ຄໍາວ່າ: ແຄນ ໝາຍເຖິງ ເຄື່ອງດົນຕີປະເພດເປົ່າ ຊະນິດໜຶ່ງ ເຮັດດ້ວຍໄມ້ປ່ອງ (ໄມ້ລັນ, ໄມ້ເຮ້ຍ,ໄມ້ອໍ້, ໄມ້ຫົກ) ມີລິ້ນຢູ່ທາງກາງ ມີຫຼາຍອັນ (ຫຼາຍລູກ) ສຸບໃສ່ໃນເຕົ້າດຽວລຽນກັນ ໃຊ້ເປົ່າໃສ່ໝໍລໍາ ຫຼື ເປົ່າປະສານສຽງດົນຕີທຸກຊະນິດ. ແຄນມີສຽງທີ່ແສນມ່ວນ ແລະອ່ອນຊອນ ເຊິ່ງມັນສາມາດຊີ້ບອກເຊື້ອຊາດ, ສັນຊາດ ສິລະປະວັດທະນະທໍາ ໄປໃນຕົວ.
ໃນສະໄໝແຕ່ກີ້ ແຕ່ກ່ອນ ຄົນເຮົາບໍ່ຈັກເຈັບ, ບໍ່ປ່ວຍ ແລະບໍ່ຮູ້ຄວາມຕາຍ ແຕ່ຄົນມີຄວາມຕ້ອງການຢາກຕາຍ ເມື່ອເຂົ້າປ່າພົບເຫັນສັດຕາຍກໍເລີຍນໍາຊາກສັດຕາຍກັບມາບ້ານ ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ນໍາເອົາທ່ອນກົກຊາມາມັດເຂົ້າກັນ ແລ້ວນໍາມາເປົາໃຫ້ເກີດສຽງ ແລະຊອກເປືອກໄມ້ນໍາມາຕີເປັນກອງ ຕີກອງເກົ້າບາດມີເກົ້າສຽງດັງຂຶ້ນໄປເທິງສະຫວັນ ເຮັດໃຫ້ພະຍາຟ້າ, ພະຍາແຖນໄດ້ຍິນສຽງເນື່ອງນັ່ນນັ້ນ. ຈຶ່ງເກີດຄວາມສົງໄສວ່າເມືອງລຸ່ມເກີດຫຍັງຂຶ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ແຕ່ງໃຫ້ແມງວັນ, ແມງມີ່ ແລະແມງເຜິ້ງລົງມາກວດເບິ່ງວ່າ ມີເຫດການຫຍັງເກີດຂຶ້ນ, ພາຍຫຼັງການກວດກາແລ້ວກໍໄດ້ກັບໄປລາຍງານວ່າ: ຄົນຕ້ອງການຕາຍແຕ່ບໍ່ມີຍັງເຮັດໄດ້ແຕ່ເອົາຊາກສັດຕາຍມາເຮັດໃຫ້ເນື່ອງນັ່ນ. ຕໍ່ມາຜີຟ້າໄດ້ປ່ອຍພະຍາດລົງມາເມືອງລຸ່ມ ແຕ່ພະຍາດລົງມາບໍ່ຮອດພື້ນດິນ ໂດຍຕິດຄ້າງຢູ່ປາຍໄມ້ໄດ້ເຈັດປີ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ ຜີຟ້າຈຶ່ງໄດ້ໃຊ້ຫອກຫຼາວແທງໃຫ້ພະຍາດລົງສູ່ດິນແລ້ວຕິດແປດຄົນ ຈຶ່ງເຮັດຄົນຮູ້ເຈັບປ່ວຍ ແລະຮູ້ຕາຍ ໃນເບື້ອງຕົ້ນ.