Een belangrijke functie van bomen is het vormen van verbindingen, zowel in het buitengebied als in stedelijk landschap. De boomrijen, lanen en houtwallen vormen structuren, die het landschap en steden een kenmerkend karakter geven. Eerder zagen we al dat boomrijen ook voor dieren belangrijk zijn als verbindingszones en vluchthavens.

In het landschap, tussen bouwland en weiden vormen ze natuurlijke scheidslijnen, ze temperen de wind, verminderen bodemerosie en houden vocht vast. Daarnaast zijn zulke groenstroken een veilig thuis voor roofinsecten, die helpen de gewassen van de boeren te beschermen. En soorten zoals (wilde) bijen zijn onmisbaar bij het bestuiven. Het gebruik van insecticiden doodt dus ook die nuttige insecten. Het is toch vreemd als je willens en wetens ook je bondgenoten doodt, wat decennia lang normaal was in de grootschalige landbouw. Niet voor niets is de totale biomassa van (vliegende) insecten in de afgelopen 27 jaar met 72% afgenomen.

Ecologische waarde

De ecologische waarde van boomrijen stijgt met de leeftijd van de bomen. Daarnaast speelt ook de lengte van de boomrijen een rol, net als de verbindingen tussen meerdere boomrijen en boomgroepen. Een sterk netwerk zorgt ook voor een sterke en evenwichtige samenhang in de biodiversiteit van het landschap.

Dieren gebruiken die boomrijen niet alleen als veilig woongebied, maar ook om van het ene naar de andere gebied te migreren. Dit is belangrijk om de populaties sterk te houden en inteelt te voorkomen. Langs die routes zullen ook bosdieren, zoals vogels zich naar de steden kunnen verplaatsen. Het is ook voor leken een genot om een vogeltje te spotten, die je niet eerder in de buurt gezien hebt.

Steden

Ook in steden speelt dit een rol. Daarbij komt ook de functie van verkeersgeleiding, wat de verkeersveiligheid vergroot. En een niet te ontberen functie van boomrijen en boomgroepen binnen de steden is het bestrijden van hittestress. Het klimaat verandert, de zomers kennen steeds extremere temperatuur pieken. Dit tast de gezondheid van mensen aan, maar ook hun productiviteit. Hittegolven eisen jaarlijks vervroegde sterfgevallen. Een volwassen boom heeft een koelvermogen van ongeveer 17.500 kW of meer, wat gelijk staat aan 10 huishoudairco's. Dat kan de temperatuur in de omgeving met wel 7 graden omlaag brengen en dat maakt voor mensen met een zwakke gezondheid net het verschil.

Een iets lagere temperatuur houdt mensen ook fit en alert. Zo kunnen bomen dus ook een dip in de arbeidsproductiviteit tegengaan.

Boomrijen en -groepen zijn ook belangrijk voor het watermanagement in zowel het buitengebied en de steden. Als één volwassen boom tot wel 200.000 liter regenwater op jaarbasis kan verbruiken en onderscheppen, dan vormen alle bomen samen en enorme buffer die helpt wateroverlast te voorkomen. Het volstaat echter niet om lukraak wat bomen te planten. De soortenkeuze en de groeiplaats spelen bij deze ecosysteemdienst een rol. Bomen met open kroonstructuren zijn minder goed in water retentie, maar wel beter in het afvangen van fijnstof. Een ook hier is de leeftijd (omvang) van de boom belangrijk. Hoe ouder en groter, hoe meer water hij kan vasthouden.

Aangezien het voor gemeenten niet meer op te brengen is om het rioolsysteem klimaatbestendig te maken, moeten we de natuur toestaan een handje te helpen. Bomen, maar ook hagen, zijn daar meesters in. En afgezien van planten en een beetje onderhoud, doen ze dat werk gratis.

Verder