2018: Veel veranderingen

De bij deze reis behorende foto's vind je door hier te klikken

Eribericht 1 - 19 november 2018

Beste mensen,

De meesten die dit ontvangen zullen het niet weten, maar we zijn al weer een week in Asmara. Hierbij ons eerste verslag.

De reis verliep vlekkeloos. Zelfs de douane keurde onze bagage geen blik waardig. Bijzonder prettig omdat we twee koffers met alleen medicijnen en verbandmiddelen bij ons hadden. Waarschijnlijk mag dat alleen voor eigen gebruik en dan zijn koffers vol verband en 1000 paracetamolletjes en allerlei ander spul wel heel veel. En dan ook nog 1000 tests voor diabetes. De ontvangst was overweldigend. Midden in de nacht werden we opgewacht en om half vier 's nachts zaten we aan de koffie ervaringen uit te wisselen. Het hotel was op zich goed, maar erg duur, € 80 per nacht en dan ook nog een koude douche.

Eritrea is in de ban van de vrede met Ethiopië. Voor iedereen is de premier van Ethiopië de grote held. Bijzondere dingen gebeuren. Zo is de grens open. Tot voor kort liep je het gevaar om neergeschoten te worden als je naar Ethiopië vluchtte en nu kun je gewoon doorlopen. Veel mensen maken van deze gelegenheid gebruik. Er wordt al gesproken over een verloren generatie. Maar ook andere gevolgen zijn verbazingwekkend. De bewoners van de aangrenzende Tigrestreek komen massaal spullen verkopen in Eritrea. In elke grote plaats is een 'markt van de vrede' ontstaan, waar vrachtauto's vol met spullen staan opgesteld. Jaren was er in heel Eritrea geen cement te koop. Nu staan er grote trucks het te verkopen tegen afbraakprijzen. De koffie is tot een kwart van de prijs gedaald. En zo is het met alles. In een vervolgbericht zullen we hier wat meer over vertellen. 

In het land zelf verandert verder niet veel.  Via de enige krant en via de televisie komt nauwelijks nieuws. Het gevolg is dat er veel geruchten een eigen leven gaan leiden. Zo zei men dat de grens maar tien dagen open zou blijven. Veel mensen vertrokken halsoverkop. 

Het gerucht ging dat de soldaten die soms al meer dan tien jaar in het leger zitten, nu vrij mochten. Helaas klopte het niet. Iedereen bleef in dienst.

Voor ons gelden dezelfde reisbeperkingen als voorheen. We mogen maar voor een paar dagen de hoofdstad verlaten en dan nog met een speciale reisvergunning (die twee jaar geleden € 1,20 kostte en nu € 18,00).

Voor onze projecten was deze reis hard nodig. De klinieken in Keren en Maimine waren begin dit jaar door de overheid gesloten, waardoor de aankoop van een ambulance niet door kon gaan en met ingang van deze maand kunnen we geen vaten met kleding, verband en andere zaken meer sturen. We wilden met eigen ogen de situatie bekijken. Donderdag zijn we naar de stad Keren vertrokken.  Het is triest om de kliniek te zien. Om hem te kunnen behouden wonen er nu tijdelijk zusters en leerlingen in. In Nederland zouden we het anti-kraak noemen. Wel hoorden we dat er vanuit de bevolking veel aandrang is om de kliniek weer te openen. Zo schijnt er een brief te circuleren met het voorstel om het staatsziekenhuis maar te sluiten en de kliniek weer te openen. De autoriteiten schijnen wel gevoelig voor de druk. Er is sprake van heropening in het nieuwe jaar.

We bezochten het Woman Promotion Center, waar vrouwen les krijgen in borduren (met de naaimachine) en in naaien. Wij kregen de vraag om een uitbreiding mogelijk te maken voor een kookopleiding. Zowel voor thuis als professioneel, met bijzondere aandacht voor gezond eten. Dat mag hier ook wel, met een enorme consumptie aan vet, zout en suiker. Samen met de zusters maken we een begroting. Thuis beslissen we definitief of we dit steunen. Er is veel nodig, fornuis, aanrecht en alle materialen, van pannen tot bestek.

Deze week besloot de Veiligheidsraad de sancties tegen Eritrea af te schaffen. Dat wordt hier groots gevierd.  Bij mensen hangt de vlag buiten en de taxi's hebben een klein vlaggetje uit het raam. Zaterdag zagen we in Keren mensen naar het centrum vertrekken voor een manifestatie om dit te vieren.

