หน่วยที่ 2 การเก็บรวบรวมและสำรวจข้อมูล
2.4 ข้อมูลส่วนบุคคล
หน่วยที่ 2 การเก็บรวบรวมและสำรวจข้อมูล
2.4 ข้อมูลส่วนบุคคล
คำถาม
วันนี้ขอหนึ่งคำถาม ถามอะไรก็ได้ที่คิด วิเคราะห์แล้ว เป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองหรือสังคม ลองพูดดูซิ
ข้อมูลส่วนบุคคล หมายถึง ข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งเฉพาะตัวของบุคคล เช่น การศึกษา ฐานะการเงิน ประวัติสุขภาพ ประวัติอาชญากรรม ประวัติการทำงาน หรือประวัติกิจกรรมต่าง ๆ ที่มีชื่อของบุคคลนั้น หรือมีหมายเลขรหัส หรือสิ่งบอกลักษณะอื่นที่ทำให้รู้ตัวบุคคลนั้นได้ เช่น ลายพิมพ์นิ้วมือ ข้อมูลลักษณะเสียง หรือรูปถ่าย
ข้อมูลเหล่านี้ถ้ามีผู้อื่นทราบนอกจากเจ้าของข้อมูลแล้ว อาจทำให้สามารถปลอมแปลงตัวตนของเราได้ จึงต้องระมัดระวังไม่ให้คนอื่นนำไปใช้ได้ ข้อมูลส่วนบุคคลเหล่านี้อาจมีมูลค่าทางธุรกิจ เช่น บริษัทสินเชื่อสามารถใช้ข้อมูลฐานะการเงินเพื่อนำเสนอผลิตภัณฑ์ที่ลูกค้าอาจสนใจ
ถ้าบริษัทขายยามีข้อมูลประวัติสุขภาพก็อาจจะเลือกโฆษณายาที่เกี่ยวข้องกับประวัติความเจ็บป่วยของเจ้าของข้อมูล ข้อมูลส่วนบุคคลหลายอย่างอาจบ่งชีถึงทัศนคติและความเชื่อ ยกตัวอย่างเช่น ในระบบเครือข่ายสังคม ข้อมูลการกด Link ต่อเรื่องต่าง ๆ สามารถใช้เป็นตัวบ่งชี้ได้ว่าประเด็นเชิงสังคมด้านใดที่เจ้าของข้อมูลสนใจ ถ้าทีมงานหาเสียงของพรรคการเมืองต่างๆ สามารถเข้าถึงข้อมูลเหล่านี้ ก็สามารถออกแบบการโฆษณานโยบายของผู้สมัครให้ดึงดูดเจ้าของข้อมูล และอาจจะทำให้เจ้าของข้อมูลตัดสินใจเลือกผู้สมัครของพรรคนั้นในการเลือกตั้งได้
โดยทั่วไปแล้ว ผู้ให้บริการจะต้องเก็บข้อมูลส่วนบุคคลเป็นความลับ อย่างไรก็ตามในบางกรณีข้อมูลอาจถูกเข้าถึงโดยบุคคลภายนอกได้ เนื่องจากความผิดพลาดของการรักษาความปลอดภัย หรือความผิดพลาดและประมาทเลินเล่อของเจ้าของข้อมูลเอง ยกตัวอย่างเช่น กรณีของบริษัทหนึ่ง ที่ใช้เกมคำถามในระบบเฟชบุ๊ก เพื่อเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้และเพื่อนผู้ใช้ เพื่อนำไปวิเคราะห์ข้อมูล ทำให้มีผลกระทบถึงผู้ใช้กว่า 87 ล้านคนทั่วโลก และ บริษัทหาเสียงของพรรคการเมืองหนึ่ง ก็นำข้อมูลนี้ไปใช้ประโยชน์ในการเลือกตั้งในสหรัฐอเมริกา ในปี ค.ศ. 2016
1. บริษัทแห่งหนึ่งจ่ายเงินให้คนทำแบบสอบถามเพื่อยอมให้เข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลผ่านเฟซบุ๊ก
2. บริษัทรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ตอบแบบสอบ เช่น ชื่อ ที่อยู่ วันเกิด เพศ และการกด Like ในเฟซบุ๊กซึ่งสามารถเชื่อมโยงไปถึงข้อมูลเพื่อนของผู้ทำแบบสอบถาม
3.บริษัทจะใช้ข้อมูลจากแบบสอบถามเทียบกับการกด Like ทำให้สามารถทราบบุคลิก พฤติกรรม ของผู้ใช้เฟซบุ๊ก
4. ข้อมูลถูกนำไปใช้ในการประมวลผล และทำให้มีการใช้ประโยชน์จากข้อมูลนี้ เช่น การโฆษณาหาเสียงทางการเมือง
สิ่งที่นักเรียนควรระวังในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลส่วนตัว ในฐานะต่าง ๆ ควรเป็นอย่างไร
ในฐานผู้ใช้งานระบบคอมพิวเตอร์ เช่น ระบบเครือข่ายสังคม
ในฐานะผู้วิเคราะห์ข้อมูล
ในฐานะผู้ให้บริการที่มีการเก็บข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้
กิจกรรมที่ 2.4 ข้อมูลส่วนบุคคล
ให้นักเรียนศึกษา พรบ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 แล้วตอบคำถามต่อไปนี้
1. ข้อใดไม่ถูกต้อง ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562
