1.1 ยุคของข้อมูลและสารสนเทศ (information age)
ใช้เวลาเรียน 1 คาบเรียน
Embedded Files
คำถาม
วันนี้ขอหนึ่งคำถาม ถามอะไรก็ได้ที่คิด วิเคราะห์แล้ว เป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองหรือสังคม ลองพูดดูซิ
อาชีพในความมุ่งหวังของเราคืออะไร, เราจะอยู่ในสังคมนี้อย่างไร, เราเรียนหนังสือทำไม, อาชีพหมอหรือแพทย์เป็นอาชีพที่ดีที่สุด, อาชีพวิศวกรเป็นอาชีพที่ได้เงินมากที่สุด
ข้อมูล คืออะไร
ข้อมูล เชื่อถือได้หรือไม่
ถ้าไม่เชื่อข้อมูล เราจะเชื่อตัวเองได้หรือไม่ เพราะอะไร
ข้อมูลเชื่อถือไม่ได้ ตัวเราเองก็เชื่อถือไม่ได้ แล้วเราจะเชื่ออะไร
สาระสำคัญ
จากการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยี จนเข้าสู่ยุคของข้อมูลและสารสนเทศที่มีข้อมูลเพิ่มมากขึ้นทุกวัน ทุกภาคส่วนมีการนำข้อมูลเหล่านี้มาใช้ประโยชน์ ทำให้ข้อมูลกลายเป็นสิ่งที่มีมูลค่ามหาศาล การดำเนินการกับข้อมูลเหล่านี้ผ่านกระบวนการวิทยาการข้อมูล ซึ่งประกอบด้วย การตั้งคำถาม การเก็บรวบรวมข้อมูล การสำรวจข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล และการสื่อสารและเผยแพร่ข้อมูลสู่ผู้ใช้กลุ่มเป้าหมาย ร่วมกับการคิดเชิงออกแบบนั้น สามารถก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งในด้านการใช้ข้อมูลเพื่อช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับบริการหรือผลิตภัณฑ์ และในด้านการวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดขึ้นอดีต เพื่อนำไปสู่การตัดสินใจในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น
จุดประสงค์
1. อธิบายกระบวนการวิทยาการข้อมูล
2. ตระหนักถึงความสำคัญของข้อมูล ประโยชน์หรือคุณค่าของข้อมูล
ข้อมูลและสารสนเทศ
ข้อมูลและสารสนเทศ
ข้อมูล หมายถึง เอกสารข้อเท็จจริงเกี่ยวกับบุคคลสิ่งของหรือเหตุการณ์ที่มีอยู่ในรูปแบบของตัวเลข ภาษา ภาพ สัญลักษณ์ต่างๆ
สารสนเทศ หมายถึง ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ หรืออาจกล่าวได้ว่า สารสนเทศ เกิดจากการนำข้อมูล ผ่านระบบการประมวลผล คำนวณ วิเคราะห์และแปลความหมายเป็นข้อความที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
ในยุคของข้อมูลและสารสนเทศ ข้อมูลเป็นสิ่งที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง และถูกนำมาใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น ด้านเศรษฐกิจ การศึกษา สาธารณสุข สิ่งแวดล้อม การเกษตร และการคมนาคม การจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบเดิมทำให้การนำข้อมูลมาใช้ไม่สะดวก ไม่ทันกาล สูญหายง่าย แต่การจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบดิจิทัล (digitization) และพัฒนาการของการสื่อสารบนอินเทอร์เน็ต ช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ ทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงข้อมูลและสารสนเทศได้ทุกที่ทุกเวลา เช่น การใช้แผนที่กระดาษในรูปแบบเดิม จะแสดงตำแหน่งของถานที่ต่างๆ แต่จะไม่แสดงข้อมูลการจราจรที่เป็นปัจจุบัน ทำให้ผู้ใช้ไม่สามารถวางแผนการเดินทางได้ แต่ระบบแผนที่นำทาง (Global Positioning System: GPS) นอกจากจะแสดงตำแหน่งของสถานที่ต่างๆ แล้ว ยังมีข้อมูลเกี่ยวกับสภาพการจราจร ระยะเวลาที่ต้องใช้ในการเดินทางถึงจุดหมาย ช่วยทำให้ผู้ใช้วางแผนการเดินทางได้อย่างแม่นยำ เป็นการประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย
ทั้งนี้ ในปัจจุบันเราไม่เป็นเพียงผู้ใช้ประโยชน์ข้อมูลดิจิทัลเท่านั้น แต่ยังเป็นหนึ่งในผู้ร่วมสร้างข้อมูลดิจิทัลด้วยเช่นกัน ตัวอย่างเช่น การอัพโหลดรูปภาพส่วนตัว การส่งอีเมลในแต่ละวัน การโพสต์ข้อความในสื่อสังคมออนไลน์ การส่งต่อข้อความ โดยผ่านการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ เช่น คอมพิวเตอร์โน๊ตบุ๊ก โทรศัพท์มือถือ หรือแม้กระทั้งเว็นเซอร์ที่ติดกับอุปกรณ์ต่างๆ ซึ่งผู้ใช้คนอื่นสามารถนำข้อมูลดิจิทัลเหล่านี้ไปใช้ประโยชน์ต่อได้ อาจจัดได้ว่าข้อมูลเหล่านี้เป็นสินทรัพย์ (asset) ที่มีความสำคัญ แต่ถ้าข้อมูลที่มีอยู่ไม่ได้ถูกนำมาประมวลผลก็จะไม่เกิดคุณค่าใดๆ ดังเช่นคำกล่าวว่า "ข้อมูลนั้นมีค่าดั่งน้ำมันดิบ"
ชวนคิด ?
