Baliabideak
Ahozkoaren baliabideak: berbalak eta ez berbalak
Baliabideen inguruan iritzi ezberdinak daudela kontuan izanda, guk hainbat egileren sailkapen ezberdinak hartu eta guretzat interesgarriena izan daitekeena laburtu dugu sailkapen honetan:
Ahozko baliabideak
1.- Baliabide ez berbalak (testuinguruarekin batera lantzeko):
Gorputzaren mugimenduak (kinesikoak): begirada; keinuak (aurpegikera, buruaren eta eskuen mugimendua), arnasa eta gorputz jarrera.
Espazioa eta kokapena (proxemikoak): nora begira, distantzia, kokagunea. Norberak espazioa nola ulertzen duen eta gizartean nola ulertzen den.
Kanpoko itxura (kanpoko osagarriak): janzkera, mozorroak, garbitasuna...
Espazioari dagozkion elementuak: argitasuna, akustika, aulkien antolaketa…
2.- Baliabide paraberbalak (testuinguruan eta hizkuntzan lantzeko): ahotsa (berezkoa, fisikoa, biologikoa) eta ahoskera
Arnasa
Ebakera: komunikazioaren oinarria da, gaizki ebakiz gero ez da ezer ulertzen eta beste muturrean, gehiegizko ebakerak ondorio kaltegarriak ditu (ebakera hiper perfektuak entzulearengandik urrundu egiten gaitu). Txarra ebakera-modu bakar baten jabe izatea da.
Isiluneak
Abiadura eta erritmoa
Bolumena, intentsitatea
Tonua (bakoitzak berea duen arren, tonu altua pozarekin eta tonu baxua tristurarekin lotzen dira; egoera emozionalarekin lotua)
Intonazioa, musika (testuari lotuagoa galderetan, harridura): hitz-katea -hitzak ez dira bakarka ahoskatzen, aurreko eta atzekoekin lotuta dago -atzoizantzen-; puntuazio zeinuak ez datoz beti bat isiluneekin; intonazioaren bidez adierazten dugu esaldia amaitu den ala ez; tonu aldaketa kohesio-modua da.
Azentua (ez da gaztelanian bezain markatua, hitza ez da unitatea sintagma baizik eta testuinguruaren zein euskalkiaren arabera aldagarria)
Ahoskera (palatalizazioak, hitz elkarketa -ezpada, ezta-, loturak hitzak janez, kontsonante bilkurak -etzara, etzetozela, emantzion, eluke-. EBAZ (Euskara Batuaren Ahoskera Zaindua), Euskaltzaindia, 1998
3.- Baliabide berbalak (hizkuntzan eta testugintzan):
Inkoherentzia tematiko erlatiboa (gai batetik bestera joatea eta atzera itzultzea)
Elipsia
Lotura baliabide errepikatuak (“ta”, “ba”,”geo”)
Esaldi amaitu gabeak
Morfosintaxia desorekatua: komunztadura askotan pentsamenduarekin egitea eta ez egitura sintaktikoarekin.
Hitz eta molde errepikatuak (erredundantzia)
Hiztegi soila hitza etengabe erabiltzea elementu ezberdinak izendatzeko (adibidez “esan” hitza idatzian aipatu, gaineratu, azpimarratu, gehitu, mahairatu)
Hitz-makuluak (“ehh”)
Onomatopeiak
Hitz-ordena
Ez da horren zuzena (idatziaren arau estandarraren aldean)
Diskurtsoaren laguntza tresnak: ppt, ordenagailua, hormairudiak, marrazkiak, liburukiak...
Olatz Beobideren bideoa interesgarria dela uste dugu.
Bestalde hona hemen hitzik gabeko komunikazioa:
