🎉ส่วนที่ ๒ ประเด็นท้าทาย🎉
🎉ส่วนที่ ๒ ประเด็นท้าทาย🎉
🌹สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน
วิชาคณิตศาสตร์เป็นวิชาที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในกระบวนการศึกษา แต่กลับเป็นวิชาที่นักเรียนส่วนใหญ่รู้สึกท้าทายและมีความเข้าใจยาก โดยเฉพาะเรื่อง "ตรรกศาสตร์" ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับการคิดอย่างมีเหตุผล การแก้ปัญหา และการใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการวิเคราะห์ข้อมูล อย่างไรก็ตาม ผลการเรียนรู้ในวิชานี้ของนักเรียนหลายคนยังคงต่ำกว่าเกณฑ์ที่คาดหวัง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงปัญหาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการใช้สื่อการเรียนการสอนที่ไม่สามารถกระตุ้นความสนใจและเข้าใจของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การจัดการเรียนการสอนในเรื่องตรรกศาสตร์แบบดั้งเดิมมักเน้นที่การอธิบายแนวคิดเชิงทฤษฎี ทำให้การเรียนรู้มีลักษณะเชิงรับ (Passive Learning) มากกว่าเชิงรุก (Active Learning) ส่งผลให้นักเรียนขาดความเข้าใจในเนื้อหาที่สำคัญ ไม่สามารถเชื่อมโยงความรู้ไปใช้ในสถานการณ์จริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ การสอนแบบท่องจำหรือแบบเดี่ยวไม่ได้สนับสนุนการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นหรือการทำงานร่วมกันของนักเรียนอย่างเต็มที่ ส่งผลให้เกิดช่องว่างทางการเรียนรู้และการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ในชีวิตประจำวัน เพื่อตอบสนองต่อปัญหานี้ การพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น (๕ Steps) ซึ่งประกอบด้วย การสร้างความสนใจ การสืบค้น การสร้างความเข้าใจ การแลกเปลี่ยนความรู้ และการนำไปใช้ (หรือ ประยุกต์ใช้) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (Professional Learning Community: PLC) อาจเป็นวิธีการที่สามารถยกระดับการเรียนรู้ในวิชาคณิตศาสตร์ได้ โดย PLC จะเน้นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันระหว่างนักเรียนและครู อันนำไปสู่การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นการสนับสนุนกันและการทำงานร่วมกัน ส่งผลให้เกิดความเข้าใจที่ลึกซึ้งในเนื้อหาวิชาที่เรียน การจัดการเรียนรู้แบบนี้ยังเน้นการพัฒนาทักษะทางคณิตศาสตร์และกระบวนการคิดเชิงตรรกะผ่านแบบฝึกทักษะที่ครอบคลุมและเชื่อมโยงกับการเรียนรู้ในห้องเรียน โดยการพัฒนาทั้งกระบวนการและแบบฝึกทักษะเหล่านี้ จะช่วยเสริมสร้างการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่งผลให้เกิดการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอย่างมีนัยสำคัญ
ผู้สอนจึงได้เล็งเห็นถึงความจำเป็นอย่างยิ่งในการคิดค้น และปรับเปลี่ยนกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ ๑ เรื่อง ตรรกศาสตร์ โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ และเพื่อเป็นการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ให้สูงขึ้น
วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
การวางแผน (Plan)
๑. วิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๐) และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเมืองสมเด็จ ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๕ ในเรื่องของผลการเรียนรู้ รายวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
๒. ศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล แนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) และแนวทางการจัดกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ที่ส่งผลต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์
๓. ศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล แนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับการจัดทำแบบฝึกทักษะ เพื่อนำมาใช้ประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และส่งเสริมให้นักเรียนได้พัฒนาความรู้ความสามารถทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์อย่างมีประสิทธิภาพ