Donderdag vertrekken we naar Dekemhare, waar we weefprojecten bespreken en de kleuterschool bekijken. We hebben hiervoor geld beschikbaar gesteld voor nieuwe toiletten. De stenen zijn er wel, maar cement was nog niet beschikbaar. Hier willen we nu duidelijke afspraken over maken. 

In dit bericht nog iets over het Liliane Fonds, dat gehandicapte kinderen helpt. Wij helpen door bij het fonds een voorbespreking te hebben en de resultaten met de zusters te bespreken. We zijn nu bezig om voor ieder kind een aparte beschrijving te maken. Ook wil het fonds de mogelijkheid bieden om een klein schooltje of gemeenschapsruimte te maken. Zo komen de gehandicapte kinderen uit hun isolement. Samen met de zusters moeten we tijdens ons verblijf hiervoor een voorstel in elkaar steken. 

We hebben het razend druk.

Volgende keer meer. Als laatste nog een grappig bericht. We stuurden in de laatste tonnen wat van die kleine ronde doosjes met pepermuntjes. Nu hoorden we pas dat ze dachten dat het medicijnen waren, maar waarvoor .......? Een van de verpleegsters besloot er eentje te proberen en toen was het 'probleem' snel opgelost. Ze konden er zelf smakelijk om lachen.

 Eribericht 2 – 26 november 2018

 Beste mensen,

Alweer een bericht uit Eritrea. Er gebeurt hier veel. Allereerst iets over ons matrassenproject. Dankzij veel persoonlijke giften en een donatie van het Maria Stroot Fonds konden we een start maken met de aanschaf van matrassen voor een tehuis voor mensen met een psychiatrisch probleem. Ze slapen op bedden zonder matrassen, met alleen wat doeken tussen hun lichaam en de stalen spiralen. Omdat er niets te koop was in Eritrea waren de matrassen in eerste instantie duur. Ze kwamen uit op zo'n € 300 per stuk. En met € 5000 kom je dan op ongeveer 15 matrassen, die dan ook moesten worden voorzien van een dikke plastic overtrek omdat de bewoners niet allemaal zindelijk zijn. 

En toen kwam de open grens met Ethiopië. De prijzen kelderden. Gelukkig was de koop van de matrassen nog niet afgerond en kon er worden gehandeld op de 'markt van de vrede' in Asmara. Stug onderhandelen bracht de prijs omlaag naar € 50 per stuk. Het resultaat is de aankoop van 50 matrassen voor €2500. De omtrekken komen waarschijnlijk uit op zo'n € 1300, zodat we denken nog meer van de 90 bewoners een prettige nachtrust te kunnen bezorgen. We waren er bij toen de matrassen met twee auto's werden opgehaald. Het is verbazingwekkend dat je 25 matrassen achterop een Toyota Landcruiser kwijt kunt. Het was ook wel een hele hoge last waar we de stad mee doorreden. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de overtrekken.

Sommige dingen lopen heel anders dan je je kunt voorstellen. Er rijden nauwelijks bussen want veel stadsbussen moeten worden gerepareerd. Maar ja, er zijn geen onderdelen. Dus zijn hele wijken niet meer met de bus bereikbaar. De oplossing die is gevonden, is dat de route van de bus wordt gereden door taxi's. Iedere taxi kan 4 mensen meenemen. Ieder betaalt 10 Nacfa ( €0,60). Voor arme mensen een probleem, maar heel veel mensen maken er gebruik van.

Soms klagen we wel, maar er zijn zeker ook erg goede dingen in het land. In de strijd tegen AIDS is besloten om in het nachtkastje van hotels condooms neer te leggen. En toen Albert gisteren naar het toilet ging in een hotel, hing daar een condoomautomaat. Als je bedenkt dat er in Eritrea geen munten meer worden gebruikt, lijkt zo'n automaat niet te kunnen werken. Maar hij werkte prima. Je kreeg zonder betalen zo veel condooms als je maar wilt.

Ook de landelijke DKTP-vaccinatie is voor iedereen beschikbaar en verplicht. Ook gratis. Op school worden de kinderen gevaccineerd.

Toen we twee jaar geleden in Eritrea waren, was er alleen in de nacht elektriciteit. Water was de hele maand niet beschikbaar. Dat kon je alleen op één punt met een jerrycan halen. Nu is er soms een paar uur geen stroom, maar werkt het verder prima. Ook komt er soms water uit de kraan. Mensen hebben vaten onder de kraan staan met de kraan helemaal open gedraaid. Als er dan water is, wordt het vat vanzelf gevuld. Veel kracht zit er niet achter, maar het is genoeg om je te wassen en je eten te koken.

