibliotekoj en la mondo.

La grupo Erasmus+ ankaŭ pasigis la nokton en Aalen antaŭ ol daŭrigi sian vojaĝon al Italio. Kaj survoje al Breŝo kaj reen, vi povus admiri la vidojn de la belaj Alpoj. Dum la reveno, la grupo tranoktis en Brno, en la hotelcentro de la Masaryk-Universitato sur Vinarska strato. La 28-an de aŭgusto, kvankam pluve, la grupo vizitis la centron de la ĉefurbo de Moravio, inkluzive de la monteto Petrov kun la bela Katedralo.

La sekva halto estis la urbo Svitavy, kaj tie bongusta tagmanĝo kaj belega Esperanto-Muzeo, kie okazis prelego pri la kolekto de la Muzeo kaj ĝia historio (en Esperanto kompreneble) kaj renkontiĝo kun lokaj Esperanto-parolantoj.

La Esperanto-Muzeo troviĝas en la iama Domo de Valentin Oswald Ottendorfer (1891-1892 en eklektika stilo) - patrono kaj kreinto de la Biblioteko Ottendorfer en Svitavy. La biblioteko estis modelkonstruaĵo por la tuta aŭstro-hungara monarkio. Post la milito, la biblioteko plimalboniĝis kaj estis ŝtelita kiel senvalora germana resto. Nur 6 755 libroj estis konservitaj. Tamen la kolekto enhavis multnombrajn Esperantajn eldonaĵojn, surbaze de kiuj ekde septembro 2008 kreiĝis la muzeo. La ĉefaj celoj kaj agadoj de la muzeo estas kolekti, katalogi, prilabori, konservi kaj disponigi al la tutmonda komunumo informojn kaj materialojn pri Esperanto, ĝia historio kaj uzo en la nuna mondo; ĝi organizas provizorajn ekspoziciojn kaj kulturajn eventojn kaj ankaŭ edukajn eventojn. La muzeo prizorgas, disvolvas kaj disponigas la Esperantan bibliotekon kaj arkivon; ĝi vendas ankaŭ Esperantajn eldonaĵojn el la tuta mondo. La plej interesaj Esperanto-ekspozicioj inkluzivas: eldonaĵoj el la plej multaj landoj de la mondo kaj el diversaj jaroj, japanaj eldonaĵoj sur manfarita papero, libro dediĉita al Jan Masaryk (diplomato, filo de Tomas), la plej granda ilustrita vortaro de la lingvo Esperanto - Plena Ilustrita Vortaro; multnombraj Esperantaj "gadgets" (poŝtmarkoj, medaloj, ktp.). La Muzeo ankaŭ havas plurmedian informpanelon, plurmediaj dosieroj haveblas en interaga tuŝpanelo kaj komputilo por esploristo kun biblioteko de gazetoj kaj baza scienca literaturo.

Dum la renkontiĝo en la Muzeo estis ankaŭ okazo kune amuziĝi kaj muziki – bele kantis Wojtek Ławnikowicz kaj ludis Świętosław Fortuna. Nokte promenante ĉirkaŭ la klimate lumigita urbo, ni ankaŭ renkontis du polajn artistojn, kiuj venis al Svitavy por internacia subĉiela ekspozicio. Ili rakontis al ni kelkajn interesajn faktojn pri la urbo.

Post la promeno, en la profunda nokto, la busŝoforoj kondukis la tre lacan grupon sekure al Vroclavo. Notindas, ke dum vojaĝoj rilataj al movaktiveco, ni uzis trejniston de BIS sc Driver Training Center kaj Przewozy Autokarowe. 

BRESCIA – MIEJSCE MOBILNOŚCI

Początki Brescii sięgają roku 1200 p.n.e. Miasto ma bogatą historię. Obecnie  Brescia - to drugie po Mediolanie pod względem populacji miasto Lombardii. Jest stolicą uprzemysłowionej i bogatej rolniczej prowincji Brescia, która zajmuje pierwsze miejsce we Włoszech pod względem produkcji stali i mleka krowiego. Słynie też z produkcji serów (Bagoss, Formaggella) i wina (Botticino, Cellatica, Capriano, Lugana, Franciacorta). Miasto Brescia ma małe centrum, łatwo dostępne na piechotę i wiele zabytków.

W mieście, choć sporym - panowała cisza i spokój, a poszczególne miejsca, jak hotel Master, w którym odbywały się lekcje esperanta, kongresejo w hotelu Ambasciatori i plac Paolo VI, gdzie organizowano wydarzenia kulturalne, były ze sobą dobrze skomunikowane. Pogoda była na tyle przyjazna, że bez trudu odległości te można było pokonywać też pieszo. W wolnych chwilach można było zwiedzać zabytki (dwunastowieczny zamek na wzgórzu, Capitolium - pozostałości rzymskie czy dwie katedry), które jednak nie odciągnęły uczestników od lekcji esperanta czy seminariów J.

Warto dodać, że w roku 2023 Brescia będzie Europejską Stolicą Kultury.

BREŜO – LA LOKO DE MOVAKTIVECO 

La originoj de Breŝo devenas de 1 200 a.K. La urbo havas riĉan historion. Nuntempe, Breŝo estas la dua plej popolriĉa grandurbo en Lombardio post Milano. Ĝi estas la ĉefurbo de la industriigita kaj riĉa agrikultura provinco Breŝo, kiu estas la unua en Italio por produktado de ŝtalo kaj bovina lakto. Ĝi ankaŭ estas fama pro produktado de fromaĝo (Bagoss, Formaggella) kaj vino (Botticino, Cellatica, Capriano, Lugana, Franciacorta). La urbo Breŝo havas malgrandan centron, facile atingeblan piede kaj multajn vidindaĵojn.

La urbo, kvankam sufiĉe granda, estis kvieta kaj trankvila, kaj individuaj lokoj, kiel la Master-hotelo, kie okazis Esperanto-lecionoj, la kongreso en la hotelo Ambasciatori, kaj la placo Paolo VI, kie estis organizitaj kulturaj aranĝoj, estis bone ligitaj unu al la alia. La vetero estis tiel amika, ke ĉi tiuj distancoj estis facile traireblaj piede. En sia libera tempo ili povis viziti monumentojn (la 12-a jarcenta kastelo sur monteto, la Kapitolio - romiaj restaĵoj aŭ du katedraloj), kiuj tamen ne distris la partoprenantojn de Esperanto-lecionoj aŭ seminarioj.

Indas aldoni, ke en 2023 Breŝo estos la Eŭropa Kultura Ĉefurbo. 

ZAKWATEROWANIE I WYŻYWIENIE

Grupa Erasmus+ zamieszkała w hotelu Centro Paolo VI przy Via Gezio Calinii. To niezwykłe miejsce przypominało bardziej barokowy pałac niż zwykły hotel, choć pokoje były raczej nowoczesne, jeśli chodzi o wszelkie udogodnienia. Faktycznie posiadłość zbudowano w XVI i XVII wieku, a następnie odnowiono ją zgodnie z osiemnastowiecznymi trendami – nadzór nad rozbudową sprawował wówczas architekt Antonio Marchetti. W 1854 roku budynek nabył biskup Brescii Gerolamo Verzieri z zamiarem otwarcia w nim seminarium duchownego. Stąd w 1930 roku na terenie ogrodu za najstarszą częścią pałacu zbudowano kościół zdobiony marmurem i freskami. Choć seminarium mieści się dzisiaj w innym miejscu, historia ta tłumaczy chrześcijański charakter obecnego hotelu.

W ogrodzie wokół kościoła panował spokój. Śniadanie w charakterze szwedzkiego stołu serwowano w jadalni położonej na parterze pałacu z dostępem do ogrodu. Na stole wykładano różnego rodzaju pieczywo, ciasta, owoce, sery, wędliny, jogurty, płatki śniadaniowe etc. Nie było to więc śniadanie w stylu włoskim – słodka lub słona bułeczka i kawa. Mieliśmy więc po tym posiłku dość siły, aby do południa przez kilka godzin pracować intensywnie na zajęciach kursowych. W innej jadalni natomiast podawano lunch i obiad, zawsze złożone z jakiejś formy dania mącznego (pasta, gnocchi, gnocchetti, ravioli) drugiego (zwykle mięsnego dania) oraz deseru. Do wyboru było wino czerwone (merlot) i białe (chardonnay). Choć kuchnia była dobra i nawiązywała do tradycji włoskich - gości zastanawiało to, że było w niej stosunkowo mało warzyw – a prawie w ogóle brak świeżych. Być może jest to charakterystyczne dla tradycji kulinarnej północnych Włoch, znajdującej się pod wpływem kuchni austriackiej. Zetknięcie się z kuchnią włoską – nawet tylko hotelową - było jednak dla nas ciekawym doświadczeniem.

