รู้รักภาษาไทย

วัน พุธ ที่ ๙ เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๙ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๒

ขอเสนอคำว่า มโนทัศน์

คำว่า มโนทัศน์ (อ่านว่า มะ-โน-ทัด) เขียน ม ม้า สระโอ น หนู ท ทหาร ไม้หันอากาศ ศ ศาลา น หนู การันต์ คำว่า มโนทัศน์ ประกอบด้วยคำว่า มโน แปลว่า ใจ และ ทัศน์ ซึ่งมาจาก ทัศนะ แปลว่า ความเห็น การเห็น สิ่งที่เห็น

คำว่า มโนทัศน์ ตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า concept (อ่านว่า ค็อน-เส็ปต์) สะกด c-o-n-c-e-p-t หมายถึง ภาพหรือสิ่งที่เห็นในใจ ซึ่งเป็นตัวแทนของสรรพสิ่งแต่ละชนิด เช่น ถ้าพูดถึงแมว คนก็จะคิดถึงมโนทัศน์ของแมวในใจ ซึ่งเป็นตัวแทนของภาพแมวทั้งหลาย ไม่เจาะจงว่าจะเป็นสีใด ขนาดใด หรือพันธุ์ใด

มโนทัศน์ของสิ่งที่เป็นนามธรรมมีความชัดเจนน้อยกว่ามโนทัศน์ของสิ่งที่เป็นรูปธรรม เช่น มโนทัศน์ของความดี อิสรภาพ ประชาธิปไตย จะอธิบายได้ยากกว่ามโนทัศน์ของสิ่งที่เป็นรูปธรรม เช่น บ้าน แมว รถ เด็ก

คำว่า มโนทัศน์ ซึ่งแปลตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า concept นั้น บางคนอาจใช้ว่า มโนภาพ ความคิดรวบยอด หรือ แนวคิด

ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น