2015: Een positieve reis

De bij deze reis behorende foto's kan je vinden door hier te klikken. Als je op een foto klikt zie je het bijbehorende onderschrift.

Eribericht 1, 10 februari 2015

Beste mensen,

Hoewel er nog niet zoveel te melden is, toch een eerste berichtje uit Eritrea.

De reis ging uitstekend, al moesten we wat spullen achterlaten omdat we - weer - te veel gewicht mee hadden genomen. De Eritrese douane liet ons nu net de koffer openen waar een nieuwe Singer naaimachine in zat. En niet zo maar een, maar een lockmachine, een stuk meer waard. Gelukkig werkte Jonne's list. Ze had hem met koffieprut een paar jaar ouder en vooral tweedehandser gemaakt. Drie beambten werden er bij geroepen, tot de chef kwam, die de gedenkwaardige woorden sprak: "oh, zig-zag", en dat veranderde alles. We konden inpakken en er werd verder niets gecontroleerd.

Omdat we vorig jaar de hele tijd in de stank van een dieselgenerator moesten slapen, besloten we nu een hotel te nemen van een betere klasse. De generatoren staan overal omdat de elektriciteit een groot deel van de dag niet werkt. Hoewel duur, hadden we goed geschoten, een prima hotel met aardige mensen. In de avonduren loopt het vol met twintigers, die hier 'cruisen': op één drankje de hele avond op jacht naar de andere sekse. Maar daar heb een op de hogere verdiepingen met de hotelkamers geen last van. Wel leuk om te observeren.

We hebben de eerste dagen besteed aan bezoekjes aan kennissen en vrienden. Uiteraard elke keer met eten en de traditionele koffieceremonie.

Morgen proberen we de travel permits te krijgen die nodig zijn om de hoofdstad te mogen verlaten. Als dat lukt gaan we dinsdag naar Keren om de kliniek daar te bezoeken. We hebben er voor duizenden euro's aan medicijnen, laboratoriumtests en apparatuur gebracht en dan wil je natuurlijk ook zien hoe het 'live' werkt.

De week daarna gaan we - als we de travel permit krijgen - naar het stadje Dekemhare, waar ook een solarsysteem is geplaatst. Samen met zijn Eritrese vriend Kidane wil Albert nog een paar dagen naar de havenstad Massawa. Jonne kan de hoge temperatuur daar niet verdragen. Graag zouden we ook nog andere klinieken bezoeken, maar helaas worden daar geen travel permits voor afgegeven.

Als alles gaat zoals we hopen, dan kunnen we verslag doen over Keren als we terugkomen de komende zaterdag of zondag.

We houden jullie op de hoogte.

Eribericht 2, 14 februari 2015

Deze keer is er veel te vertellen. Om te beginnen de soap rond onze travel permits. Op de deur van het Ministerie van Toerisme staat dat men elke werkdag open is van 8-12 en van 14-17 uur.

Toen we om half negen aankwamen was het nog dicht. Om 9 uur was het open en hoorden we dat er geen bussen naar Keren reden en dat we een taxi moesten nemen. (Keren is de tweede stad van het land). Een vriend bood aan te rijden, dus wij die middag met vriend en auto naar het ministerie. We kwamen er om drie uur. Om vier uur ging het open. “No private cars, only taxi!” In twee tellen stonden we weer buiten. De volgende ochtend om half tien met een taxichauffeur voor de deur van het ministerie. Om tien uur ging het open. Alles in orde, om half twaalf kunnen de permits worden opgehaald. We moesten echter tot 3 uur wachten. Trots haalde de taxidriver ons op. Hij had de permits al gehaald. Nou ja, de permit van Albert en een van een ons onbekende Italiaan. Toen Albert op het ministerie zei dat hij dacht met een ander getrouwd te zijn, kon er een lachje af en kwam het goede papier. We waren op weg naar Keren. Kosten 3000 nacfa, hier drie modale maandsalarissen. Tijdens de reis kwamen we om de tien minuten een bus tegen. Waarom wij niet met de bus mochten reizen is een raadsel, maar die zijn er hier wel meer.

Ondanks de waarschuwing van het ministerie dat het Costinahotel niet meer geopend was, waagden we toch er heen te gaan. Het is redelijk en betaalbaar. Het was gewoon open. Nog zo'n ministerieel raadsel.