LOĜADO KAJ MANĜADO 

La grupo Erasmus+ loĝis en la hotelo Centro Paolo VI ĉe Via Gezio Calini. Ĉi tiu nekutima loko aspektis pli kiel baroka palaco ol regula hotelo, kvankam la ĉambroj estis sufiĉe modernaj laŭ agrablaĵoj. Fakte, la posedaĵo estis konstruita en la 16-a kaj 17-a jarcentoj, kaj poste renovigita laŭ la tendencoj de la 18-a jarcento - la pligrandigo estis kontrolita fare de la arkitekto Antonio Marchetti. En 1854, la konstruaĵo estis aĉetita fare de la Episkopo de Breŝo, Gerolamo Verzieri, kun la intenco malfermi seminarion tie. Tial, en 1930, en la ĝardeno malantaŭ la plej malnova parto de la palaco, preĝejo ornamita per marmoro kaj freskoj estis konstruita. Kvankam la seminario situas en malsama loko hodiaŭ, tiu historio klarigas la kristanan karakteron de la nuna hotelo.

La ĝardeno ĉirkaŭ la preĝejo estis kvieta. Bufeta matenmanĝo estis servita en la manĝoĉambro situanta sur la teretaĝo de la palaco kun aliro al la ĝardeno. La tablo estis aranĝita kun diversaj specoj de pano, kukoj, fruktoj, fromaĝoj, fridaĵoj, jogurtoj, matenmanĝaj cerealoj ktp. Do ne estis italstila matenmanĝo – dolĉa aŭ bongusta rulo kaj kafo. Do post ĉi tiu manĝo ni havis sufiĉe da fortoj por intense labori en kursaj klasoj dum kelkaj horoj ĝis tagmezo. En alia manĝoĉambro oni servis tagmanĝon kaj vespermanĝon, ĉiam konsistante el ia faruna plado (pasto, gnokoj, gnoketoj, ravioloj), dua (kutime viando) plado kaj deserto. Estis elekto de ruĝa (merlot) kaj blanka (chardonnay) vinoj. Kvankam la kuirarto estis bona kaj rilatis al italaj tradicioj - la gastoj estis surprizitaj, ke estas relative malmultaj legomoj en ĝi - kaj preskaŭ neniuj freŝaj. Eble ĉi tio estas karakterizaĵo de la norda itala kulinara tradicio, influita de aŭstra kuirarto. Kontakti kun itala kuirarto - eĉ nur en la hotelo - estis por ni interesa sperto.

WYCIECZKI EDUKACYJNE / EDUKAJ VOJAĜOJ 

W ciągu naszego dziesięciodniowego pobytu w Italii udało się wygospodarować czas na krótkie, głównie popołudniowe wycieczki do miejsc, które z różnych względów warto odwiedzić. Bergamo, Werona, Mantua, Montichiari, Fontanelle i Padwa to miejsca ze wspaniałymi kościołami, a Sirmione leży nad spektakularnym jeziorem Garda.

Poniżej wiadomości krajoznawcze i wspomnienia uczestników wycieczek z grupy Erasmus+:

Dum nia dek-taga restado en Italio, ni sukcesis trovi tempon por mallongaj, ĉefe posttagmezaj vojaĝoj al lokoj, kiuj estas vizitindaj pro diversaj kialoj. Bergamo, Verono, Mantuo, Montichiari, Fontanelle kaj Padovo estas lokoj kun mirindaj preĝejoj kaj Sirmione situas ĉe la sensacia Garda Lago.

Malsupre estas la turismaj novaĵoj kaj memoroj de la partoprenantoj de la grupaj vojaĝoj de Erasmus+: 

WERONA leży nad rzeką Adygą u podnóża Alp Weneckich. Liczba ludności 257353 (2017).

Werona słynie z wyjątkowo dużej ilości zabytków z czasów rzymskich: Arena, Teatro Romano, łuk tryumfalny Arco dei Gavi, most Ponte Pietra, bramy Porta Borsari, Porta Leoni. Centrum miasta Werony, jego struktura urbanistyczna oraz mury obronne są od roku 2000 pod patronatem UNESCO. Szczególnie przyciągają dwa miejsca.

1. Arena zbudowana w I wieku n.e. jest najlepiej zachowanym (po Koloseum w Rzymie) rzymskim amfiteatrem. Wciąż jest w użyciu - zamiast walk gladiatorów, obecnie organizuje się tu koncerty oraz występy operowe.

2. Piazza delle Erbe z malowniczym targiem, to dawne rzymskie forum z :

  - fontanną (1386) zwieńczoną rzymską figurką zwaną Madonną z Werony

 - XVI wiecznym pręgierzem do którego przywiązywano kupców oszukujących klientów - elegancką gotycką kamienną   

   latarnią

 - kolumną z lwem św. Marka, symbolem Wenecji i panowania nad Weroną

Plac otaczają budynki :

- Domus Mercatorum (1301) - giełda kupiecka.

- Casa Mazzanti (XVIw) z  malowidłami ściennymi Alberta Cavalliego

- Arco della Costa (Brama Żebrowa).

Obok na Plazza Dei Signori znajduje się

Palazzo della Ragione z imponującym romańsko-gotyckim dziedzińcem, gdzie ozdobne wspaniałe schody z czerwonego   weneckiego marmuru prowadzą do Galerii Sztuki.

125 lat (1262-1387) w Weronie panował ród Scaligerich, jeden z jego członków był mecenasem Dantego, którego uwiecznił w Boskiej Komedii w części Niebo.Tu znajdują się okazałe gotyckie grobowce członków rodu della Scala tzw. Arche Scaligere nad którymi rozpościerają się misternie zdobione baldachimy. Grobowce chroni ogrodzenie z kutego żelaza. Dalej znajduję się Loggia del Consigilio (1493) najpiękniejszy budynek renesansowy w mieście, dawna sala obrad rady miejskiej. Loggia udekorowana jest freskami; jej dach zdobią posągi pięciu antycznych bohaterów (w tym Pliniusza Starszego i Katullusa).

Dość skromny budynek z XVI w. przy Via delle Arche Scaligere jest nazwany Casa di Romeo ponieważ należał do rodu Monteccich z dramatu Szekspira; jest też Casa di Giulietta (dom Julii). Rody istniały naprawdę - to Romeo i Julia są postaciami fikcyjnymi. Sam budynek postawiono w XIVw.- do dziś jest w doskonałym stanie; na dziedzińcu wszyscy spoglądają na balkon. Jeden z bohaterów Romeo i Julia mówi  w 2 akcie "nie ma świata poza murami Werony" i jest w tym stwierdzeniu wiele racji, Werona z wyjątkowym bogactwem wąskich uliczek oraz rzymskich i średniowiecznych zabytków jest pełna atrakcji.

Na uwagę zasługuje bazylika San Zeno Maggiore jedno z największych osiągnięć architektury romańskiej we Włoszech. Obecna została zbudowana między 1120-1398 - dedykowana patronowi Werony św. Zenonowi. Dominującym elementem fasady jest ogromna rozeta z XII w. symbolizująca koło fortuny, postacie na jej obrzeżach prezentują koleje losu człowieka. Monumentalne drzwi z brązu pochodzą z XI i XII w. pokryte płaskorzeźbami obrazującymi sceny z Biblii oraz z życia św. Zenona, który był pierwszym biskupem Werony (362-380). Drzwi składają się z 48 fragmentów i są uważane za jeden z cudów XI - wiecznej sztuki włoskiej. Wewnątrz na szczególną uwagę zasługuje

ołtarz główny, w którym znajduje się majestatyczny renesansowy  tryptyk:  Madonna z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych (1459) namalowany przez Andrei Mantegni. Arcydzieło łączy umiłowanie starożytnej architektury z jego pełnym żywej kolorystyki stylem.

VERONA situas ĉe la rivero Adiĝo ĉe la piedo de la Veneciaj Alpoj. Loĝantaro 257 353 (2017).

Verono estas fama pro sia escepte granda nombro da monumentoj el romiaj tempoj: Areno, Teatro Romano, Arco dei Gavi (triumfa arko), Ponte Pietra ponto, Porta Borsari-pordegoj, Porta Leoni. La urbocentro de Verono, ĝiaj urba strukturo kaj remparoj estas sub la aŭspicioj de Unesko ekde 2000. Du lokoj estas aparte allogaj.

