Ακούστε το «Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον» στα Νέα Ελληνικά

Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς

«Ακέστωρ σοφώτατος, Ιερομύστα Λουκά, ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου μητρός, εδείχθης Απόστολε. Έγραψας μάκαρ, λόγους, διά Πνεύματος Θείου. Έδωκας εννοήσαι, συγκατάβασιν άκραν, Χριστού της Παρουσίας. Διό πρέσβευε σωθήναι ημάς» (Απολυτίκιον)   

Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, το πρώτο τέταρτο του 1ου μετά Χριστόν αιώνα. Έλληνας στην καταγωγή και την ανατροφή, έλαβε ιατρικές γνώσεις, εξελισσόμενος σε έναν από τους μεγαλύτερους ιατρούς του τότε γνωστού κόσμου, ενώ παράλληλα επέδειξε μεγάλη κλίση στη ζωγραφική.

Το 42 μ.Χ., όταν Αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο Τίτος Κλαύδιος, εγκαταστάθηκε στη Θήβα της Βοιωτίας όπου εξασκούσε το ιατρικό επάγγελμα (ασχολούμενος κυρίως με τις παθήσεις των οφθαλμών). Εκεί γνωρίζει τον Απόστολο Παύλο περιοδεύοντα, και πιστεύοντας στον Χριστό εγκαταλείπει την πλάνη των ειδώλων και γίνεται Χριστιανός. Ταυτόχρονα αποφασίζει να αφήσει τη «θεραπεία των σωμάτων», για να ασχοληθεί με το Κήρυγμα του Ευαγγελίου και τη «θεραπεία των ψυχών».

Στη διάρκεια της συνοδοιπορείας του με τον Απόστολο Παύλο, ερχόμενος σε επαφή με τους αυτόπτες μάρτυρες και Αποστόλους του Χριστού και καθ’υπαγόρευση του ίδιου του Παύλου, συγγράφει το «Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον» (περίπου το 63 μ.Χ.) και το αποστέλλει στον ηγεμόνα της Αχαΐας Θεόφιλο, ο οποίος ήταν ειδωλολάτρης, πίστεψε όμως στον Χριστό από τον Λουκά. Και εκείνος, θέλοντας να τον ενημερώσει περισσότερο, έγραψε και του αφιέρωσε το Ευαγγέλιο, ενώ αργότερα του απέστειλε και το δεύτερο συγγραφικό του έργο, τις «Πράξεις των Αποστόλων», το οποίο αναφέρεται στην ίδρυση της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα και την εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Παλαιστίνη και τα άλλα ειδωλολατρικά έθνη μέχρι της Ρώμης, στο πώς οι Απόστολοι κήρυξαν στα έθνη την Ανάσταση του Ιησού Χριστού, όπως επίσης και στο πώς ζούσαν οι πρώτοι Χριστιανοί.

Ο Άγιος Λουκάς ονομάζεται και Ευαγγελιστής της Παναγίας, διότι περισσότερο από τους άλλους Ευαγγελιστές, περιγράφει λεπτομέρειες και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την Υπεραγία Θεοτόκο, όπως επίσης και περιστατικά από την παιδική ηλικία του Χριστού.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς είναι και ο πρωτοπόρος στην εξαιρετική Τέχνη της Αγιογραφίας. Ακόμα και σήμερα ύστερα από τόσους αιώνες, σώζονται Άγιες Εικόνες του, όπως για παράδειγμα οι τρεις πρώτες που δημιούργησε, οι οποίες έχουν Πατριαρχική αναγνώριση και είναι Εικόνες της Παναγίας με το Θείο Βρέφος στην αγκαλιά Της. Η πρώτη είναι η Παναγία η Σουμελά, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά της Βέροιας, η δεύτερη είναι η Παναγία η Μεγαλοσπηλαιώτισσα, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στην Πελοπόννησο και είναι πλασμένη από κερί και μαστίχα, ενώ η τρίτη είναι η Παναγία του Κύκκου, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Κύκκου στην Κύπρο.

Η ιστορία δε των τριών αυτών Εικόνων της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι η ακόλουθη: Κάποια μέρα ο Άγιος ένοιωσε την επιθυμία να Την ζωγραφίσει, της το ζήτησε και πήρε την Ευλογία Της. Τότε Άγγελος Κυρίου του έδωσε τρία ξύλα και πάνω σε αυτά έφτιαξε τις τρεις πρώτες Εικόνες. Όταν τελείωσε την πρώτη Εικόνα, την οποία έκανε με χρώματα επάνω στο ένα από τα τρία ξύλα που πήρε από τον Άγγελο, πήγε να την δείξει στην Παναγία για να ακούσει την άποψή Της.

