04. Itsatsotik lapikora

Antzinatik, arrantza, elikagaien, lanpostuen eta irabazi ekonomikoen iturri garrantzitsua izan da jarduera horri lotuta daudenentzat, zeharka edota zuzenean. Baina, denborak eta ezagutza berriek erakutsi dute arraia baliagai berriztagarria izan arren, ez dela agortezina. Komunitatearen elikadura-, ekonomia- eta gizarte-ongizatea mantentzeko ezinbestekoa da, beraz, arrantzaren kudeaketa arduratsua egitea.

Egun, arrantzari dagokionez, itsas ingurunearen egoera kezkagarria da. Itsasoa agortzen ari gara, arrainak ugaldu daitezkeen baino azkarrago ustiatzen, eta espezie ugari desagertzea aurreikusten dute azterketek, biodibertsitatea galtzen eta ekosistemen degradazioa egitatzen.

Europar Batasuneko uretako populazioen % 88-a Gehienezko Etekin Jasangarriaren mailatik gora ari dira ustiatzen, Ipar Atlantikoko populazioen % 48-a gain ustiatuta dago. Bizkaiko Golkoa eta euskal kostaldea ez daude egoera honetatik salbu. Azken hamarkadan, antxoa, zapoa, legatza, … eta antzeko espezieak egoera kritikoan daude, populazioak berreskuratzeko arazoekin. Bisigua, Papardoa eta beste hainbat espezie, berriz, desagertu egin dira.Teknika suntsitzaileekin gainarrantzatzen duen eredu industriala nagusitu da Europan. Bidean aurkitzen duten guztia harrapatzen duten sare pelagikoak dira teknika erasokorrenetakoa. Min izugarria egiten digu arraste pelagikoak, hondoko arrasteak dena xehe-xehe egiten du, dena nahastuta eta dena hila, eta gainera, batzuetan arrantzatutakoaren %15 gorde eta gainerako guztia uretarat botatzen da. Kontua zera da, barku askok produktore handiekin dutela tratua, arraina tonaka arrantzatzen dute eta horren araberako tasa kobratzen dute; gero arrain hori inork nahi ez badu ere, galtzen utzi arren, gutxiengo bat kobratzea ziurtatzen dute.

• Jendea pentsatzen du agian piszifaktoriak iretenbiderik egokiena direla, baina, kilo bat arraina gizentzeko beste hiru-lau kilo arrain bat pentsu behar du eta kontraesana da hori, nola da posible kilo bat hazteko itsasoko beste hiru kilo irin jaten ematea? Itsasoko arraina zaintzea eta mantentzea da bidea, itsasoan sortu behar da arraina eta bertatik atera behar dugu, horretarako gune babestuak finkatuz, haztegi naturalak. Baina akuikulturaren atzean interes ekonomiko eta politiko asko dago.Arrantza ilegala ere, noski, kaltegarria da itsasoarentzat, eta arrantza guztiaren %20 inguru ilegala da munduan, ikerketen arabera. Ilegala da, esaterako, kuotak ez errespetatzea, hartutako espezieez eta pisuez informazio faltsua ematea, teknika debekatuak erabiltzea…Saihesteko, arrantza jasangarriaren aldeko aldarria ahobatezkoa da, alternatiba bideragarriagoa.Arrain-populazioen iraunkortasuna bermatzea eta arrantzaleen jarduerak ingurumenean izan dezakeen eragina ahalik eta gehien murriztea izan behar dira helburuak. Neurri nagusiak ondorengoka izango lirateke:Artisau arrantzaren laguntza, arautegi eta disposizio legal aproposekin, baita arrain-etiketatu berezia era.
• Teknika suntsitzaileen desagerpena mailaka.
• Itsas- erreserba gehigo sortzea, non arrantza debekatura dagoen.
• Akuikultura murriztea.
• Kontsumitzaileei informazio zehatza ematea
• Gomendio zientifikoei kasurik ematea