1. La Areno , konstruita en la 1-a jarcento p.K., estas plej bone konservita (post la Koloseo en Romo) romia amfiteatro. Ĝi estas ankoraŭ uzata - anstataŭ gladiatorbataloj, koncertoj kaj operaj prezentadoj nun estas organizitaj ĉi tie.

2. Piazza delle Erbe kun pitoreska merkato, iama romia forumo kun:

- fontano (1386) kronita per romia figuro nomata Madono de Verono

- 16-a jarcenta pilorio, al kiu komercistoj trompantaj klientoj estis ligitaj - eleganta gotika ŝtono   

lanterno

- kolono kun la leono de sankta Marko, simbolo de Venecio kaj la regado super Verono

La placo estas ĉirkaŭita de konstruaĵoj:

- Domus Mercatorum (1301) - komercinterŝanĝo.

- Casa Mazzanti (16-a jarcento) kun murpentraĵoj de Alberto Cavalli

- Arco della Costa (Riba Pordego).

Najbara al la Plazza Dei Signori situas

Palazzo della Ragione kun impona romanik-gotika korto, kie ornamitaj grandiozaj ŝtuparoj el ruĝa venecia marmoro kondukas al la Artgalerio .

Dum 125 jaroj (1262-1387) la familio Scaligeri regis en Verono, unu el ĝiaj membroj estis patrono de Danto, kiun li eternigis en la sekcio Dia Komedio en la Ĉielo. Arche Scaligere kun malsimple ornamitaj kanopeoj. La tomboj estas protektitaj per molfera barilo. Poste estas la Loggia del Consigilio (1493), la plej bela renesanca konstruaĵo en la urbo, la iama kunvenejo de la urbodelegitaro. La verando estas ornamita per freskoj; ĝia tegmento estas ornamita per statuoj de kvin antikvaj herooj (inkluzive de Plinio la Maljuna kaj Katulo).

Sufiĉe modesta konstruaĵo de la 16-a jarcento sur Via delle Arche Scaligere estas nomita Casa di Romeo, ĉar ĝi apartenis al la familio Montecci el la teatraĵo de Ŝekspiro; ekzistas ankaŭ Casa di Giulietta (la domo de Julieta). La familioj estis realaj - Romeo kaj Julieta estas fikciaj figuroj. La konstruaĵo mem estis starigita en la 14-a jarcento - ĝis hodiaŭ ĝi estas en bonega stato; en la korto ĉiuj rigardas la balkonon. Unu el la herooj de Romeo kaj Julieta diras en la 2-a akto "ne ekzistas mondo ekster la muroj de Verono" kaj estas multe da vero en ĉi tiu deklaro. Verono kun ĝia unika riĉeco de mallarĝaj stratoj kaj romiaj kaj mezepokaj monumentoj estas plena de allogaĵoj.

Rimarkinda estas la Baziliko de San Zeno Maggiore, unu el la plej grandaj atingoj de romanika arkitekturo en Italio. La nuna estis konstruita inter 1120-1398 - dediĉita al la patronsanktulo de Verono, sankta Zeno. La domina elemento de la fasado estas grandega rozeto el la 12-a jarcento, simbolanta la radon de la sorto, la figuroj sur ĝiaj randoj prezentas la sortoŝanĝojn de la homa sorto. La monumentaj bronzaj pordoj venas de la 11-a kaj 12-a jarcentoj, kovritaj per bareliefoj prezentantaj scenojn de la Biblio kaj la vivo de sankta Zeno, kiu estis la unua episkopo de Verono (362-380). La pordo konsistas el 48 fragmentoj kaj estas konsiderata unu el la mirindaĵoj de la itala arto de la 11-a jarcento. Interne meritas specialan atenton la ĉefaltaro kun majesta renesanca triptiko: Madono kaj Infano ĉirkaŭitaj de sanktuloj (1459) pentrita de Andrea Mantegni. La ĉefverko kombinas la amon por antikva arkitekturo kun sia bunta stilo. 

SIRMIONE to niewielkie miasteczko położone we włoskim regionie Lombardia na wąskim półwyspie, który wbija się w jezioro Garda na 4 km. Sirmione samo w sobie to perełeczka.Ta idylliczna miejscowość pełna jest malowniczych zaułków i starych murów porośniętych krzewami różowej bugenwilli zwanej inaczej kącicierniem. W mieście znajdują się pozostałości rzymskich i średniowiecznych budowli. Symbol miasta to zamek Scaligerich (XIIIw.), jeden z najpiękniejszych zamków we Włoszech, rzadki przykład fortyfikacji jeziora i niegdyś baza floty Scaligerich. Scaligero to włoski ród arystokratyczny, który sprawował władzę w Weronie przez 125 lat (1260-1378).

Ten niezwykły zamek otoczony jest wodami jeziora Garda, stąd niesamowity widok na miasteczko z góry. W środku jest muzeum. Ze względu na malownicze położenie już w czasach rzymskich przyjeżdżali tu arystokraci, aby podziwiać widoki i zażywać kąpieli w wodach termalnych.

Z czasów rzymskich zachowała się budowla z okresu Augusta (koniec I wieku p.n.e - początek I wieku n.e).To willa zbudowana na planie prostokąta, zajmowała powierzchnię 2 ha.; zw. Grotą Katullusa. Poniżej ruin antycznej budowli znajduje się mała kamienna plaża uznawana za jedną z najpiękniejszych nad jeziorem Garda  - Jamaica Beach.

Na terenie miasta znajdują się trzy zabytkowe kościoły:

- kościół św. Piotra (Chiesa San Pietro in Mavino) średniowieczny kamienny kościół z freskami i dzwonnicą otoczony ogrodami, cyprysami i drzewami oliwnymi.

- kościół parafialny Najświętszej Marii Panny (Chiesa Santa Maria della Neue) znajdują się tam renesansowe elementy wyposażenia.

-  kościół św. Anny (Santa Anna della Rocca) cudowny mały kościółek wciśnięty między zamek i kamienice zachwyca kunsztownym ołtarzem i freskami z XVIw.

Na uwagę zasługuje też żółta willa, gdzie letnie tygodnie spędzała Maria Callas z mężem Giovanni Meneghini w latach 1952 - 1959. Mieszkała wówczas w pobliskiej Weronie. Na cześć słynnej śpiewaczki nazwano też budynek z XVIll w. - Palazzo Maria Callas oraz park.

SIRMIONE estas urbeto situanta en la itala regiono Lombardio sur mallarĝa duoninsulo, kiu elstaras en Gardan Lagon je 4 km. Sirmione estas gemo en si mem.Tiu idilia vilaĝo estas plena de pitoreskaj stratetoj kaj malnovaj muroj kovritaj de rozkoloraj buganviloj, alie konata kiel la anguldorno. Ekzistas restaĵoj de romiaj kaj mezepokaj konstruaĵoj en la grandurbo. La simbolo de la urbo estas la Scaligeri Kastelo (13-a jarcento), unu el la plej belaj kasteloj en Italio, malofta ekzemplo de lagaj fortikaĵoj kaj iam la bazo de la Scaligeri-floto. La Scaligeri estas itala aristokrata familio, kiu regis Veronon dum 125 jaroj (1260-1378). Ĉi tiu eksterordinara kastelo estas ĉirkaŭita de la akvoj de Garda Lago, tial la mirinda vido de la urbo de supre. Ene estas muzeo. Pro ĝia pitoreska loko, aristokratoj venis ĉi tien jam en romia tempo por admiri la vidojn kaj baniĝi en termakvoj.

De romia epoko konserviĝis konstruaĵo el la aŭgusta periodo (fino de la 1-a jarcento a.K. - komenco de la 1-a jarcento p.K.), tiel nomita Groto de Katulo. Sub la ruinoj de la antikva konstruaĵo estas malgranda ŝtonstrando konsiderata unu el la plej belaj sur la Lago de Garda - Jamajka Strando .

Ekzistas tri historiaj preĝejoj en la grandurbo:

- preĝejo de sankta Petro (Chiesa San Pietro in Mavino), mezepoka ŝtonpreĝejo kun freskoj kaj sonorilturo ĉirkaŭita de ĝardenoj, cipresoj kaj olivarboj.

- la paroĥa preĝejo de sankta Virgulino Maria (Chiesa Santa Maria della Neue) enhavas renesancan meblaron.