ก. เจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลต้องมีอิสระในการให้ความยินยอม
ข. โดยหลักทั่วไปผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลจะทำการเก็บรวบรวม ใช้ หรือเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล ต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลก่อนหรือขณะนั้น
🌟 ค. การขอความยินยอมต้องทำโดยชัดแจ้งเป็นหนังสือเท่านั้น
ง. การขอความยินยอมจากเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลต้องแจ้งวัตถุประสงค์ในการเก็บรวมรวม ใช้ หรือเผยแพร่ด้วย
2. หลักการสำคัญของสิทธิในการลบข้อมูลส่วนบุคคล คือข้อใด
ก. สิทธิขอให้ผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลลบข้อมูลส่วนบุคคล
ข. ทำให้ข้อมูลส่วนบุคคลไม่สามารถระบุถึงตนได้
ค. ขอให้ทำลายข้อมูลส่วนบุคคล
🌟 ง. ถูกทุกข้อ
3. กรณีที่ต้องดำเนินการลบหรือทำลายหรือทำให้ข้อมูลไม่สามารถระบุตัวได้ หากผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลไม่ดำเนินการ ท่านจะแนะนำให้เจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลทำอย่างไรตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
ก. โต้แย้ง
🌟 ข. ร้องเรียน
ค. แจ้งความ
ง. ร้องทุกข์
4. นาย ก ได้เดินทางเข้ามาในประเทศไทย ถูกตรวจพบว่าเป็นโรคติดต่ออันตรายหรือโรคระบาดซึ่งอาจแพร่เชื้อได้ นาย เอ สามารถใช้สิทธิในการลบข้อมูลส่วนบุคคลได้หรือไม่
ก. ได้ เพราะเป็นข้อมูลส่วนบุคคลที่มีความละเอียดอ่อน
ข. ไม่ได้ เพราะเป็นข้อมูลสาธารณะ
ค. ได้ เพราะมาตรา 33 บัญญัติรับรองสิทธิในการลบข้อมูลส่วนบุคคล
🌟 ง. ไม่ได้ เพราะเป็นข้อมูลที่กฎหมายระบุให้เก็บรวบรวมข้อมูล
5. สิทธิขอเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคล ยกเว้น เรื่องใด
ก. ขอให้เปิดเผยการได้มาซึ่งข้อมูลที่ไม่ได้ให้ความยินยอม
ข. ขอเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลเกี่ยวกับตน
ค. ขอรับสำเนาข้อมูลส่วนบุคคลที่เกี่ยวกับตน
🌟 ง. ขอให้ส่งข้อมูลไปยังผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลอื่น
6. อายุความในการเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนจากการละเมิดข้อมูลส่วนบุคคล ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 จะต้องไม่เกินระยะเวลาตามข้อใด
🌟 ก. 3 ปี นับแต่วันที่ผู้เสียหายรู้ถึงความเสียหายและรู้ตัวผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลหรือผู้ประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลที่ต้องรับผิด
ข. 1 ปี นับแต่วันที่ผู้เสียหายรู้ถึงความเสียหายและรู้ตัวผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลหรือผู้ประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลที่ต้องรับผิด
ค. 2 ปี นับแต่วันที่ผู้เสียหายรู้ถึงความเสียหายและรู้ตัวผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลหรือผู้ประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลที่ต้องรับผิด
ง. 4 ปี นับแต่วันที่ผู้เสียหายรู้ถึงความเสียหายและรู้ตัวผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลหรือผู้ประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลที่ต้องรับผิด
7. พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 ได้บัญญัติโทษทางปกครองไว้ โดยกำหนดอัตราโทษปรับทางปกครองสูงสุดตามข้อใด
ก. ไม่เกิน 1 ล้านบาท
ข. ไม่เกิน 3 ล้านบาท