ໃນສະໄໝຕໍ່ມາ ມີຊາວມົ້ງຄອບຄົວໜຶ່ງ ມີອ້າຍນ້ອງຮ່ວມກັນ 7 ຄົນ, ມາວັນໜຶ່ງຜູ້ເປັນພໍ່ໄດ້ເສຍຊີວິດ ບັນດາອ້າຍນ້ອງທັງ 7 ຄົນ ຕ້ອງການຈັດພິທີງານສົບ ເພື່ອເປັນກຽດໃຫ້ຜູ້ເປັນພໍ່ ແຕ່ບໍ່ຮູ້ວ່າຈະເຮັດແນວໃດ ຈຶ່ງໄປຂໍຄໍາປຶກສານໍາຜີຟ້າ, ຜີແຖນຊີຍີ, ແຖນຊີຍີໄດ້ແນະນໍາໃຫ້ອ້າຍນ້ອງທັງ 7 ວ່າ: ຄົນໜຶ່ງໄປຫາໜັງສັດເພື່ອມາຫຸ້ມກອງໄວ້ຕີ ແລະອີກ 6 ຄົນ ໃຫ້ໄປຫາເອົາລໍາໄມ້ໄຜ່ທີ່ມີຂະໝາດຄວາມຍາວບໍ່ເທົ່າກັນມາຄົນລະອັນ ໂດຍຮຽງໄປລໍາດັບຂອງອາຍຸແຕ່ລະຄົນ, ເມື່ອກະກຽມໄດ້ແລ້ວ ກໍແນະນຳໃຫ້ຄົນໜຶ່ງຕີກອງ ແລະໃຫ້ 6 ຄົນເປັນຜູ້ເປົ່າລໍາໄມ້ໄຜ່ຂອງໃຜລາວນັ້ນ ເປົ່າໃຫ້ເປັນເພງດຽວກັນ ແຕ່ຕ້ອງເປົ່າປະສານເຂົ້າເປັນສຽງ, ເປົ່າຍ່າງວົນວຽນໄປມາອ້ອມຮອບເປັນຈັງຫວະ ແລະເຕັ້ນໄປພ້ອມ, ສ່ວນຄົນທີ່ຕີກອງກໍຕີໄປຕາມຈັງຫວະຂອງສຽງແຄນທີ່ເປົ່າ ພາຍຫຼັງພະຍາແຖນຊີຍີແນະນຳແລ້ວ, ອ້າຍນ້ອງທັງ 7 ຈຶ່ງໄດ້ປະຕິບັດ ຈັດພິທີງານສົບໃຫ້ຜູ້ເປັນພໍ່ຕາມຄໍາແນະນໍາດັ່ງກ່າວ, ຕໍ່ມາບໍ່ດົນໄດ້ມີອ້າຍນ້ອງຄົນໜຶ່ງຕາຍຈາກໄປ ຄົນເປົ່າແຄນບໍ່ມີ ຫຼື ບໍ່ຄົບຕາມຈໍານວນທີ່ເປົ່າລໍາໄມ້ໄຜ່ທັງຫົກ ທີ່ໄດ້ປະຕິບັດຜ່ານມາ, ອ້າຍນ້ອງທີ່ເຫຼືອ 6 ຄົນ ຈຶ່ງໄດ້ໄປຂໍຄໍາປຶກສານໍາພະຍາແຖນຊີຍີ, ພະຍາແຖນໃຫ້ລວມໄມ້ໄຜ່ທັງ 6 ລໍາເຂົ້າມາເປັນອັນດຽວກັນ ແລ້ວໃຫ້ຄົນດຽວເປົ່າ ເຫຼືອຈາກນັ້ນໃຫ້ຖວາຍເຄື່ອງບູຊາ, ກະກຽມອາຫານ ແລະອື່ນໆ ແຕ່ນັ້ນມາແຄນມົ້ງຈຶ່ງປະກອບມີລູກແຄນ 6 ລູກດ້ວຍກັນ ເຊິ່ງມັນເປັນຕົວແທນໃຫ້ແກ່ອ້າຍນ້ອງທັງ 6 ຄົນ, ສ່ວນເຕົ້າແຄນແມ່ນເປັນຕົວແທນໃຫ້ຜູ້ເປັນພໍ່, ນັບແຕ່ນັ້ນມາຄວາມໝາຍຂອງລູກແຄນມົ້ງຈຶ່ງມີຄວາມໝາຍ ກາຍເປັນຕົວແທນທັງໝົດໃຫ້ແກ່ການເຕົ້າໂຮມຄວາມຮັກແພງ ແລະຄວາມສາມັກຄີເປັນອັນໜຶ່ງອັນດຽວກັນຂອງຄອບຄົວຈົນເທົ້າທຸກວັນນີ້.