Εκείνη είδε την Εικόνα και του είπε ότι ήταν πολύ καλή, όμως είχε ένα έλλειμμα πολύ σημαντικό. Εικονιζόταν μόνη, δεν είχε ζωγραφίσει δηλαδή ο Άγιος τον Ιησού Χριστό ως Βρέφος.

Αφού συμπλήρωσε την πρώτη αυτή Εικόνα, σύμφωνα με το Θέλημα της Παναγίας, ο Ευαγγελιστής Λουκάς έφτιαξε και δεύτερη Εικόνα, αυτή τη φορά με την τέχνη του κεριού και της μαστίχας, στο ένα από τα δύο ξύλα που έμειναν από αυτά που του έδωσε ο Άγγελος. Την μετέφερε δε και αυτή (όπως και την πρώτη) για να τη δείξει στην Παναγία. Τέλος, στο τελευταίο ξύλο που του είχε μείνει, έκανε με χρυσό και ασήμι την τρίτη Εικόνα.

Και καθώς ολοκλήρωσε το έργο του, παρουσίασε και τις τρεις Εικόνες μπροστά Της. Εκείνη, αφού τις Ευλόγησε, είπε: «Η Χάρη του Υιού μου να είναι δι’εμού με τις Εικόνες αυτές».

Αργότερα, με την τέχνη του κεριού και της μαστίχας δημιούργησε και τις Εικόνες των Αγίων και Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Επίσης, ο Σωτήρας Χριστός, ο Λυτρωτής του κόσμου, που τόσο είχε αγαπήσει αφιερώνοντας τη ζωή του σε Αυτόν, τον Ενέπνευσε να ζωγραφίσει τον Καλό Ποιμένα Χριστό, που φέρει στους ώμους Του το απολωλός πρόβατο. Έκτοτε, η υπέροχη αυτή Τέχνη του απεικονισμού των Αγίων, δηλαδή της Αγιογραφίας, διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη.

Όμως ο Άγιος Λουκάς δεν υπήρξε μόνον Ευαγγελιστής, αλλά και σπουδαίος Απόστολος, διότι δεν αρκέστηκε μόνο στο να γράψει το Ιερό Ευαγγέλιό του, αλλά θέλησε και να το κηρύξει με την ζωντανή παρουσία του σε διάφορα μέρη της Ευρώπης. Έτσι, αφού κήρυξε πρώτα το Ευαγγέλιο στον Ελλαδικό χώρο, όπως στην Αχαΐα, τη Βοιωτία και τη Μακεδονία, μετά πήγε σε μακρινά μέρη όπως στη Δαλματία και τη Γαλλία, ενώ μερικοί υποστηρίζουν ότι πήγε ακόμα και στην Ιταλία και την Αφρική.

Ύστερα από ένα μακρύ και περιπετειώδη βίο, πλούσιο σε Χριστιανικό και Ιεραποστολικό έργο, ο Άγιος Λουκάς ευρισκόμενος στη Θήβα Βοιωτίας, αναχώρησε μαρτυρικά από την επίγεια ζωή σε ηλικία 80 ετών, για την αιώνια ζωή και μακαριότητα. «Ο Λουκάς συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων Μαρτύρων της Εκκλησίας», αναφέρει ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ενώ ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιππόλυτος στο βιβλίο του «Περί των 70 Αποστόλων», μας πληροφορεί για το μαρτύριο του Ευαγγελιστή Λουκά, λέγοντας πως «τον σταύρωσαν σε μια ελιά».

Ενταφιάστηκε στη Θήβα μέσα σε μια μαρμάρινη λάρνακα που σώζεται μέχρι σήμερα και στον Ιερό τάφο του, θέλοντας ο Θεός να δοξάσει τον πιστό Του θεράποντα και εργάτη, Έβρεξε κολλύρια, σύμβολα της ιατρικής επιστήμης, ενώ κάθε χρόνο την ημέρα της Μνήμης του, γίνονταν πολύ σπουδαία Θαύματα θεραπείας πολλών ασθενών από οφθαλμικές παθήσεις.

Το 357 μ.Χ. ο Αυτοκράτορας Κωνστάντιος, γιος του Αγίου Κωνσταντίνου, μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετεί στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων τα Τίμια Λείψανά του, τα οποία θεράπευσαν τον βαριά άρρωστο Ανατόλιο τον ευνούχο.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά τη Μνήμη του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά στις 18 Οκτωβρίου, την δε κατάθεση των Τιμίων Λειψάνων του στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων Κωνσταντινουπόλεως, εορτάζει στις 20 Ιουνίου.