🌟ค. ไม่เกิน 5 ล้านบาท
ง. ไม่เกิน 10 ล้านบาท
8. หากเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคล ขอเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคล ผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลต้องทำอย่างไร
ก. ปฏิเสธคำขอเมื่อกฎหมายบัญญัติไว้หรือตามคำสั่งศาล
ข. ถูกทุกข้อ
🌟ค. ปฏิเสธคำขอหากจะเกิดความเสียหายต่อบุคคลอื่น
ง. ต้องปฏิบัติตามคำขอ
9. ข้อใด มิใช่ข้อยกเว้น ในการเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคลโดยไม่ต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคล
ก. เป็นการปฏิบัติตามกฎหมายของผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคล
ข. เพื่อป้องกันอันตรายต่อสุขภาพของบุคคล
ค. การจัดทำเอกสารประวัติศาสตร์หรือจดหมายเหตุเพื่อประโยชน์สาธารณะ
🌟ง. ไม่มีข้อใดถูกต้อง
10. ข้อใด ไม่ใช่ ข้อมูลส่วนบุคคล
ก. ลายพิมพ์นิ้วมือ
🌟ข. รายการซื้อสิ้นค้าในแต่ละวัน
ค. ประวัติอาชญากรรม
ง. ประวัติการรักษาในโรงพยาบาลเอกชน
11. กรณีเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลขอรับสำเนาข้อมูลส่วนบุคคลที่เกี่ยวกับตน ผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลต้องดำเนินการตามคำขอภายในกี่วัน
ก.ไม่เกิน 7 วัน นับแต่วันที่ได้รับคำขอ
ข. ไม่เกิน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับคำขอ
🌟ค. ไม่เกิน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับคำขอ
ง. ไม่เกิน 60 วัน นับแต่วันที่ได้รับคำขอ
12. เงื่อนไขในการใช้สิทธิลบข้อมูลส่วนบุคคล ข้อใดไม่เกี่ยวข้อง
🌟ก. เป็นข้อมูลส่วนบุคคลที่ไม่สมบูรณ์
ข. เจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลถอนความยินยอมในการเก็บรวบรวม ใช้หรือเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล
ค. ข้อมูลส่วนบุคคลได้ถูกใช้ประมวลผลโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย
ง. ข้อมูลหมดความจำเป็นในการประมวลผลตามวัตถุประสงค์
13. ข้อจำกัดในการใช้สิทธิลบข้อมูลส่วนบุคคล คือข้อใด
ก. เป็นข้อมูลที่กฎหมายกำหนดให้เก็บ
ข. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับเอกสารประวัติศาสตร์
ค. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น
🌟ง. ถูกทุกข้อ
14. ผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลจะทำการเก็บรวบรวมใช้หรือเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลได้ในกรณีใด
ก. เจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลให้ความยินยอมไว้ก่อนหรือในขณะนั้น
ข. มีกฎหมายกำหนดให้สามารถกระทำได้
ค. เป็นการกระทำที่มีวัตถุประสงค์เพื่อประโยชน์ของเจ้าของข้อมูล
🌟ง. ข้อ ก. และ ข้อ ข.
15. การให้ความยินยอมของเจ้าของข้อมูลซึ่งเป็นผู้เยาว์ยังไม่บรรลุนิติภาวะ โดยการสมรสหรือไม่มีสถานะเสมือนดังบุคคลซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว ให้เป็นไปตามข้อใด
ก. กรณีการให้ความยินยอมของผู้เยาว์ไม่ใช่การใด ๆ ซึ่งผู้เยาว์ให้ความยินยอมโดยลำพังได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ต้องได้รับการยินยอมจากผู้ใช้อำนาจทางปกครองก่อน
ข. กรณีเจ้าของข้อมูลเป็นคนไร้ความสามารถให้ขอความยินยอมจากผู้อนุบาลที่มีอำนาจกระทำการแทนก่อน
ค. กรณีที่การให้ความยินยอมของผู้เยาว์ไม่เกิน 10 ปี ให้ขอความยินยอมจากผู้ใช้อำนาจปกครองที่มีอำนาจกระทำการแทนผู้เยาว์
🌟ง. ถูกทุกข้อ