Embedded Files
Да канца жніўня 1941 г. тэрыторыя Беларусі была захоплена немцамі. На ўсёй тэрыторыі ўстанавіўся акупацыйны рэжым. Акупанты выяўлялі актывістаў і жорстка распраўляліся з імі. Аднойчы яны ўварваліся ў хату былога старшыні калгаса Сяргея Сідаровіча і жорстка збілі яго. Цудам удалося ўцалець сям’і актывіста. Жыхароў прымушалі рабіць розныя работы, даваць харчы, адзенне, адпраўлялі моладзь у Германію. Непадалёку ад Дубна ёсць вёска Княжаводцы. Паданне сведчыць, што даўным-даўно Вялікія князі Літоўскія трымалі пераправу цераз Нёман на шляху з Вільні ў Ваўкавыск і Брэст. А людзі, якія абслугоўвалі пераправу, былі названы княжаводцамі.
Як і ўсе сумленныя людзі, у барацьбу з ворагам уступілі жыхары Княжаводцаў. Вядома, што ў вёсцы ў гады вайны існавала падпольная антыфашысцкая група. Юнак гэтай вёскі Іван Сініцын ўваходзіў у Скідальскую падпольную арганізацыю. Многія падтрымлівалі сувязь з партызанамі. Немцы часта праводзілі аблавы. Яны нечакана ўрываліся ў хаты жыхароў, рабілі вобыскі. Фашысты прымусілі ўсіх сфатаграфавацца, а фатакарткі прымацаваць да сваіх дзвярэй. У час вобыску карнікі звярталі на фатакартку ўвагу і звяралі па іх, ці дома ўсе члены сям’і. Але і гэта не памагло. Жыхары вёскі ўсё роўна дапамагалі партызанам. Тады вораг вырашыў расправіцца з жыхарамі вёскі, а вёску сцерці з твару зямлі.
Трагічным днём стала для княжаводцаў пятніца 23 ліпеня 1943г. Глыбокай ноччу з 22 на 23 немцы акружылі вёску, усім забаранілі куды-небудзь выходзіць ці выязджаць. Адзінкі вырваліся з гэтага пекла. З суседніх вёсак сагналі людзей з паводамі, каб забраць з хат увесь дамашні скарб, які быў адвезены ў Лунна. Потым усіх жыхароў па дзесяць чалавек падвозілі да вялікіх ям і расстрэльвалі. Малых дзяцей кідалі ў ямы жывымі, а затым закопвалі. Дамы і пабудовы спалілі. Загінула больш за паўтысячы жыхароў.
У гады вайны ў нашай краіне дзейнічала падпольная арганізацыя моладзі, якую ўзначальвала Клаўдзія Чычкова. Падпольшчыкі гэтай арганізацыі праводзілі агітацыю сярод насельніцтва, збіралі зброю, праводзілі дыверсіі супраць фашыстаў. Па даносу правакатара 8 чалавек было схоплена. 4 верасня іх расстралялі, а затым павесілі. К. Чычкова загінула ў час няроўнай бойкі з немцамі, прыкрываючы адыход партызанаў. Гэта адбылося ў раёне вёскі Сухінічы.
Вёска Княжаводцы вядома з 16 ст. Праходзіў каралеўскі тракт з Вільні ў Кракаў,быў брод.
Жыхары ўспамінаюць, што да вайны тут пражыва больш за тысячу чалавек, было больш за 300 двароў. Моладзь збіралася на танцы каля Нёмана ( на Рапе)
У гады акупацыі вёска ўваходзіла ў акругу Беласток, якая была падпарадкавана кіраўніцтву Усходняй Прусіі.
Прычын знішчэння некалькі: партызанскі рух, паражэнні немцаў на фронце.
За дзве нядзелі моладзь ужо сабралі і забралі.
Дзякуючы пошукавай працы вучняў Дубненскай СШ удалося памінутна ўстанавіць падзеі тых дзён: сустракаліся з тымі хто застаўся ў жывых, шукалі дакументы ў архівах. Маюцца фотаздымкі аб знішчэнні вёскі. Паліцэйскія корпуса Ромеля, які павінны былі ваяваць у Афрыцы, але да 1943 быў разгромлены, форму аддавалі паліцэйскім. Рашэнне аб знішчэнні вёскі прымалі ў апошні момант, нават работнікі паліцыі не ведалі, каб не парярэдзілі мясцовых жыхароў . Карны атрад – група Мюллера прязджаў з Кёнігсберга, ехалі на пояздзе ці аўтамабілях.Акружалі і ішлі ў кожны дом. Дакладная колькасць загінулых невядома, было шмат дзяцей па 2, 3 гады, некалькі месяцаў. Загінулі цэлыя сем і.
Карнікі перад адступленнем, у 1944, раскапалі і аблівалі трупы гаручым, зарава было відно за некалькі кіламетраў.
Сёння праца прадаўжаецца.Княжаводцы- сівал чалавечай трагедыі і вялікай памяці.
Google Sites
Report abuse