- la preĝejo de sankta Anna (Santa Anna della Rocca), mirinda preĝejeto premita inter la kastelo kaj loĝdomoj impresas per siaj komplikaj altaro kaj freskoj el la 16-a jarcento.

Rimarkinda estas ankaŭ la flava vilao, kie Maria Callas pasigis la somerajn semajnojn kun sia edzo Giovanni Meneghini en la jaroj 1952 - 1959. Tiutempe ŝi vivis en proksima Verono. Honore al la fama kantistino konstruaĵo de la 16-a jarcento - Palaco Maria Callas kaj parko ankaŭ estis nomitaj. 

MANTUA  - miasto w Lombardii położone między trzema sztucznymi jeziorami przez, które przepływa rzeka Mincio. Liczba ludności 49 308 (2017). W 2008r. Mantua wraz z pobliską Sabbioneta została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Umieszczona ze względu na swój renesansowy charakter i wysokiej klasy zabytki.

Przez prawie cztery wieki miastem rządził ród Gonzagów, wówczas stało się jednym z najważniejszych centrum kultury i nauki, powstawały pałace, biblioteki, teatry, szkoły (Casa Giocose).

Na dworze działał kompozytor Claudio Monteverdi.

Mantua obok Werony stała się bohaterką dramatu Romeo i Julia. Tutaj został wysłany główny bohater. Scena I akt V, zakonnik postanawia pomóc Romeo „radzi wyjechać do Mantui”.

W Mantui rozgrywa się akcja opery Giseppe Verdiego Rigoletto; na podwórzu dworu Rigoletto stoi jego rzeźba; jest to postać fikcyjna.

Do najciekawszych miejsc należy monumentalny plac Piazza Sordello, na nim największa atrakcja miasta Palazzo Ducale. Olbrzymi pochodzący z przełomu XIV i XV wieku zamek to miasto w mieście. Początkowo pełnił funkcję obronne, później był rezydencją rodu Gonzagów (1328-1707). Obecnie zajmuje powierzchnię 34 000 m2; w pałacu znajduje się 500 pomieszczeń i 15 przestrzeni otwartych (dziedzińców, ogrodów). W salach zgromadzono obrazy - m. in. Książęta i Księżne Gonzaga Rubensa, rzeźby np. popiersie Francesca Gonzagi przypisywane Mantegni. W komnatach są wspaniałe kolekcje klasycznych rzeźb m. in. popiersie cesarzy i tors Afrodyty. W sali di Troia przyciągają żywe freski Romana z połowy XVI wieku. Camera degli Sposi (sala małżeństwa) to sala w której ściany ozdobione są cyklem fresków autorstwa Andrea Mantegni (1474) oraz nieukończone freski Pisanella. Andrea Mantego w 1460 r. przyjął urząd nadwornego artysty dworu rodu Gonzagów. W pałacu książęcym stworzył freski uznawane za prawdziwe arcydzieła, przedstawiały portrety członków rodziny Gonzagow. Na początku XXw. zostały w nim przeprowadzone prace renowacyjne i stał się siedzibą muzeum państwowego.

Do najciekawszych zabytków należą również :

- Pałac Te  (Palazzo Te) imponujący, rozłożysty pałac, który przypomina Wersal.  Budynek projektował Giulia Romana dla Federica Gonzagi. Na uwagę zasługuje sala di Psiche ze scenami mitologicznymi na ścianach i sklepieniu.

- Rotunda św Wawrzyńca (Rotonda di San Lorenzo)  z 1082r., architektura romańska, na wzór Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Wnętrze na planie koła z 10 kolumnami przykrywa półokrągła kopuła.To najstarszy kościół w mieście.

- Katedra św Piotra z barokową fasadą (XVlllw.) z wykorzystaniem marmuru z Carrary . W jej murach zachowały się fragmenty gotyckiej budowli oraz romańska dzwonnica. Kościół zaprojektowany został przez Gulia Romana. Pięcionawowe wnętrze tego ogromnego kościoła jest jasne, na uwagę zasługuje sarkofag z wczesnego okresu chrześcijaństwa (Vw.) oraz fragmenty fresków z XVIw. w babtysterium.

- Bazylika św Andrzeja (Sant 'Andrea)  - rzymskokatolicka niewielka bazylika (XV w.), jedno z arcydzieł architektury renesansowej. Kościół został założony na zamówienie Ludovica  III Gonzaga (1472). Świątynię zaprojektował wielki florencki architekt  - Leon Battista Alberti. Imponująca barokowa kopuła jest późniejsza (XVIII w). dzieło Filippo Juvarry. Ołtarz przedstawiający Chrzest Chrystusa oraz obraz Św. Rodziny z rodziną św. Jana Chrzciciela namalował Andrea Mantegni

Dzieła sztuki jakie się tam znajdują:

- Madonna z dzieciątkiem na tronie namalowana przez Lorenzo Costa (525r.)

- fresk Ukrzyżowanie autorstwa Rinaldo Montavano.

Wnętrze jednonawowe przestronne, z licznymi  bocznymi  kaplicami  m. in. grób Mantegni oraz obrazy jego uczniów; pochowano tu też niektórych członków rodu Gonzagów.

W krypcie dwa święte naczynia zawierają grudkę ziemi nasączoną krwią Chrystusa; przywieziona prawdopodobnie przez rzymskie go żołnierza Longinusa. Relikwia czczona od średniowiecza.

MANTUO - urbo en Lombardio situanta inter tri artefaritaj lagoj, tra kiuj fluas la rivero Mincio. Loĝantaro 49 308 (2017). En 2008 Mantuo, kune kun la proksima Sabbioneta, estis enskribita en la Monda Heredaĵo de UNESKO-listo. Lokita tien pro ĝia renesanca karaktero kaj altklasaj monumentoj.
Dum preskaŭ kvar jarcentoj la urbo estis regata de la familio Gonzaga, tiam ĝi iĝis unu el la plej gravaj centroj de kulturo kaj scienco, palacoj, bibliotekoj, teatroj kaj lernejoj (Casa Giocose) estis konstruitaj.
Komponisto Claudio Monteverdi estis aktiva en la kortego.

Mantua apud Verona iĝis la heroino de la dramo Romeo kaj Julieta. La ĉeffiguro estis sendita ĉi tien. Sceno I akto V, la monaĥo decidas helpi al Romeo. "Li konsilas iri al Mantuo".
Rigoletto de Giuseppe Verdi okazas en Mantuo; en la korto de la domego de Rigoletto staras lia skulptaĵo; li estas fikcia figuro.

La plej interesaj lokoj inkluzivas la monumentan placon Piazza Sordello, kie la plej granda allogaĵo de la urbo estas Ducale Palaco. La grandega kastelo el la komenco de la 14-a kaj 15-a jarcentoj estas urbo ene de urbo. Komence, ĝi servis defendan funkcion, poste ĝi estis la loĝejo de la Gonzaga familio (1328-1707). Ĝi nuntempe kovras areon de 34 000 m2; la palaco havas 500 ĉambrojn kaj 15 liberajn spacojn (kortoj, ĝardenoj). La ĉambroj enhavas pentraĵojn - ekz. Princoj kaj Dukinoj de Gonzaga Rubens, skulptaĵoj, ekz. busto de Francesco Gonzaga atribuita al Mantegna. En la kameroj estas mirindaj kolektoj de klasikaj skulptaĵoj, inter aliaj, busto de imperiestroj kaj torso de Afrodito. En la ĉambro di Troia altiras atenton la viglaj freskoj de Romano el la mezo de la 16-a jarcento. La Camera degli Sposi (geedziĝa halo) estas halo, kie la muroj estas ornamitaj per serio de freskoj de Andrea Mantegni (1474) kaj la nefinitaj freskoj de Pisanello. Andrea Mantego en 1460 akceptis la oficon de la tribunalartisto de la Gonzaga familiotribunalo. En la palaco de la duko, li kreis freskojn konsideritaj veraj ĉefverkojn, prezentante portretojn de membroj de la Gonzago-familio. Komence de la 20-a jarcento, renoviglaboroj estis faritaj en ĝi kaj ĝi iĝis la sidejo de la ŝtata muzeo.

La plej interesaj monumentoj ankaŭ inkluzivas:

- Palazzo Te (Palazzo Te) impona, disvastiĝanta palaco, kiu similas Versailles. La konstruaĵo estis dizajnita fare de Giulia Romana por Federic Gonzaga. Rimarkinda estas la Sala di Psiche kun mitologiaj scenoj sur la muroj kaj volbo.