การที่เราแชร์ข้อมูลของเรา เช่น ภาพส่วนตัว อีเมล การโพสต์ข้อความ นักเรียนคิดว่าจะมีผู้นำข้อมูลของเราไปใช้ประโยชน์ต่ออย่างไรได้บ้าง ?
เกร็ดน่ารู้ : นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (data scientist)
เกร็ดน่ารู้ : นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (data scientist)
นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (data scientist) คือ ผู้ที่มีความสามารถในการค้นหา วิเคราะห์ ค้นพบสิ่งที่น่าสนใจ และเป็นประโยชน์ในโลกที่เต็มไปด้วยข้อมูลขนาดใหญ่จำนวนมหาศาล (Big data) นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลมีหน้าที่ในการจัดการกับข้อมูลที่มีปริมาณมาก ยุ่งยาก และหลากหลาย โดยทำการวิเคราะห์ ค้นหารูปแบบความสัมพันธ์ของข้อมูล และนำเสนอข้อมูลเหล่านั้นออกมาในรูปแบบที่ผู้อื่นเข้าใจง่าย ทำให้เกิดเป็นองค์ความรู้ และสามารถนำไปใช้ในการตัดสินใจได้
อาชีพนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล เป็นอาชีพที่มีเสน่ห์และน่าสนใจที่สุดในศตวรรษที่ 21 บริษัทสตาร์ทอัพ บริษัทขนาดใหญ่ และองค์กรภาครัฐ ต่างมีความต้องเป็นอย่างมาก แต่จำนวนนักวิทยาศาสตร์ข้อมูลที่มีอยู่ไม่เพียงพอกับความต้องการ อาชีพนี้สามารถทำรายได้สูงกว่าอาชีพอื่นที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน คุณลักษณะของนักวิทยาศาสตร์ข้อมูลที่มีความสามารถ และประสบความสำเร็จในอาชีพ จะต้องเป็นผู้ที่มีความทั้งการเป็นนักสืบค้นและเจาะหาข้อมูล นักวิเคราะห์ นักสื่อสาร และเป็นผู้ให้คำปรึกษาที่เชื่อถือได้
ชวนคิด ?
ในด้านธุรกิจ ข้อมูลมีประโยชน์อย่างมากต่อการวางแผนการตลาด ตัวอย่างเช่น ร้านสะดวกซื้อ หรือห้างสรรพสินค้า ได้นำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อจัดรายการส่งเสริมการขายสินค้า การจัดวางตำแหน่งในร้านและการเลือกสินค้าเพื่อนำมาจัดโปรแกรมลดราคา นักเรียนคิดว่าร้านสะดวกซื้อเหล่านี้เข้าถึงข้อมูลของกลุ่มลูกค้าและทราบความต้องการของลูกค้าได้อย่า่งไร
กิจกรรมที่ 1.1 ยุคของข้อมูลและสารสนเทศ
เมื่อนักเรียนศึกษาจบเนื้อหาในหัวข้อที่ 1.1 ยุคของข้อมูลและสารสนเทศ แล้วให้ตอบคำถามต่อไปนี้
ในชีวิตประจำวันเรามีการใช้ข้อมูลให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองอยู่ตลอดเวลา ให้อ่านสถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ข้อมูลต่อไปนี้ และตอบคำถาม
“นายศิรวิชญ์มีปัญหาเรื่องความอ้วน และต้องการลดน้ำหนักโดยการวิ่งรอบสนามโรงเรียนทุกวัน แต่ปรากฎว่าน้ำหนักยังเท่าเดิม”
นายศิรวิชญ์จึงค้นหาข้อมูล และพบข้อมูลดังกราฟ ซึ่งเป็นผลจากการศึกษาวิจัยและวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิที่มีผู้จัดเก็บรวมรวมไว้ โดยพบว่า การวิ่งที่ให้ประโยชน์สูงสุดต่อสุขภาพนั้น จะต้องวิ่งจนทำให้อัตราการเต้นของหัวใจ (heart Rate) อยู่ระหว่าง 70-80% ของอัตราการเต้นของหัวใจสูงสุด (Maximum heart Rate : MHR) และต้องวิ่งติดต่อกันอย่างน้อย 30 นาที
นักเรียนสามารถตอบได้หรือไม่ว่า
1. ข้อมูลอะไรบ้าง จากสถานการณ์ข้างต้น ที่จะช่วยให้นายศิรวิชญ์พัฒนาการวิ่งของตนเองได้
2. ถ้านักเรียนต้องการลดน้ำหนัก และใช้ข้อมูลจากกราฟข้างต้น ควรจะวิ่งให้ได้อัตราการเต้นของหัวใจเป็นกี่ครั้ง/นาที จึงจะเท่ากับ 70% ของอัตราการเต้นของหัวใจสูงสุด
3. ถ้าจะถามคำถามเกี่ยวกับความดันโลหิต นักเรียนสามารถตั้งคำถามได้อย่างไรบ้าง
Page updated
Report abuse