Nu er na jaren weer cement is, is er een ware bouwwoede uitgebroken. Overal is men aan het bouwen of huizen aan het opknappen. En dat is best ingewikkeld. In de steden is het verboden om nieuw te bouwen. Vraag niet waarom. Hier is men aan het opknappen geslagen. Dat mag wel. Plotseling is alles goedkoop. Wat het dan weer ingewikkeld maakt, is dat je maar 5000 nacfa (€ 300) per maand van de bank mag halen.  Ongeacht hoeveel er op je rekening staat. En als handelaar kun je ook je omzet niet voor jezelf houden. Wie niet genoeg naar de bank brengt, krijgt een maandenlange bedrijfssluiting aan zijn broek. We hebben trieste gevallen gezien.

Langs de weg in de rivieren die bijna droog staan zien we mensen betonnen stenen maken. Langs de weg kopen ze cement van de Ethiopiërs en de rivier levert zand en water. Alles in afwachting van het overheidsbesluit dat er weer gebouwd mag worden.

Zaterdag zijn we op bezoek geweest in het dorp Adi Nebri (Tijgerdorp). We sponsoren hier al een paar jaar een kleuterschool en een weefopleiding. De eerste groep weefsters is geslaagd en we hebben de mogelijkheid besproken om een nieuwe groep van acht vrouwen een opleiding van twee jaar te geven. Bij het gebouw was een toilet gepland. We hadden hier al geld voor gegeven. Nu er weer cement te koop is, waren we er met een aannemer die alles kwam opmeten om het snel te bouwen, net als de twee toiletten bij de kleuterschool. Voor de kleuterschool hebben we als mogelijk project met de aannemer besproken of hij een zonnedak kan maken voor de kinderen als ze overblijven. Adi Nebri is namelijk echt vreselijk heet. Een korte wandeling om wat foto's te schieten, leverde Albert een knalrood voorhoofd op. Ach ja, dat heb je als je je pet vergeet. We zagen dat er voor de 90 kinderen welgeteld drie buitenspeeltoestellen zijn. We willen nummer vier er bij laten maken.

Al met al hebben we voor de komende tijd voldoende projecten om aan te werken. 

We  zouden nog vellen vol kunnen schrijven, maar dat zullen we jullie besparen. 

We sluiten wel af met een leuk bericht. Voor een Eritrese statushouder namen we medicijnen mee voor haar moeder. Deze zijn niet te krijgen in Eritrea. Haar moeder gaf ons uit dank een jebena, een Eritrese koffiepot, en die ze ook zelf gemaakt bleek te hebben. Ze maakt deze potten beroepsmatig voor de verkoop op de markt.

Eribericht 3 - 26 november 2018

 Dit is ons laatste bericht uit Eritrea. Vrijdag vertrekken we weer naar Nederland. Deze keer gingen we voor het eerst drie weken. Nu bijkt dat toch te kort te zijn. We kunnen niet iedereen bezoeken en dat is jammer. 

Maar eerst even over het laatste project dat we willen aanpakken. Twee jaar geleden spraken we met de zusters over een nieuw fenomeen. De traditionele bedelaars, oude vrouwen zonder achtervang van hun kinderen, werden steeds meer vervangen door bedelende jonge moeders. Soms zie je dat het kind ziek is, maar toch zitten moeder en kind op de straat hun hand op te houden. Kinderen van nog geen twee houden hun hand op en zeggen money. Zusters die ze aanspraken kwamen er achter dat het  (heel) jonge vrouwen zijn, die zwanger van het platteland komen en in leven blijven in de stad door te bedelen en op straat te leven. Toen filosofeerden we over een mogelijke aanpak. Nu, twee jaar later, blijken de zusters een stuk land en een gebouw te hebben gehuurd. Ze willen kleine kamertjes op het land bouwen om de vrouwen een onderdak te geven. Ze bieden ze de mogelijkheid om zichzelf en hun kleding te wassen en er te eten. Voor de kinderen is er opvang waarbij ze ze voorbereiden voor de latere schoolgang. Veel vrouwen komen uit dezelfde streek en uiteindelijk willen de zusters in die streek iets opzetten zodat de vrouwen terug gaan en de kinderen daar naar school kunnen.