- Rotondo de sankta Laŭrenco (Rotonda di San Lorenzo) el 1082, romanika arkitekturo, laŭ la modelo de la Sankta Tombo en Jerusalemo. La interno sur cirkla plano kun 10 kolonoj estas kovrita per duonronda kupolo. Ĝi estas la plej malnova preĝejo en la urbo.

- Katedralo de sankta Petro kun baroka fasado (18-a jarcento) uzanta Kararan marmoron. Ene de ĝiaj muroj konserviĝis fragmentoj de gotika konstruaĵo kaj romanika belfrido. La preĝejo estis dizajnita fare de Guilio Roman. La kvin-nava interno de ĉi tiu grandega preĝejo estas hela, la sarkofago el la frua kristana periodo (5-a jarcento) kaj fragmentoj de freskoj el la 16-a jarcento meritas atenton en la baptejo.

- Baziliko de sankta Andreo (Sant' Andrea) - Romkatolika eta baziliko (15-a jarcento), unu el la ĉefverkoj de la renesanca arkitekturo. La preĝejo estis fondita laŭ ordono de Ludoviko la 3-a Gonzaga (1472). La templo estis dizajnita fare de la granda florentina arkitekto - Leon Battista Alberti. La impona baroka kupolo estas pli posta (18-a jarcento) de Filippo Juvarra. La altaro prezentante la Bapton de Kristo kaj la bildon de Sankta Familio kun la familio de sankta Johano la Baptisto estis pentrita fare de Andrea Mantegni.

Artaĵoj tie:

- Madono kun infano sur la trono pentrita fare de Lorenzo Costa (525)
- Krucuma fresko de Rinaldo Montavano

Ampleksa unu-nava interno kun multaj flankaj kapeloj, ekz. la tombo de Mantegna kaj la pentraĵoj de liaj disĉiploj; kelkaj membroj de la Gonzaga familio ankaŭ estas entombigitaj ĉi tie.
En la kripto, du sanktaj vazoj enhavas terpecon trempitan en la sango de Kristo ; verŝajne alportite de la romia soldato Longinus. Restaĵo venerata ekde la mezepoko. 

Początki sanktuarium to lata 1150-1200. Ówcześni mieszkańcy zbudowali nieduży ołtarz z wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem. Okoliczna ludność otaczała obraz szczególną czcią. Potem zbudowano kaplicę, aby chronić obraz przed warunkami atmosferycznymi. W 1399 roku Mantuę opanowała epidemia dżumy, Franciszek I Gonzaga właśnie tu prosił Marię o pomoc. Gdy zaraza ustąpiła, w  podziękowaniu, na miejscu kaplicy wybudował kościół, poświęcony Matce Bożej. Do świątyni przybywali nie tylko okoliczni mieszkańcy, ale także pielgrzymi z daleka. Między innymi cesarz Karol V Habsburg i papież Pius II. 

Wchodząc do kościoła zobaczyliśmy  jednonawowe, gotyckie wnętrze. Ściany są bogato zdobione, a na nich ustawiono postacie, które dzięki wstawiennictwu Matki Bożej Łaskawej, zawdzięczały uzdrowienie lub inne łaski.

 Wśród nich byli cesarz Karol V, Pius II i król Filip II. Ołtarz główny to obraz przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem, które trzyma na ręku. Wielu pielgrzymów zostawia świadectwa otrzymanych łask. Jest ich dużo, pokrywają część ścian w nawie głównej oraz kaplice boczne,  są to dary wotywne.  Pod sufitem został zawieszony wypchany krokodyl.  

Korzystając z pobytu w Grazie, odbyliśmy rejs po zatoce rzeki Mincio. Wśród roślin wodnych dominował lotos. Jest bardzo inwazyjny i wypiera inne rośliny, pokrywając miejscami całą taflę wody. Ma piękne duże, różowo-białe kwiaty i duże prawie okrągłe liście. Podobno wszystkie części rośliny są jadalne.

Była to ciekawa  przyrodniczo-poznawcza wycieczka, która na długo pozostanie w pamięci."

Ewa Fischer de Fischering

Al la templo venis ne nur lokaj loĝantoj, sed ankaŭ pilgrimantoj de malproksime. Inter aliaj, imperiestro Karolo la 5-a Habsburg kaj papo Pio la 2-a. 

Enirante la preĝejon, ni vidis unu-navan, gotikan internon. La muroj estas riĉe ornamitaj, kaj sur ili estas figuroj kiuj, dank' al la propeto de Nia Sinjorino de Graco,dankis pro resaniĝo aŭ aliaj favoroj. Inter ili estis imperiestro Karolo la 5-a, Pio la 2-a kaj reĝo Filipo la 2-a. La ĉefaltaro estas pentraĵo prezentanta la Madonon kun la Infano, kiun ŝi tenas en siaj brakoj. Multaj pilgrimantoj lasas atestojn pri ricevitaj gracoj. Ili estas multaj, ili kovras parton de la muroj en la navo kaj flankaj kapeloj, temas pri votivaj donacoj. De la plafono pendis plenigita krokodilo. 

Grazie situas sur la akvoj de la rivero Mincio.Ĝuante nian restadon, ni ekskursis ĉirkaŭ la golfeto. Inter la akvaj plantoj la lotuso dominis. Ĝi estas tre invadema kaj delokigas aliajn plantojn, kovrante la tutan akvosurfacon kelkloke. Ĝi havas belan grandan, rozkoloran kaj blankan florojn kaj grandajn preskaŭ rondajn foliojn. Ĉiuj partoj de la planto laŭdire estas manĝeblaj. Ĝi estis interesa natura kaj rekona vojaĝo, kiu restos en la memoro dum longa tempo."

Ewa Fischer de Fischering

BERGAMO miasto położone u podnóży Alp Bergamskich. Liczba ludności  120 287 (2017).

Bergamo dzieli się na dwie części :

• Bergamo Alta otoczone murami, historyczne centrum na wzgórzu.

• Bergamo Bassa leżące na  równinie poniżej.

Bergamo Alta

Głównym wejściem do historycznego centrum jest  Porta Sant' Agostino - brama w XVI-wiecznych murach miejskich.Sercem starego miasta są dwa place :

  - Piazza Vecchia który otacza zespół średniowiecznych budynków,

Dumą placu jest Palazzo della Ragione - najstarszy publiczny pałac we Włoszech (powstał w 1199).

W rezydencji zachowały się freski z XIV i XVw. m. in. Bramantego. Na przeciwko znajduje się Palazzo Nuovo, gdzie mieści się jedna z najważniejszych bibliotek historycznych Biblioteka Angela Mai. Obok znajduje się wieża Torre Civica zbudowana w XI- XII w., wysoka 52,76 m. Umieszczono tam wielki dzwon ważący 7 ton. Początkowo służyła jako dom-wieża należała do rodziny Suardi.

W XIV w. miejskie więzienie. Na szczyt wieży można dojść pieszo (230 stopni), albo wjechać windą i podziwiać widoki Bergamo. Na środku placu usytuowana jest ośmiokątna fontanna z 1780 roku.

- Na placu Duomo najważniejsze dwa obiekty to :

1. Bazylika Santa Maria Maggiore

- trzynawowa świątynia; jej budowę rozpoczęto w 1137 ukończono w XIV w. To przykład wybitnego lombardzkiego stylu romańskiego. Wejście do kościoła zdobi portyk gotycki z podwójną loggią z rzeźbami świętych autorstwa Giovanniego de Campione. Wnętrze bazyliki to styl barokowy. Uwagę zwraca drewniany barokowy konfesjonał z 1704 r. autorstwa Andrea Fantoni. Nad balustradą w prezbiterium wisi krucyfiks z XIV w., w samym prezbiterium sześć kandelabrów z brązu (1597).

Można podziwiać tapiserie - tkaniny dekoracyjne naśladujące obraz artystów flamandzkich i florenckich. Od strony północnej oryginalne freski z XIVw. przedstawiające: Historię z życia św. Eligiusza oraz Ostatnią wieczerzę. Nad freskami góruje obraz Mojżesz i cudowna woda (1670), którego autorem jest Antonio Zanchi.

