01. Inleiding

De dramatische reis van het VOC retourschip de Batavia en de heldhaftige rol van Wiebe Hayes uit Winschoten.

Velen kennen het schip de Batavia en de Vereenigde Oostindische Companie (VOC) maar hebben nauwelijks kennis van het verschrikkelijke verhaal dat aan het schip is verbonden en welke rol een geboren Winschoter daarin heeft gespeeld.

Dit verhaal is zo gruwelijk dat het nu nog steeds tot de verbeelding spreekt. Al in de 17e eeuw vond herdruk na herdruk plaats van het verslag van deze historie. Niet alleen in Nederland maar ook in Australië is er, in deze zaak, het nodige aan onderzoek gedaan.

Daar wist men in 1955 aan te tonen op welke eilanden zich het drama precies had afgespeeld. Voordien ging men steeds uit van een verkeerde locatie. Hierop volgden succesvolle speurtochten naar het wrak en andere overblijfselen en werd het beeld concreter.

In het verhaal van de ongelukkige reis van de Batavia neemt Wiebe Hayes uit Winschoten een belangrijke plaats in. In vele publicaties uit Nederland, maar ook uit het buitenland, bleek deze geboren Winschoter (met zijn groep) een groot voorbeeld van dapperheid, doorzettingsvermogen en rechtvaardigheid in de strijd tegen het slechtste wat in de mens onder erbarmelijke omstandigheden boven kan komen. Na de dramatische gebeurtenissen aan de andere kant van de aardbol verdween Wiebe weer in de anonimiteit.

"’Voor Hayes en zijn groep zijn nooit standbeelden opgericht of schilderijen vervaardigd", zoals een der auteurs schreef. Deze Wiebe uit Winschoten verdient tenminste in zijn geboorteplaats aandacht als ongekend voorbeeld van een verbeten strijd tegen onrecht en misstanden.