We begonnen de volgende ochtend in de kliniek. Leuk om te zien dat het diabetes spreekuur helemaal draait op onze materialen. Trots werden de spullen getoond die we gestuurd hebben. Vorig jaar lukte het om in Frankrijk allerlei tests te kopen voor ziekten als AIDS en de verschillende soorten hepatitis. Ze worden druk gebruikt en er zijn al weer nieuwe nodig. We kwamen met bergen verband, kleding en geneesmiddelen aan. De meeste indruk maakte het non -adhesive verband voor brandwonden. Door de geringe veiligheidsmaatregelen gebeuren er veel ongelukken met vuur. Dus wie nog van dit spul kan vinden: we houden ons aanbevolen. Daarna op bezoek bij familie van vrienden in Nederland. De volgende dag op bezoek

bij Oma Roshan, een ongelooflijk lieve oma, die we ondanks de taalbarrière prima begrijpen. Dan weer aan het werk. De vrouwen die we vorig jaar een cursus weven konden aanbieden (dankzij het geld van Kringloopwinkel KOOK en de Zusters van de Goede Herder) hebben een jaar opleiding achter de rug. Ze hebben nu de school verlaten en doen het tweede jaar in hun eigen huis. We hebben geholpen met het vervoer van de weefgetouwen naar hun huis.

De volgende dag bezochten we drie cursisten thuis. Plotseling besef je weer hoe belangrijk dit voor die vrouwen is. Je komt in een ronde hut met een doorsnee van een meter of vier en een puntdak van houten stammetjes en stro. Water en elektra is er niet. In het dorp is één waterput waar men lopend het water haalt. De hut (in Tigrigna 'tukul' genoemd) is tot onze verbazing erg schoon. Er staan een tafeltje met kookspullen, twee bedden en het weefgetouw. Zo wonen een moeder en drie tienerdochters. Vader zit in het leger. Dankzij het weven hebben ze een inkomen. Omdat er geen wegen zijn, komt er ook bijna nooit een auto. Onze stoere Landcruiser kon alle kuilen aan en bracht ons ter plaatse. Bij het vertrek vroeg een man om mee te mogen naar het ziekenhuis. Hij kon bijna niet lopen

De armoede en ellende die je ziet zijn schrijnend. Hoewel het goed zou zijn, durven we geen foto's te nemen, behalve bij de mensen die we bezoeken. Daar vragen we het eerst. We hebben ook wat videofilmpjes gemaakt. Bij de anderen en langs de weg vinden we het te gênant.

In de stad Keren waren we de enige buitenlanders. Een wat ongemakkelijk gevoel. Kinderen die achter je aan lopen en hard roepen: “China! China!” (In een notendop de machtsverschuiving in de Derde Wereld!). Ook voor de volwassenen zijn we een bezienswaardigheid. Tijdens de familiebezoeken moeten de kinderen even aan die vreemde witte voeten van Jonne voelen. Bij Albert is het haar op zijn armen een attractie op zich.

Inmiddels zijn we terug in Asmara. Onderweg zagen we opvallend veel groen. Voor het eerst in jaren heeft het drie maanden lang regelmatig geregend. Dit jaar geen honger!

Dinsdag vertrekken we naar Dekemhare. Daar is een solar geplaatst en bezoeken we iemand die we een rolstoel hebben kunnen geven.

Nog even leuk om te vermelden: we hebben gezien hoe de zusters boter maken, gewoon in een (schoongemaakte) jerrycan en dan maar husselen. Het vocht dat overblijft is heerlijke karnemelk.

Eribericht 3, 21 februari 2015

Het is weer de hoogste tijd voor wat nieuws uit Eritrea. Gisteren kwamen we terug uit Dekemhare. Voor een gehandicapt meisje hadden we een rolstoel gestuurd. Deze bleek echter veel te groot. Van dezelfde organisatie hadden we echter ook verschillende soorten rolstoelkussens mee gekregen. Een goed zitkussen met gel en traagschuim, een goed rugkussen en verstevigingen aan de zijkanten maakten de stoel perfect passend. Het meisje was lange tijd door haar ouders uit schaamte thuis gehouden. Dankzij haar broers en zussen en met hulp van de plaatselijke zusters kon ze toch naar school. Daar vliegt ze de lesstof door en is steeds de beste van de klas. Ze droomt ervan om apotheker te worden. Met de rolstoel kan ze nog jaren de school bezoeken.