2. Capella Colleoni - zaprojektowana przez Giovanniego Antonia Amadeo jako mauzoleum dla rodu Colleoni (1470-1476). Fasada kaplicy z różnokolorowego marmuru oraz z polichromii w białych, czerwonych i czarnych rombach stanowi  arcydzieło włoskiego renesansu.W kopule freski przedstawiające epizody z życia Marka, Jana Chrzciciela i Bartłomieja zostały wykonane przez G. Tiepolo (1732-1733). Znajduje się  tu monumentalny grobowiec Colloniego wyrzeźbiony przez Amadeo. Grobowiec składa się z dwóch sarkofagów pokrytych płaskorzeźbami, na jednym z nich pomnik konny z pozłacanego drewna dłuta Sisto z Norymbergii z XVI wieku.

Bergamo Bassa 

Dolne Miasto - znajduje się tu Academie Carrara- galeria sztuki założona pod koniec XVIIIw. przez hrabiego Carrere.
W galerii eksponowane  są obrazy: Tycjana, Tintoretta, Canaletta czy Veronesego.

BERGAMO estas urbo situanta ĉe la piedo de la Bergamaj Alpoj. Loĝantaro 120 287 (2017).
Bergamo estas dividita en du partojn:
- Bergamo Alta ĉirkaŭita de muroj, historia centro sur monteto
- Bergamo Bassa kuŝanta en la ebenaĵo malsupre.

Bergamo Alta

La ĉefa enirejo al la historia centro estas Porta Sant' Agostino - pordego en la urbomuroj de la 16-a jarcento. La koro de la malnova urbo estas du placoj:
- Piazza Vecchia, kiu ĉirkaŭas komplekson de mezepokaj konstruaĵoj,

La fiero de la placo estas la Palazzo della Ragione - la plej malnova publika palaco en Italio (konstruita en 1199).
La loĝejo havas freskojn de la 14-a kaj 15-a jarcentoj, inter aliaj Bramante. Kontraŭe estas Palazzo Nuovo, hejmo de unu el la plej gravaj historiaj bibliotekoj, la Biblioteko Angela Mai. Apud ĝi troviĝas la turo Torre Civica, konstruita en la 11-a-12-a jarcentoj, alta 52,76 m. Tie estas metita granda sonorilo pezanta 7 tunojn.

Komence, ĝi funkciis kiel turdomo kaj apartenis al la familio Suardi.
En la 14-a jarcento urba malliberejo. Vi povas piediri al la supro de la turo (230 ŝtupoj) aŭ preni la lifton kaj ĝui la vidojn de Bergamo. En la mezo de la placo estas okangula fontano el 1780.
- Sur la placo Duomo, du plej gravaj objektoj estas:

1. Baziliko de Santa Maria Maggiore

- trinava templo; ĝia konstruo komenciĝis en 1137 kaj estis finita en la 14-a jarcento. Ĝi estas ekzemplo de la elstara lombarda romanika stilo. La enirejo al la preĝejo estas ornamita per gotika enirhalo kun duobla verando kun skulptaĵoj de sanktuloj de Giovanni de Campione. La interno de la baziliko estas en la baroka stilo. Oni atentigas pri la ligna baroka konfesejo el 1704 de Andrea Fantoni. Super la balustrado en la pastrejo pendas krucifikso de la 14-a jarcento, en la pastrejo mem estas ses bronzaj kandelabroj (1597). Vi povas admiri tapiŝojn - ornamajn ŝtofojn imitantajn pentraĵojn de flandraj kaj florentinaj artistoj. Sur la norda flanko, originaj freskoj de la 14-a jarcento prezentante: La Rakonto de la Vivo de St. Eligius kaj La Lasta Vespermanĝo. Super la freskoj estas la pentraĵo Moseo kaj la Mirakla Akvo (1670) de Antonio Zanchi.

2. Capella Colleoni - dizajnita fare de Giovanni Antonio Amadeo kiel maŭzoleo por la Colleoni-familio (1470-1476). La fasado de la kapelo el multkolora marmoro kaj polikromo en blankaj, ruĝaj kaj nigraj romboj estas ĉefverko de la itala renesanco. La freskoj en la kupolo prezentantaj epizodojn el la vivoj de Marko, Johano Baptisto kaj Bartolomeo estis faritaj de G. Tiepolo (1732-1733). Estas monumenta tombo de Colloni skulptita de Amadeo. La tombo konsistas el du sarkofagoj kovritaj per bareliefoj, sur unu el ili ĉevala statuo el orumita ligno de Sisto el Nurenbergo el la 16-a jarcento.

Bergamo Bassa

Malsupra Urbo - Academia Carrara situas ĉi tie - artgalerio fondita fine de la 18-a jarcento de la grafo de Carrère. La galerio ekspozicias pentraĵojn de: Ticiano, Tintoretto, Canaletto kaj Veronese. 

PADWA - miasta pielgrzymek z Europy i świata - "niestety mamy tylko 2 godziny na zwiedzanie, więc wybieramy jak większość pielgrzymów Bazylikę św. Antoniego Padewskiego. Historia sięga roku 1238, to w istniejącym kościele zbudowanym w stylu romańskim, gotyckim z elementami bizantyjskimi przebudowano fasadę i od tego czasu mówimy o bazylice. W roku 1263 w kwietniu szczątki świętego Antoniego przeniesiono z kościółka Najświętszej Maryi Matki Pana do nowej bazyliki. Szczególnym miejscem w Sanktuarium jest sarkofag ze szczątkami świętego i kamienna płyta, gdzie pielgrzymi przykładając dłoń wypowiadają cichą modlitwę do świętego. Wyjątkowe i niesamowite wrażenie wywołuje kaplica relikwii składająca się z trzech niszy, w których zgromadzono 24 szczątki i przedmioty związane z kultem świętych i miejscami świętymi. Doktor kościoła teolog z wykształcenia jeden z  najbardziej cenionych kaznodziei XIII w - św. Antoni - za życia słynął z głoszonych kazań, W centralnym miejscu w sercu kaplicy relikwii znajduje się: język św. Antoniego, relikwia podbródka, chrząstki krtani, skóra z głowy, włosy, aparat mowy, fragment habitu, włosienica i inne. W bocznych niszach możemy odszukać "polonica"; są tu relikwie św. Faustyny, św. Jana Pawła II, św. Maksymiliana, błogosławionych polskich franciszkanów zamordowanych w Peru w roku 1991. Kolejnym akcentem polskim jest kaplica polska, której budowę w 1592 roku zainicjowali studiujących na Uniwersytecie w Padwie polscy studenci, a w rok później miejscowi franciszkanie przydzielili miejsce na jej wzniesienie w północnej nawie kościoła. Kaplica jest pod patronatem św. Stanisława; zawiera popiersia Erazma Kretkowskiego, Jana III Sobieskiego oraz pamiątkowe płyty Sapiechów i św. Stanisława. Duże wrażenie wywołuje przytłaczający przepych i bogactwo wystroju wnętrza, rzeźby, malowidła i sama konstrukcja budowli.
Niestety będąc w zgodzie z sumieniem - nie dysponujemy dokumentacją fotograficzną z wnętrza bazyliki - gdyż przed wejściem oznakowania zakazywały robienia zdjęć (zakaz ten był nagminnie przez turystów nieprzestrzegany).

Warto też dodać, że do grona studiujących na Uniwersytecie Padewskim należeli Mikołaj Kopernik i Jan Kochanowski. Trudno pominąć Plac Prato della Valle (przez który przechodziliśmy dwa razy) - jest to największy plac w Padwie otoczony zabytkowymi kamienicami z różnych epok. W centrum w otoczeniu zieleni znajduje się eliptyczna wyspa z piękną fontanną, otoczona fosą z siedemdziesięcioośmioma posągami znanych zasłużonych osób a wśród nich figury Jana III Sobieskiego i Stefana Batorego podarowane Padwie przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na wyspę można się dostać przez cztery kamienne mosty. Plac jest urokliwy, ale widok w ciągu dnia psują stragany handlowe."

Basia i Marek Szewczykowie

Od końca XVI wieku przy Uniwersytecie Padewskim działało polskie bractwo. Liczne pamiątki tej wielowiekowej polskie obecności znajdują się w murach uczelni, a także w Kaplicy Polskiej w bazylice świętego Antoniego, znajdującej się za głównym ołtarzem. Kaplica została ozdobiona freskami pod koniec XIX wieku przez Tadeusza Popiela, ucznia Jana Matejki. Dekoracje te powstały w czasie renowacji wnętrza bazyliki dzięki zaangażowaniu ojca Jana Warchała, penitencjariusza polskiego w bazylice i architekta Camillo Boito, syna hrabiny Józefiny Radolińskiej i włoskiego malarza Silvestro Boito.