๔. จัดทำหน่วยและแผนการจัดการเรียนรู้เรื่อง ตรรกศาสตร์ จำนวน ๒๐ แผน เวลาเรียน ๒๐ ชั่วโมง
๕. ออกแบบกิจกรรมการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ตรรกศาสตร์ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
๖. แลกเปลี่ยนเรียนรู้(PLC) ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เพื่อตรวจสอบ คุณภาพ รายละเอียด ความถูกต้องของเครื่องมือ ประกอบด้วย หน่วยการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบฝึกทักษะ ในรายวิชาคณิตศาสตร์ ๑ เรื่อง ตรรกศาสตร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ จากนั้นปรับปรุง พัฒนา ตาม ข้อเสนอแนะจากการรวมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC)
การปฏิบัติ (Do)
นำหน่วยการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้และแบบฝึกทักษะ ไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ซึ่งการจัดการเรียนรู้รูปแบบนี้
จะช่วยพัฒนาผู้เรียนทั้งด้านความรู้ และทักษะผ่านกระบวนการศึกษาค้นคว้า เป็นแนวการจัดการเรียนการสอนโดยใช้วิธีการสืบสอบหรือวิธีสอนแบบโครงงาน ประกอบด้วย "การตั้งคำถาม การแสวงหาสารสนเทศ การสร้างความรู้ การสื่อสาร และการตอบแทนสังคม" ซึ่งมีขั้นตอนการสอน ๕ ขั้นตอน ดังนี้
๑. ขั้นสร้างความสนใจ (Engage)
ในขั้นนี้ ครูจะกระตุ้นความสนใจของนักเรียนเกี่ยวกับบทเรียนใหม่ผ่านคำถาม กิจกรรม หรือสถานการณ์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน เพื่อให้ผู้เรียนรู้สึกสนุกและอยากเรียนรู้มากขึ้น นอกจากนี้ยังเป็นการประเมินความรู้พื้นฐานที่นักเรียนมีเกี่ยวกับเนื้อหาที่จะเรียนรู้
๒. ขั้นสำรวจและสืบค้น (Explore)
นักเรียนจะได้สำรวจและทดลองด้วยตนเองผ่านกิจกรรมที่ครูจัดขึ้น เช่น การทดลองในห้องปฏิบัติการ การแก้ปัญหาด้วยตนเอง หรือการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่ม กระบวนการนี้จะช่วยให้ผู้เรียนได้ค้นพบและตั้งคำถามที่นำไปสู่การเข้าใจเนื้อหาได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
๓. ขั้นสร้างความเข้าใจ (Explain)
ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่ค้นพบและอธิบายเนื้อหาสาระที่ได้เรียนรู้ในขั้นสำรวจ ครูจะให้คำอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนเข้าใจในแนวคิดที่ถูกต้อง ชัดเจน และลึกซึ้ง โดยอาจใช้สื่อการเรียนรู้และตัวอย่างประกอบ
๔. ขั้นขยายความรู้และประยุกต์ใช้ (Elaborate)
นักเรียนจะนำความรู้ที่ได้จากการเรียนไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่าง ๆ เพื่อให้เข้าใจการใช้ความรู้ในบริบทที่หลากหลาย ครูอาจมอบหมายกิจกรรมที่ต้องใช้ทักษะการคิดขั้นสูง เช่น การแก้ปัญหาที่ซับซ้อน การอภิปราย หรือการทำโครงงาน เพื่อให้นักเรียนได้ฝึกฝนการประยุกต์ใช้ความรู้
๕. ขั้นประเมินผล (Evaluate)
ในขั้นนี้ ครูจะประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียนผ่านแบบทดสอบ แบบฝึกหัด การอภิปราย การนำเสนอ หรือการประเมินตนเอง เพื่อวัดความเข้าใจในเนื้อหาและการพัฒนาทักษะต่าง ๆ ทั้งนี้ การประเมินผลจะช่วยให้ครูและนักเรียนทราบถึงความก้าวหน้า และแนวทางในการปรับปรุงการเรียนรู้ในอนาคต
การตรวจสอบ (Check)
๑. เปิดห้องเรียนโดยใช้ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์เข้าไปสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องในเนื้อหา การจัดกิจกรรม เครื่องมือใน
การจัดการเรียนรู้ การใช้แบบฝึกทักษะ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) พร้อมทั้งเสนอแนะ และสะท้อนผลการจัดกิจกรรมเพื่อนำมา ปรับปรุง แก้ไขเพื่อนำไปพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ต่อไป
๒. นักเรียนทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ และให้นักเรียนทำแบบสอบถามความพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
๓. บันทึกผลการจัดการเรียนรู้ของนักเรียนที่เกิดขึ้นจากการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ จัดเก็บเป็นระบบสารสนสนเทศประจำวิชา
