જોડાક્ષર (સયુક્તાક્ષર)

=> સ્વર અને વ્યંજન :- 

=> આપણા વિચારોને રજુ કરવા માટે ભાષા જરુરી છે. 

=> આ ભાષા ધ્વનિઓની બનેલી છે. 

=> ધ્વનિ એટલે ભાષાનો નાનામાં નાનો એકમ 

=> સ્વર અને વ્યંજનને ધ્વનિ કહેવાય. 

=> આ સ્વર અને વ્યંજનથી જ શબ્દોનુંં નિર્માણ થાય છે. 

=> સ્વર :- 

=> અ આ ઇ ઈ ઉ ઊ ઋ એ ઍ ઐ ઓ ઑ ઔ 

=> જે ધ્વનિ બિજા કોઈ ધ્વનિની મદદ વગર ઉચ્ચારાય તેને . 

=> દા.ત. અ , આ , ઇ , ઉ , એ , ઓ , ઔ , [ અં , અ: , = સ્વર નથી ] અં = અ+મ્ , અ: = અ+હ્ 

=> ગુજરાતી ભાષા અનુસાર કુલ 11 સ્વર છે. 

=> સ્વરની કુલ સંખ્યા આંઠ(8) છે. (માન્ય સ્વર) 

=> સ્વર મુખ્યત્વે બે(2) પ્રકારના છે. 

     (1) હસ્વ :- અ , ઇ ,ઉ , ઋ 

        (2) દીર્ઘ :- આ ,ઈ ,ઊ , એ , ઐ , ઓ , ઔ 

નોંધ = ' અ: ' અને ' અં ' એ સ્વર નથી. 

=> વ્યંજન :-  

=> ક ખ ગ ઘ ઙ ચ છ જ ઝ ઞ ટ ઠ ડ ઢ ણ ત ઠ દ ધ ન પ ફ બ ભ મ ય ર લ વ શ ષ સ હ ળ 

=> જે ધ્વનિના ઉચ્ચારણ માટે 'સ્વર' ની જરુર પડે છે તેવા ધ્વનિને વ્યંજન કહેવામાં આવે છે. 

=> વ્યંજનના મુખ્યત્વે  બે(2) પ્રકાર પડે છે. 

        (1) વર્ગીય વ્યંજન => સ્પર્શીય વ્યજન => 'ક' થી 'મ' સુધીના વ્યંજન 

        (2) અવર્ગીય વ્યંજન => અસ્પર્શીય વ્યંજન => 'મ' પછીના વ્યંજન 

=> વર્ગીય વ્યંજનોને તેના ઉચ્ચાર સ્થાનના આધારે પાંચ(5) વર્ગોમાં વહેંચી શકાય છે. 

=> અવર્ગીય વ્યંજનોને ઉચ્ચાર સ્થાનના આધારે વહેંચી શકાતા નથી. 

=> સ્પર્શની દ્રષ્ટિએ વાત કરીએ તો બે(2) પ્રકારે વહેંચી શકાય : 

        (1) સ્પર્શ :- બધા જ વ્યંજનો 

        (2) અસ્પર્શ :- બધા જ સ્વરો 

=> વર્ગીય વ્યંજન નો કોષ્ઠક  : -  (કોષ્ટક જોવા માટે મોબાઈલ આડો કરવો) 

1. કંઠ્ય પ્રકાર     ક વર્ગ     ક-ખ-ગ-ઘ-ઙ     કંઠમાંથી [ઉચ્ચારણ સ્થાન] 

2. તાલવ્ય ''        ચ  "        ચ-છ-જ-ઝ-ઞ    જીભના તાળવે 

3. મૂર્ધન્ય  "         ટ  "        ટ-ઠ-ડ-ઢ-ણ      જીભ મૂર્ધાને સ્પર્શે 

4. દંત્ય   "            ત  "       ત-થ-દ-ધ-ન      જીભ દાંતને સ્પર્શે 

5. ઓષ્ઠ્ય "        પ  "       પ-ફ-બ-ભ-મ     બન્ને હોઠ ભેગા થાય છે 

=> વર્ગીય વ્યંજન નો કોષ્ટક 2:-  (કોષ્ટક જોવા માટે મોબાઈલ આડો કરવો) 

     અઘોષ (13)    ઘોષ (21)        

    અલ્પ    મહા   અલ્પ    મહા   વર્ગીય અનુ નાસિક    ઉષ્માક્ષર   અંતસ્થ વર્ણ/અર્ધસ્વર  

1. ક    ખ        ગ         ઘ              ઙ                                               

2. ચ    છ        જ         ઝ             ઞ                        શ               ય 

3. ટ     ઠ         ડ         ઢ              ણ                        ષ               ર 

4. ત     થ         દ         ધ              ન                        સ               લ 

5. પ     ફ         બ         ભ             મ                                          વ 

=> પ્રકંપી વ્યંજન :- કંપન થાય 

=> ' ર ' 

=> સ્ફોટક વ્યંજન ;- 

=> ક , ગ , ટ , ઠ , ડ , ત , થ , દ , પ , બ , ભ 

=> થડકારવાળો ધ્વનિ '- 

=> ' ળ ' 

=> પાર્શ્વિક વ્યંજન ;- 

=> ' લ '