02. Winschoten

(c) Stichting Wiebe Hayes

Rond 1587 werd Wiebe Hayes in Winschoten geboren. Het waren onrustige tijden waarin het strijdgewoel niet aan onze streek voorbij ging. De slag bij Heiligerlee (1568) was 19 jaar daarvoor het begin geweest van de 80-jarige oorlog. In 1593 verschanste sergeant Johan Moda zich met 30 soldaten eerst in de Winschoter kerk en daarna in de toren en wekte met zijn acties zelfs bewondering bij zijn tegenstander (de Spaanse veldheer Verdugo, stadhouder van Groningen) vanwege zijn dapperheid. In datzelfde jaar werd begonnen met het opwerpen van wallen rond Winschoten. Het was de tijd dat de Noordelijke Nederlanden het katholieke juk konden afwerpen en protestant werden en zich daarmee onafhankelijk maakten van de Spaanse overheerser.

Het versterken van Winschoten tot vesting was overigens een onderdeel van een stelsel van mogelijke militaire onderwaterzettingen (inundaties). 

Door middel van afwateringen, dijken en sluizen konden bepaalde delen van Oost Groningen gecontroleerd onder water worden gezet. 

Zo kon in geval van het oprukken van de vijand dit gebied moeilijk toegankelijk worden gemaakt.

De feitelijke verdediging kon zo geconcentreerd worden op de belangrijke hoger gelegen verbindingswegen. Winschoten lag op de weg van Munster naar Groningen en werd versterkt met aarden wallen met negen bastions en kreeg door zijn centrale ligging een depotfunctie. Als kind van een jaar of zes, zeven moet Wiebe wel onder de indruk zijn geweest van zowel de gevechten en Moda als van de versterking van zijn plaatsje tot vesting, compleet met bastions. Winschoten was klein met slechts een hand vol straten met eenvoudige huisjes. Binnen de wallen was slechts een beperkt deel bebouwd, het overige deel was beschikbaar voor militair materieel.Naast welvaart heerste er in die jaren onder grote delen van de bevolking ook diepe armoede. Mogelijk de reden voor Wiebe om zijn geluk later, als grote sterke man, elders te gaan zoeken.

De naam Wiebe komt in de verhalen overigens ook op andere manieren geschreven voor (Wibe, Wiebbe, Wobbe etc.)