Classicisme

Het classicisme is een stroming die regelmatig in de geschiedenis van de kunst terugkeert. In het algemeen duidt men er elke stijl mee aan die door een bepaalde gaafheid van vormen en harmonische opbouw aan de klassieke oudheid herinnert. Het 17de-eeuwse classicisme was een bij uitstek Franse stroming, die ontstond tijdens de regeringsperiode van Lodewijk XIV, maar niet uitsluitend tot dit land beperkt bleef en ook beeldende kunst en letterkunde in andere delen van Europa beïnvloedde. Kunstenaars en schrijvers die tot deze richting behoorden, streefden een schoonheidsideaal na dat aan de klassieke oudheid was ontleend. Harmonie en helderheid stonden hierbij centraal; orde, maat en strakke compositie waren de voorwaarden waaraan een kunstwerk moest voldoen. In de tweede helft van de 17de eeuw is dit ideaal door enkele theoretici op schrift gesteld, met name door de Italiaan Bellori voor de beeldende kunst en door de Fransman Boileau voor de literatuur; de belangrijkste classicistische werken waren toen overigens al voltooid. In de beeldende kunst wordt het classicisme gezien als een onderstroming van de toen heersende barok. De eerste aanzetten ertoe vonden in het begin van de 17de eeuw plaats in Italië, vanwaaruit de stijl zich naar Frankrijk verbreidde. De belangrijkste schilder was Nicolas Poussin (1593/94-1665). Tot de classicistische architecten rekent men de Nederlander Jacob van Campen. Afbeelding: Paleis op de Dam.