๔. วิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
ที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ และสะท้อนผลการเรียนรู้ให้นักเรียนทราบเป็นระยะ
การปรับปรุงแก้ไข (Act)
๑. ปรับปรุงแก้ไขกระบวนการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ ในวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
๒. นำประเด็นดังกล่าวมาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชมการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและแนวทางการพัฒนาตามประเด็น นำผลสะท้อนในการใช้บันทึกข้อมูลผลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพื่อประเมินการเรียนรู้ และนำข้อมูลที่ได้ไปพัฒนาผลการเรียนรู้ให้นักเรียนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
๓. รวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ ในวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้ เพื่อนำมาวิเคราะห์และปรับปรุงแก้ไขในประเด็นต่าง ๆ
๔. นำผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ ในวิชาคณิตศาสตร์ ๑ ไปใช้ในการแก้ปัญหาของนักเรียนที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้ร่วมกับชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ของกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและหาแนวทางในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์ร่วมกัน
🌼🌼ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง🌼🌼
๓.๑ เชิงปริมาณ
๓.๑.๑ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ของโรงเรียนเมืองสมเด็จ ร้อยละ ๗๕ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์สูงขึ้น
๓.๑.๒ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ของโรงเรียนเมืองสมเด็จ ร้อยละ ๗๕ มีความพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ (PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ ในวิชาคณิตศาสตร์ ๑
๓.๒ เชิงคุณภาพ
๓.๒.๑ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ของโรงเรียนเมืองสมเด็จ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์สูงขึ้น
๓.๒.๒ แผนการจัดการเรียนรู้และแบบฝึกทักษะ ในวิชาคณิตศาสตร์ ๑ เรื่อง ตรรกศาสตร์มีคุณภาพ สอดคล้องกับผลการเรียนรู้ ตามที่หลักสูตรหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๐) และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเมืองสมเด็จ ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๕ กำหนด
๓.๒.๓ ครูมีเครือข่ายการเรียนรู้ร่วมกัน และเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์
ระยะเวลาดำเนินการ ภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๘
สรุปผลการดำเนินการ พบว่า
๑. แผนการจัดการเรียนรู้มีประสิทธิภาพ ๗๗.๙๒/๘๑.๖๗ สูงกว่าเกณฑ์ ๗๕/๗๕
๒. ค่าดัชนีประสิทธิผล (E.I.) = ๐.๖๘ สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
๓. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕
๔. ความพึงพอใจของนักเรียนอยู่ในระดับ มาก (ค่าเฉลี่ยเท่ากับ ๔.๔๔ คิดเป็นร้อยละ ๘๘.๘) โดยเฉพาะด้านบทบาทครูผู้สอนนักเรียนมีความพึงพอใจมากที่สุด
ผลการประเมินตนเอง
✅(๔) ปฏิบัติได้สูงกว่าระดับฯที่คาดหวัง
🟩(๓) ปฏิบัติได้ตามระดับฯที่คาดหวัง
🟩(๒) ปฏิบัติได้ต่ำกว่าระดับฯที่คาดหวัง
🟩(๑) ปฏิบัติได้ต่ำกว่าระดับฯที่คาดหวังมาก
รายงานวิจัย เรื่อง การคิดค้น และปรับเปลี่ยนกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ ๑ เรื่อง ตรรกศาสตร์ โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) ร่วมกับกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาการ(PLC) ประกอบแบบฝึกทักษะ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ ๕ ขั้น ( ๕ steps) เรื่อง ตรรกศาสตร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
แบบฝึกทักษะ
เรื่อง ตรรกศาสตร์
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ เรื่อง ตรรกศาสตร์
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