We gingen naar een dorp waar nieuwe activiteiten worden opgezet. Dankzij de steun van fondsen konden we er nu weefgetouwen naar toe brengen en in elkaar zetten. Zo wordt een cursus gestart voor vrouwen die alleen voor hun gezin moeten opdraaien. Heel bijzonder is het om mee te maken dat een van de drie zusters die in het dorp zijn gaan wonen een gediplomeerde verpleegkundige is. Ze heeft met de weinige middelen die er zijn een meisje genezen, dat naar men zei ten dode was opgeschreven. In het dorp geldt het als een wonder. De ouders brengen steeds fruit, groenten en water. Elke dag loopt het erf vol met mensen die genezen willen worden. Maar ja, er is geen vergunning voor een kliniek of een praktijk. Het schuurtje achter het huis heeft inmiddels wel die functie. Het is niet legaal, maar wat moet je?

De dorpsbewoners zijn al jaren bezig om de katholieke zusters naar hun dorp te krijgen, terwijl zijzelf het orthodoxe geloof hebben. Vergunning om te bouwen is aangevraagd, maar de bewoners hebben er voor gezorgd dat drie huizen beschikbaar zijn voor de komend zes jaar. De eigenaren wonen in het buitenland. Een huis is de verblijfplaats van de drie zusters met eet- en slaapruimte, een ander huis wordt kleuterschool. De toezegging is er om te mogen starten, mits er toiletten worden gebouwd. Hieraan wordt snel begonnen. Het laatste huis is voor het Woman Promotion Center, waar de weefcursussen

worden gegeven. Hoewel de zusters er pas in februari zijn komen wonen, zijn ze al volledig geaccepteerd. (Misschien ook wel door de wonderbaarlijke genezing) tijdens ons bezoek kwam de buurvrouw koffie maken (een uren durende ceremonie) andere dorpsbewoners zorgden voor het malen van graan en het halen van water met hun ezels.

In het zusterhuis in Dekemhare hebben we de solar en de zonneboiler bekeken. Mooie techniek en een uitkomst voor dit zusterhuis waar veel activiteiten plaatsvinden.

Volgens de Italianen moest het stadje Dekemhare het centrum van Italiaans Afrika worden. (Piccola Roma). Midden in het centrum vertakt de smalle tweebaansweg zich in een grote vierbaansweg met een echte middenberm met lantaarns. Na een kilometer wordt het weer gewoon een weg.

Op weg naar het dorp - een belevenis op zich - ging het over de weg die naar Ethiopië leidt, door de Italianen uit de bergen gehakt in 1917. Sindsdien is er waarschijnlijk geen onderhoud meer aan verricht. Alleen zware terreinwagens en bussen met extra verzwaarde vering kunnen door de hobbels en kuilen hun weg vinden. Met een bewonderenswaardige evenwichtskunst staan boven op de hossende bussen de geiten rustig te wachten op hun bestemming.

Nog even iets heel anders. Wat is het toch prettig dat bedrijven en instellingen om de zoveel tijd hun huisstijl veranderen. Witte uniformen van een thuiszorgorganisatie zijn naar de kliniek in Keren gegaan. Negentien (nog nieuwe) T-shirts van een andere organisatie vinden hun weg naar mensen die we tegen komen en die ze heel hard kunnen gebruiken. Een taxichauffeur met kapotte kleren heeft zo plotseling een hagelwit nieuw T-shirt van een kwaliteit die hier nergens te koop is. Zo dragen guards - oudere mannen die bij alle bedrijven en instellingen de deur bewaken en na enig bonken opendoen - bijna altijd dezelfde oude, kapotte kleding. Ze hebben niets anders. En dan komt zo'n T-shirt als een groot geschenk.

Morgen onderneemt Albert met zijn Eritrese vriend Kidane een driedaags uitstapje naar Massawa aan de Rode Zee. Het is mooi, maar berucht vanwege de hoge temperatuur. Jonne waagt zich er niet aan. Zij gaat zich storten op de geheimen van de nieuwe naaimachine.

Eribericht 4, 24 februari 2015

Tenzij er iets schokkends gebeurt, is dit het laatste Eribericht uit Eritrea. Zaterdagnacht om 4 uur hopen we uit Asmara weg te vliegen.

Allereerst iets over een project waar we min of meer de hoop over hadden opgegeven. Twee jaar geleden kregen we € 1.000 van een parochie om ons plan om solarcooking (koken zonder brandstof, met alleen de zon als verwarming) in Eritrea te introduceren. Eerder al heeft de Stichting Solar Cooking Nederland dit geprobeerd, maar zij moesten na een aantal jaren stoppen in dit land. Ook deze stichting gaf ons spullen mee. Tijdens onze afwezigheid zijn er echter in een fabriekje een hele serie solarboxen gemaakt, naar het voorbeeld dat we van de stichting hadden gekregen. Deze worden in de gebieden waar

geen brandstof te krijgen is, uitgezet bij de zusterhuizen. Daar gaan ze ermee experimenteren en daarna wordt bekeken of ze het koken met de zon verder gaan uitzetten. Morgen en overmorgen geeft Jonne workshops aan de lokale projectleidsters, die zelf gaan koken en aan anderen les gaan geven. Zo zie je, het duurt naar ons idee soms heel lang, en dan ineens is er veel beweging.