De zusters hebben het huis helemaal laten opknappen en het wordt nu ingericht voor de opvang van de vrouwen. Drie zusters gaan hier permanent werken en wonen. Er is heel veel te doen om het operationeel te krijgen en er is weinig geld. Wij hebben een opzet gemaakt om de gemeenschappelijke keuken voor onze rekening te nemen. Nog deze week wordt het huis officieel geopend met een koffieceremonie. Leuk om daar nog bij te kunnen zijn.

Terwijl we hard met dit project bezig zijn, liepen we gisteren over de hoofdstraat van Asmara, toen we een meisje van een jaar of zes zagen lopen met een rugzakje, kennelijk terugkomend van school. Ze stopte voor een bedelende moeder met baby, deed haar rugzakje af en ging meebedelen. Ze kwam thuis uit school. Schokkend om te zien. Maar wel mooi dat ook zo'n kind naar school kan. Jonne heeft voor de bedelaars altijd biljetten van 1 nakfa (0,06) op zak en voor de kinderen kleine speeltjes.

Het verkeer in Asmara is een belevenis op zich. Lang niet zo druk als bij ons en de straten zijn ongelofelijk slecht. Alle auto's slalommen om de gaten in de weg. En als het gat erg groot of diep is staat of ligt er een autoband van een vrachtauto in. De maximum snelheid binnen de bebouwde kom is 35 km per uur, maar dat haalt niemand. Voetgangers, fietsers en honden steken willekeurig de straat over en hebben nooit haast. Voorrangsborden zijn er niet en de stoplichten die er zijn, werken niet. Een grotere weg heeft voorrang boven een kleinere en verkeer op een rotonde heeft altijd voorrang. Onduidelijk is of een autoband op een kruising een rotonde aangeeft of een gat in de weg. Bij twijfel kun je altijd nog toeteren, al is dat ook verboden. Als het donker wordt krijgt het allemaal nog een bijzondere en gevaarlijke dimensie. Niemand heeft licht op zijn fiets en de straatverlichting kan zomaar uitvallen. 

Zondag hadden we een bijzondere ervaring. De taxi waarmee we naar het centrum reden sloeg plotseling een klein onverhard straatje in. Hoewel we ons hier heel veilig voelen, had ik even de sensatie van 'zo simpel is het om iemand te ontvoeren, gewoon linksaf gaan'. Na een paar bochten herkenden we weer waar we waren. De oorzaak was een internationale wielerwedstrijd voor de 'Africa Cup'. Lopend langs het parcours konden we onze weg vervolgen. Het nationale team van Eritrea won de wedstrijd. 's Middags hoorde je overal het nationale volkslied uit de luidsprekers schallen.

 Nog een mooi stukje samenwerking. We kregen een vraag om voor de oude, bejaarde guard een beenprothese aan te schaffen. In Nederland was dat erg duur, € 4000. Bovendien zou de man naar Nederland moeten komen. Vanuit de stichting was het niet mogelijk, omdat we geen individuele hulp geven.

Vanuit Eritrea vroegen we advies aan mijnheer Morvan van het Liliane Fonds. Binnen een dag kregen we een adres en telefoonnummer in Ethiopië. Direct belden de zusters en de guard wordt nu met de auto naar Ethiopië gebracht en hij krijgt een prothese.

Toen we in Keren waren hoorden we dat er een ziekte was komen overwaaien vanuit Sudan. Hevige pijnen in de gewrichten. De laatste 12 doosjes van 50 paracetamol hebben we bij de zusters achtergelaten om voor de patiënten de pijn wat te verzachten. Bijzonder is, dat de ziekte verspreid wordt door muggen, die ook overdag steken. Malariamuggen steken alleen bij zonsondergang en in de vooravond. Van wat we hoorden zal het wel knokkelkoorts zijn. Gelukkig hebben wij er geen last van gehad. Maar een van onze Italiaanse kennissen die ook een stichting voor hulp aan Eritrea heeft opgericht, besloot om niet naar Keren te gaan. Hij is net genezen van leukemie en als de dood dat hij weer ziek wordt. Hij was toevallig gelijk met ons in Asmara. We werken al enige jaren samen. Wij financieren solarprojecten en hij en zijn vriend leggen ze aan. Het werkt prima.

Morgenmiddag wordt het nieuwe opvanghuis voor daklozen ingewijd met een traditionele koffieceremonie. Daar zijn we natuurlijk bij, want we willen ook genieten van de leuke dingen hier. De keuken is er nog niet, die wordt later opgeknapt, maar voor Eritrese koffie heb je geen keuken nodig.

De allerlaatste groeten uit een warm Asmara!

Jonne en Albert