Herinneringen Tineke Roskam Bellingwolde

Herinneringen aan de oorlogstijd in Bellingwolde
door Tineke Roskam- Vriends

Zo af en toe kijk ik uit interesse op de Facebookpagina van oud Bellingwolde. Dat komt doordat de roots van mijn moeder in Bellingwolde liggen. Mijn moeder, Hennie Oldenburger (Hindertje) is geboren in 1927 in Nieuwe Schans en opgegroeid in Bellingwolde.

Tot haar 20e jaar heeft ze daar gewoond en is in 1947 haar twee broers na gereisd die werk vonden in de haven van Rotterdam. Na de oorlog zijn wel meer mensen vertrokken om elders werk te vinden. Zij en ook haar broers zijn in Rotterdam gebleven en mijn moeder tot haar overlijden in 2017.    

Ze vertelde regelmatig over haar jeugd en dat heb ik onthouden en op papier gezet. De Oldenburgers zelf zullen niet interessant zijn. Ze waren zoals zovele een doorsnee arm arbeidersgezin. Maar de tijd waarin ze leefde en hoe ze leefden kunnen wel bijdragen aan de historie aldaar. Vandaar mijn bijdrage en hoop dat u er wat aan heeft.

Mijn moeder heeft met haar familie aan de Hoofdweg 57 in Bellingwolde gewoond. Naast Kluiter boek en fotohandel? Ze woonden in het linkerdeel van het huis en het andere deel woonden de joodse familie de Levie.

Mijn moeder had een onuitwisbare herinnering aan het drama uit de oorlog. Ze vertelde ons vaak over haar vriendin Marietje (Marie Bloemke de Levie) en het drama wat haar en de familie is overkomen.

Marietje toen 12 jaar is met haar familie met meerdere joodse gezinnen in 1943 op de (stoom) tram in Bellingwolde gezet en zijn afgevoerd naar Duitsland en later naar Sobibor. Onder ander mijn moeder was er getuige van. Marietje riep haar wanhopig om hulp toen ze werden meegenomen ”Hennie help me, help me schreeuwde ze. Begrijpelijk dat je dat nooit meer vergeet. En de beelden zijn op haar netvlies gebrand. Maar wat kon ze doen? Zoals bekend is ze nooit teruggekomen en was dat beeld haar laatste herinnering aan vriendin en buurmeisje. Marietje.

Marietje was ook een schoolgenootje want ze staat ook op de schoolfoto uit 1936 van de Westerschool, net als mijn moeder. 

Heb wel eens eerder gezocht op de naam Levie en vond niet wat ik zocht. En ineens kwam ik deze week op internet de herdenkingssteen voor de familie “de Levie” tegen:

https://www.tracesofwar.nl/sights/88507/Herdenkingsstenen-Hoofdweg-57.htm                                                                                                                                                                               

Marietje werd ineens Marie Bloemke en toen bleek ook dat haar Oma en Opa die verder op de Hoofdweg woonden hetzelfde lot is overkomen. Hoewel je je wel een beetje kunt inleven kwam nu ineens bij mij het besef hoe verschrikkelijk dat moet zijn geweest.                                                                                   

Toen pas werd me ook duidelijk dat ze naast mijn moeder had gewoond en dus ook buurmeisjes waren want dat wist ik niet.

Ik ben de foto’s weer gaan bekijken en zag het naambordje op de muur. Niet helemaal duidelijk maar je kan toch wel zien dat de naam de Levie erop staat. Wat er verder onder staat is niet te lezen.

Misschien ook interessant is het boek: Van Kofschip tot winkelparadijs. De Oldenburgers en de veen Koloniale zeevaart in de 19e eeuw. Dit boek gaat over de voorouders van de Oldenburgers en beschrijft de schippersfamilie Oldenburger uit Nieuwe Pekela.                                                                                                      

Veel nakomelingen wonen nog in Bellingwolde en omstreken. Maar zeker ook in Rotterdam, waaronder ik zelf. Ze zijn dus allemaal afstammelingen van de Oldenburgers die in het boek beschreven staan.

https://www.bol.com/nl/nl/p/van-kofschip-tot-winkelparadijs/1001004011671814/

En tot slot het angstige moment tijdens het bombardement op Bellingwolde. Toen de bommen vielen was de paniek groot. De vliegtuigen vlogen zo laag dat je de piloten kon zien zitten. Een bom viel neer achter het huis en mijn moeder rende in paniek over het veld en ging uiteindelijk schuilen onder een boom, waarvan ze later zei dat ze dat niet zo’n goed idee vond. Achter het huis was een grote krater geslagen en een (Engelse)piloot hing dood aan zijn parachute in een boom. De tramrails stonden recht overeind. Of dat ook aan de Hoofdweg was weet ik niet. Het kan ook bij een zus geweest zijn die aan/op een Laan woonde?

Er zullen niet veel mensen nog leven zijn uit die tijd, maar de verhalen en foto’s die nu nog opduiken zijn toch weer een aanvulling op de geschiedenis. Hopelijk kunnen jullie dit gebruiken voor het archief.

Van het bombardement is helaas geen foto, ze hadden zelf ook geen fototoestel.

Heb wel nog een trouwboekje waarin Hilke Oldenburger in de oorlog heeft geknoeid met de geboortedatums van de kinderen om de jongste zoon jonger te laten lijken zodat hij niet opgeroepen zou worden voor dienst.

De eerste drie foto’s komen uit het archief van mijn neef Lucas Kranenborg, die had de foto die mijn moeder ook had maar is kwijtgeraakt.

Met vriendelijke groet ,

Tineke Roskam Vriends.