W ołtarzu znajduje się wizerunek świętego Stanisława namalowany przez Popiela na płótnie. Na malowidłach widnieją wizerunki Matki Bożej Częstochowskiej i Ostrobramskiej w otoczeniu aniołów oraz świętych i błogosławionych związanych z historią Polski. Artysta namalował św. Kingę, św. Kazimierza, św. Wojciecha, św. Jana Kantego, św. Jadwigę Śląską. Ponadto widnieje tam herb Polski, Litwy i Rusi, a także postacie św. Jozafata Kuncewicza, św. Jana z Dukli, św. Stanisława Kostki i św. Jacka Odrowąża.

Na błękitnym sklepieniu z gwiazdami znajduje się herb Rzeczypospolitej, a także herby polskich miast i regionów.

Jest też m.in. popiersie króla Jana III Sobieskiego. Jedna z tablic dedykowana jest księdzu Ignacemu Skorupce, kapelanowi Wojska Polskiego, który zginął pod Ossowem podczas Bitwy Warszawskiej 14 sierpnia 1920 roku. Jest również tablica z 1946 roku przypominająca walki II Korpusu Polskiego we Włoszech. Umieścili ją żołnierze 6. Lwowskiej Brygady Piechoty.

PADOVO - urboj de pilgrimado el Eŭropo kaj la mondo - "bedaŭrinde, ni havas nur 2 horojn por viziti, do ni elektas, kiel plej multaj pilgrimantoj, la Bazilikon de Sankta Antonio de Padovo. La historio datiĝas de 1238, en la ekzistanta preĝejo konstruita en la romanika stilo, gotika kun bizancaj elementoj, la fasado kaj ekde tiam oni parolas pri la baziliko. En aprilo 1263, la restaĵoj de sankta Antonio estis translokigitaj el la preĝejo de la Sankta Virgulino Maria al la nova baziliko, speciala loko en la Sanktejo estas la sarkofago kun la restaĵoj de la sanktulo kaj la ŝtonplato, kien pilgrimantoj metas sian manon por diri silentan preĝon al la sanktulo kaj la kapelo de relikvoj, konsistanta el tri niĉoj, en kiuj 24 restaĵoj kaj objektoj rilataj al la kulto de sanktuloj kaj sanktaj lokoj estas kolektitaj, estas mirinda impreso. En centra loko en la koro de la relikvokapelo ekzistas: la lango de sakta Antonio, mentona relikvo, laringa kartilago, skalpo, hararo, parol-aparato, fragmento de habito, harĉemizo kaj aliaj. En la flankaj niĉoj ni povas trovi "polonica"; estas restaĵoj de St. Faustina, St. Johano Paŭlo la 2-a, St. Maksimiliano, benitaj polaj franciskanoj murditaj en Peruo en 1991. Alia pola akĉento estas la pola kapelo, kies konstruadon iniciatis en 1592 polaj studentoj studantaj en la Universitato de Padovo, kaj jaron poste la lokaj franciskanoj asignis lokon por ĝia starigo en la norda navo de la preĝejo. La kapelo estas sub la patroneco de St. Stanislao; enhavas bustojn de Erazm Kretkowski, Jan III Sobieski kaj memorplakojn de la familio Sapieha kaj St. Stanisław. La superforta grandiozeco kaj riĉeco de la interna dezajno, skulptaĵoj, pentraĵoj kaj la strukturo de la konstruaĵo faras bonegan impreson.

Bedaŭrinde, estante konforme al la konscienco - ni ne havas fotografian dokumentadon el la interno de la baziliko - ĉar antaŭ eniri la signo malpermesis foti (tiu malpermeso estis komune malatentata de turistoj).

Krome indas aldoni, ke inter la studentoj de la Universitato de Padovo estis Mikołaj Kopernik kaj Jan Kochanowski. Estas malfacile maltrafi la Placon Prato della Valle (kiun ni preterpasis dufoje) - ĝi estas la plej granda placo en Padovo ĉirkaŭita de historiaj loĝdomoj de diversaj epokoj. En la centro, ĉirkaŭita de verdaĵoj, estas elipsa insulo kun bela fontano, ĉirkaŭita de ĉirkaŭfosaĵo kun sepdek ok statuoj de famaj merituloj, inkluzive de la figuroj de Jan III Sobieski kaj Stefan Batory donataj al Padovo de Stanisław August Poniatowski. La insulo povas esti atingita per kvar ŝtonpontoj. La placo estas ĉarma, sed la vido dumtage estas difektita de la butikbudoj."

Basia kaj Marek Szewczyk

De la fino de la 16-a jarcento, pola samideanaro funkciis ĉe la Universitato de Padovo. Multaj memoraĵoj de tiu jarcenta pola ĉeesto troveblas ene de la muroj de la universitato, same kiel en la Pola Kapelo en la Baziliko de Sankta Antonio, situanta malantaŭ la ĉefaltaro. La kapelo estis ornamita per freskoj fine de la 19-a jarcento fare de Tadeusz Popiel, studento de Jan Matejko. Tiuj ornamadoj estis kreitaj dum la renovigo de la interno de la baziliko dank'al la implikiĝo de patro Jan Warchał, pola konfesanto en la baziliko, kaj la arkitekto Camillo Boito, filo de grafino Józefina Radolińska kaj itala farbisto Silvestro Boito. En la altaro estas bildo de Sankta Stanislao pentrita de Popiel sur kanvaso. La pentraĵoj montras bildojn de Nia Sinjorino de Czestochowa kaj la Pordego de Tagiĝo ĉirkaŭita de anĝeloj kaj sanktuloj kaj beatuloj asociitaj kun la historio de Pollando. La artisto pentris sanktan Kingan, sanktan Kazimiron, sankta Adalberton, sanktan Johanon Kety, sanktan Hedvigan de Silezio. Krome, ekzistas la blazono de Pollando, Litovio kaj Rutenio, same kiel la figuroj de sankta Jozafat Kuncewicz, sankta Johano de Dukla, sankta Stanisław Kostka kaj sankta Jacek Odrowąż.
Sur la blua volbo kun steloj troviĝas la blazono de la Respubliko de Pollando, kaj ankaŭ blazonoj de polaj urboj kaj regionoj.
Estas ankaŭ ekz. busto de reĝo Jan III Sobieski. Unu el la plakedoj estas dediĉita al Patro Ignacy Skorupka, armea pastro de la Pola Armeo, kiu mortis proksime de Ossów dum la Batalo de Varsovio la 14-an de aŭgusto 1920. Ekzistas ankaŭ plakedo de 1946 memoranta la batalojn de la pola 2-a korpuso en Italio. Ĝi estis metita fare de la soldatoj de la 6-a brigado de Lviv. 

     Po odbyciu wyjazdu edukacyjnego do Włoch rozpoczęliśmy nasz następny etap realizacji projektu - dzielenie się wiedzą i doświadczeniem nabytymi podczas mobilności oraz promocją udziału w projektach Erasmus+.

     Nasze przedsięwzięcia podzieliliśmy na trzy grupy:

• Działania adresowane do członków i sympatyków Śląskiego Związku Esperanckiego

• Działania adresowane do uczestników ruchu esperanckiego (osób i organizacji)

• Działania adresowane do mniejszych, mniej doświadczonych organizacji, nie uczestniczących jeszcze w programie Erasmus+.

   Celem każdego z tych działań było zachęcenie do uczestnictwa w programie Erasmus+ (w różnej roli – jako uczestnika mobilności bądź organizacji wnioskującej) poprzez pokazanie efektów i nabytych doświadczeń w odbytej mobilności i w trakcie realizacji całego projektu. Pojawiły się także nie tylko rezultaty planowane, ale także te, będące wartością dodaną.

    Warto dodać, że uzyskane efekty to:

• Mobilność została oceniona pozytywnie (uczestnicy i organizacja)

• Osiągnięto wszystkie założone cele mobilności (indywidualne i organizacyjne)

• Każdy uczestnik uzyskał swoje indywidualne rezultaty i korzyści z uczestnictwa w mobilności

• Korzyści były różnorodne: edukacyjne/poznawcze, dydaktyczne, społeczne, kulturalne, rozwojowe

• Każdy uczestnik mobilności zna obecnie kierunki doskonalenia swoich kompetencji językowych w zakresie esperanta

• Organizacja poszerzyła swoją działalność edukacyjną

• Wyłonił się potencjał całej grupy i efekty synergiczne

• Prace związane z projektem pokazały kierunki doskonalenia komunikacji i organizacji działań w ŚZE.

