Grafische kunst

De grafische kunst noemt men ook wel prentkunst. Het zijn kunstwerken die tot stand komen door toepassing van het drukprocédé, te onderscheiden in: hoogdruk (houtsnede, houtgravure en linoleumsnede), diepdruk (o.a. gravure, ets, aquatint), vlakdruk (litho) en zeefdruk. De houtsnede is de oudste der grafische kunsten. Het begin van de ontwikkeling ligt voor Europa in de 14de eeuw. De namen van vaak heel beroemde kunstenaars zijn met deze vorm van kunst verbonden, waaronder die van Dürer (houtsnede) en Rembrandt (ets). De meest recente is de lithografie die in de 19de eeuw werd uitgevonden. Houtdruk is een hoogdrukprocédé, waarbij afdrukken worden gemaakt van houtblokken, meestal kopshout, die met de burijn zijn bewerkt. De techniek werd reeds voor 1500 beschreven in Franse getijdenboeken, maar aan het einde van de 18de eeuw door Thomas Bewick geperfectioneerd. Bij de houtdruk hoort vermenigvuldiging van tekst en afbeelding door middel van afdrukken van een moederpatroon, waarop inkt is aangebracht. Hoewel de Chinezen reeds voor de 9de eeuw over een vorm van drukkunst beschikten, geldt de uitvinder van de boekdruk, de Duitser Johann Gutenberg (1395-1468), als eerste drukker. Bij boekdruk (ook wel hoogdruk genoemd) bevindt de inkt zich op de verhoogde delen van het moederpatroon. Bij diepdruk (uitgevonden eind 15de eeuw) bevindt de inkt zich in de verdiepte delen van het moederpatroon. Een vlak moederpatroon ziet men bij steendruk (uit 1798) en offsetdruk (uit 1878). De inktdragende delen worden in dit geval met waterafstotende oppervlakken vastgelegd. Tegenwoordig komt het meeste drukwerk uit offsetdrukkerijen. Ook in opmars is het zeefdrukken. Hierbij gebruikt men een over een raam gespannen stuk nylon of kunstzijde dat op bepaalde plaatsen inktdoorlatend is gemaakt. De drukvorm wordt opgebouwd uit loden, tegenwoordig kunststof, imprints voor afbeeldingen en wordt zorgvuldig vlakgemaakt. Boeken worden gedrukt op heen en weer gaande persen tot 4.000 afdrukken per uur, kranten op rotatiepersen tot 20.000 afdrukken per uur. Boekdruk wordt steeds meer vervangen door offsetdruk. De computer speelt een grote rol in de grafische kunst. Kunstof lijkt het hout steeds meer te vervangen.