Albert is weer terug uit Massawa. Een bijzondere stad. Buiten de stad, in de hitte, is het strand. Een soort Zandvoort aan Zee op z'n Afrikaans. Dames met keurige badpakken, die als ze dichterbij komen er ook nog een vleeskleurige legging en een t-shirt onder aan hebben. Sommige dames gaan volledig gekleed het water in en zelfs zie je zo af en toe iemand met een gewoon badpak. Een bikini heb ik niet gezien. Op het strand mooie schelpen gevonden.

De stad is heel bijzonder. 25 jaar geleden bevrijd en tijdens deze operatie volledig in puin geschoten. Volgens de een is er sindsdien niets meer opgebouwd omdat er geen geld is, volgens de ander wil men het als monument handhaven. Het is wel een beklemmend gevoel om tussen de puinhopen te lopen. Sommige muren staan nog overeind, maar je durft er niet tegen te duwen uit angst dat ze omvallen.

Bijzonder was de ervaring om 's avonds in de winkelstraat een kopje traditionele koffie aangeboden te krijgen door twee dames. Uiteraard geaccepteerd. Vervolgens kwam de uitnodiging om thuis een tweede kopje te drinken. Dat leek wat al te enthousiast. Dus weigerden Albert en zijn vriend vriendelijk en vroegen naar een goed visrestaurant. Een dame zou de weg wijzen en na enkele zijstraatjes ging er een deur open, duwde ze ons haar kamer in en vroeg ze vriendelijk of ze voor Kidane ook een dame zou laten komen. Een duidelijk misverstand. Omdat ze zo haar best had gedaan kreeg ze wat geld en vertrokken Kidane en Albert op eigen gelegenheid naar een restaurant. In ieder geval een ervaring rijker.

Voor we uit Nederland vertrokken hebben we via internet stethoscopen en bloeddrukmeters gekocht. We vroegen korting voor onze stichting, maar in plaats daarvan kregen we een heleboel doosjes paracetamol met cafeïne bij onze aankoop. En nu kregen we een mailtje van dat bedrijf dat ze nog 50 flacons wondgel hadden waarvan de datum bijna verlopen is en of we daar nog iets mee kunnen. Fantastisch hoe er wordt meegedacht.

Ook via een mailtje kwam het bericht dat de Remonstrantse kerk Twente gedurende 8 diensten een collecte voor onze stichting gaat houden. De voorzitter van de diaconiecommissie heeft ooit gereageerd op een oproep voor babykleertjes en volgt onze werkzaamheden sindsdien. Daar worden we nu blij van, en straks bij het avondeten kunnen we de zusters beide goede berichten vertellen.

Sinds vorig jaar zie je in Asmara veel jonge moeders met baby's op straat zitten bedelen. Bedelaars hebben we al die jaren wel meegemaakt, maar meestal waren dat oude vrouwen. Nu dus jonge moeders en ook veel kinderen die lopen te bedelen. De zusters hebben plannen om hier iets mee te doen. Zij willen de jonge moeders overdag in een huis opvangen en kijken onder welke condities zij weer terug kunnen naar het dorp waar ze vandaan komen. Bv. door te kijken of er iets in de dorpen opgezet kan worden, zoals naai- of weefcursussen, zodat deze vrouwen zichzelf kunnen bedruipen en de kinderen iets meer kans in hun leven krijgen. Als de plannen verder uitgewerkt worden, zullen we bekijken of we daar ook aan kunnen meewerken.

Als afsluiter nog een mooi verhaaltje. De zuster met het 1e-hulp-postje in een schuur ging overal in Asmara op zoek naar medicijnen. Zij kwam o.a. bij een organisatie waar medicijnen besteld kunnen worden voor katholieke ziekenhuizen. De dame aan de balie vroeg: Hoe heet de kliniek waarvoor u medicijnen wilt bestellen? De zuster twijfelde, haar 'kliniekje' had helemaal geen naam. Ten slotte zei ze resoluut: de naam is Depend Clinic. De vragende blik van de baliedame beantwoordde ze met: “Yes, because we depend on you”.