     W/w etap rozpoczęliśmy od:

• ankietyzacji – każdy z uczestników został poproszony o opisanie swoich nabytych w trakcie mobilności doświadczeń, wiedzy, kompetencji, obserwacji, zadziwień etc. Wybrane odpowiedzi dot. szczególnie nieplanowanych rezultatów i różnych obserwacji uczestników zamieszczamy poniżej

• ogłoszenia przeglądu fotografii związanego z mobilnością i uczestnictwem w różnych imprezach esperanckich podczas jej trwania.

     Post eduka vojaĝo al Italio ni nun komencis nian sekvan etapon de la projekto - kunhavigi scion kaj spertojn akiritajn dum moviĝeblo kaj antaŭenigi partoprenon en projektoj de Erasmus+.

     Ni dividis niajn projektojn en tri grupojn:

• Agadoj adresitaj al membroj kaj subtenantoj de Silezia Esperanto-Asocio

• Agadoj adresitaj al partoprenantoj de la Esperanto-movado (individuoj kaj organizoj)

• Agadoj adresitaj al pli malgrandaj, malpli spertaj organizoj ankoraŭ ne partoprenantaj en la programo Erasmus+.

La celo de ĉiu el ĉi-tiuj agadoj estis instigi partoprenon en la programo Erasmus+ (en diversaj roloj - kiel partoprenanto de moviĝeblo aŭ petanta organizo) montrante la efikojn kaj spertojn akiritajn dum la moviĝeblo kaj dum la efektivigo de la tuta projekto. Aperis ankaŭ ne nur planitaj rezultoj, sed ankaŭ tiuj kiuj estis aldonvaloro.

     Indas noti, ke la akiritaj efikoj estas:

• Movebleco estis pozitive taksita (partoprenantoj kaj organizo)

• Ĉiuj supozitaj moviĝebloceloj estis atingitaj (individuaj kaj organizaj)

• Ĉiu partoprenanto ricevis siajn individuajn rezultojn kaj profitojn de partoprenado en la moviĝeblo

• La profitoj estis diversaj: edukaj/kon-sciencaj, didaktikaj, sociaj, kulturaj, evoluaj

• Ĉiu partoprenanto de moviĝebleco nun konas la instrukciojn por plibonigi siajn lingvajn kompetentecojn en Esperanto

• La organizo vastigis siajn edukajn agadojn

• Aperis la potencialo de la tuta grupo kaj sinergioj

• Laboro rilata al la projekto montris direktojn por plibonigi komunikadon kaj organizon de agadoj en SEA.

  Ni komencis la supre menciitan etapon per:

• enketo – ĉiu partoprenanto estis petita priskribi siajn spertojn, konojn, kompetentecojn, observojn, surprizojn, ktp akiritajn dum la moviĝeblo. Elektitaj respondoj pri precipe neplanitaj rezultoj kaj diversaj observoj de partoprenantoj estas entenitaj malsupre

• anonco de fotorecenzo rilata al moviĝeblo kaj partopreno en diversaj Esperanto-aranĝoj dum la movperiodo.

    Nasz plan następnych działań objął ogółem osiem spotkań i prelekcji informacyjno-edukacyjnych:

• spotkanie klubowe (28.11.2022) i zakończenie projektu w siedzibie naszego związku (29.12.2023) podczas którego m.in. rozdano certyfikaty włoskiego organizatora zajęć edukacyjnych Itala Esperanto-Federacio oraz Śląskiego Związku Esperanckiego wraz z indywidualnymi wskazówkami dla każdego uczestnika dotyczącymi doskonalenia umiejętności językowych.

• trzy prelekcje i prezentacje dla ruchu esperanckiego – wszystkie odbyły się w języku esperanto, uczestnikami byli też esperantyści spoza Polski (55. Międzynarodowe Wczasy Esperanckie, Lądek Zdrój 02-10.09.2022, prelekcja 8.09.2022; GRUPE (Gliwice`a Rendevuo de Uzantoj kaj Praktikantoj de Esperanto), Gliwice 11.11-13.11.2022, prelekcja 12.11.2023; 23. Białostockie Dni Zamenhofa, Białystok 09-11.12.2022, prelekcja 09.12.2022)

• trzy spotkania dla mniejszych i mniej doświadczonych NGO (spotkanie informacyjno-promocyjne w Sektorze3 we Wrocławiu (21.11.2022); wernisaż wystawy fotografii z mobilności i spotkanie w siedzibie Dolnośląskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków we Wrocławiu 08.12.2022; 29.12.2023 - prelekcja dla NGO: Stowarzyszenie Białoruski Związek Solidarności, Związek Białorusinów Wrocławskich (zostało przełożone na styczeń 2023).

Nia plano por la sekvaj paŝoj inkludis entute ok informajn kaj edukajn kunvenojn kaj prelegojn:

• klubkunveno (la 28-an de novembro 2023) kaj la fino de la projekto en la sidejo de nia asocio (la 29-an de decembro 2023), dum kiu interalie, atestiloj de la itala organizanto de edukaj klasoj Itala Esperanto-Federacio kaj Silezia Esperanto-Asocio estis disdonitaj kune kun individuaj konsiloj por ĉiu partoprenanto pri plibonigo de lingvokonoj.

• tri prelegoj kaj prezentoj por la Esperanto-movado - ĉiuj estis en Esperanto, la partoprenantoj estis ankaŭ esperantistoj el ekster Pollando (55-a Internacia Esperanta Feriado, Lądek Zdrój 02-10/09/2022, prelego 8/09/2022; GRUPE ( Gliwice’a Rendevuo de Uzantoj kaj Praktikantoj de Esperanto), Gliwice 11/11-13/11/2022, prelego 12/11/2023; 23. Bjalistokaj Zamenhof-Tagoj, Bjalistoko 09-11/12/2022, prelego 09/12/2022)

• tri renkontiĝoj por pli malgrandaj kaj malpli spertaj NRO-oj (kunveno de informado kaj promocio en Sektor3 en Vroclavo (21-a de novembro 2022); malfermo de la ekspozicio pri moviĝeblo-fotografio kaj renkontiĝo en la sidejo de la Malsuprsilezia Asocio de Bild-Artistoj en Vroclavo la 8-an de decembro; 2022; 29-a de decembro 2023 - prelego por NRO-j : Asocio de Belarusa Solidareca Unio, Unio de Belarusoj en Vroclavo (prokrastita al januaro 2023).

     Plan uwzględniał także organizację wystawy fotografii – wystawa była prezentowana w siedzibie Dolnośląskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków we Wrocławiu 08-27.12.2022 a od 29.12.2022 jest pokazywana w siedzibie Śląskiego Związku Esperanckiego. Poniżej pokazujemy wybrane zdjęcia z wystawy.

La plano inkluzivis ankaŭ la organizadon de fotografia ekspozicio - la ekspozicio estis prezentita en la sidejo de la Malsuprsilezia Asocio de Bild-Artistoj en Vroclavo la 8-27-an de decembro 2022 kaj de la 29-a de decembro 2022 ĝi estas montrita en la sidejo de la Silezia Esperanto-Asocio. Malsupre estas elektitaj fotoj el la ekspozicio. 

En la tereno de Breŝo riveroj kaj riveretoj, kiuj ekzistis antaŭ multaj jaroj estis superŝutitaj por krei novajn lokojn por evoluo de la urbo. Tiuj "kovritaj" riveroj fluas subtere sub Breŝo. Turistoj eniras tra la ruĝa pordo de nerimarkebla loĝejo ĉe Annibale Calini 7 kaj lasas ĉi-tie la personajn objektojn. Ili vestitaj per vadbotoj malsupreniras. Subtere, la unua ĉambro estas lumigita, post ĝi estas nur mallumo. La gvidanto iras kun torĉo, turistoj povas kunporti siajn lanternojn. La akvo en la rivero estas tre malvarma. Ĝi atingas la nivelon ĝis la maleolo aŭ eĉ ĝis mezo de la femuro. Dum la ekskurso oni povas vidi kiel malnova parto de la urbo estis sorbita de la nova. 

Ĉe la fino de la vojaĝo la turistoj mem fariĝas turisma vidindaĵo ĉar ili forlasas la subteraĵon kun altaj kaŭĉukaj botoj tra ordinara kloakujo kaj revenas al ruĝa pordo. Survoje la gvidanto montras la elementojn de arkitekturo preterpasitaj subtere.

Ĝi estas loko, kiun mi vere volus vidi en Breŝo sed mi ne vidis ĝin. 

Barbara Mak-Sawicka