ປັດຈຸບັນ ການສືບຕໍ່ປະຕິບັດການຜະລິດແຄນມົ້ງແມ່ນໜ້ອຍລົງຫຼາຍ, ອີກດ້ານໜື່ງແມ່ນເກີດຈາກລາຍຮັບໃນຄອບຄົວ ຖ້າປຽບທຽບໃສ່ອາຊີບອື່ນ ລາຍຮັບແມ່ນຍັງຕ່ຳ ແລະອີກປະການໜຶ່ງການເຮັດແຄນແມ່ນສາມາດເກັບຮັກສາໄວ້ໄດ້ຍາວນານຮຸ່ນປູ່ ສູ່ຫຼານ - ເຫຼນ, ການເຮັດແຄນແມ່ນເມື່ອມີບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງມາສັ່ງ ຈຶ່ງໄດ້ເຮັດເພື່ອນຳເອົາໄປໃຊ້ໃນງານປະເພນີກຳຕ່າງໆເທົ່ານັ້ນ.
ຄວາມທ້າທາຍ ຕໍ່ການສືບທອດເຮັດເເຄນມົ້ງ ຜູ້ທີ່ເຮັດແຄນມົ້ງຕ້ອງເປັນຄົນດຸໝັ່ນ, ມີຄວາມອົດທົນສູງ ຈຶ່ງຈະປະກອບອາຊີບນີ້ໄດ້ ເພາະວ່າການເຮັດແຄນນີ້ ຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາ 1 ອາທິດຈຶ່ງແລ້ວ ເພາະວ່າຈະມີງານປະເພນີຂອງລາວຫຼາຍ ສໍາລັບຜູ້ເຮັດແຄນມົ້ງ ບາງທ່ານເຖົ້າແກ່ຫຼາຍ ດັ່ງທີ່ເຮົາຮູ້ກັນແລ້ວວ່າ ສະໄໝກ່ອນການເຮັດແຄນມົ້ງນີ້ແມ່ນເຮັດຈາກໄມ້ລັນ ແລະໄມ້ຫົກເທົ່ານັ້ນ.
ໃນປັດຈຸບັນແມ່ນຫາຫຍາກ ເພາະວ່າອາກາດປ່ຽນແປງ ຝົນຕົກນ້ອຍ ຕ້ອງໄປເອົາເຂດເມືອງພູຄູນ ແລະເມືອງໂພນໄຊເທົ່ານັ້ນ. ບໍ່ຄອ່ຍນິຍົມ ຢ້ານໄດ້ໃຊ້ເວລາດົນ ເພາະການເຮັດແຄນນີ້ໃຊ້ເວລາເປັນໝົດມື້ຈຶ່ງສາມາດນຳມາໃຊ້ ສະນັ້ນຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຜູ້ນໍາໃຊ້ ບໍ່ຄ່ອຍນິຍົມປານໃດ.
ການເຮັດແຄນມົ້ງນີ້ ແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຫຼາຍຂັ້ນຕອນ ແລະໃຊ້ເວລາເປັນມື້,
ປະຈຸບັນຊາວໜຸ່ມແມ່ນຫັນມາສົນໃຈເຮັດອາຊີບອື່ນທີ່ດີກວ່າ.
ສະຖານທີ່ເຮັດແຄນ ແມ່ນມີຄວາມສະດວກ ອັນຍາກແມ່ນການໄປຕັດໄມ້ໃນປ່າ ແລະເກັບຮັກສາໄມ້.
ໄມ້ບໍ່ມີ ເພາະວ່າປະຊົາຊົນສ່ວນຫຼາຍຫັກໜໍ່ໄມ້ມາກິນໃຫຍ່ບໍ່ທັນ ໄມ້ຈຶ່ງຂາດ ຫາຍາກ ມີແນວໂນ້ມລຸດລົງ.
- ສ້າງຕັ້ງກຸ່ມຜະລິດໃນຊຸມຊົນຂຶ້ນເພື່ອຄວາມຍືນຍົງ ແລະສູນລວມສິສັນຜະລິດຕະພັນປະຈຳໝູ່ບ້ານ
- ຂຽນ ຫຼື ສ້າງຕຳລາ ປື້ມຄູ່ມືການເຮັດແຄນມົ້ງໃຫ້ຖືກຕ້ອງຢ່າງລະອຽດ.
- ຕ້ອງນຳຕຳລາການເຮັດແຄນມົ້ງ ລົງໄປເຖິງແຕ່ລະຊຸມຊົນ ແລະໂຮງຮຽນ.
- ເພື່ອເປັນບ່ອນອີງໃຫ້ຊຸມຊົນ, ນັກຮຽນ ແລະຜູ້ທີ່ມີຄວາມຢາກຮຽນຮູ້ການຜະລິດແຄນມົ້ງ ທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມຂັ້ນຕອນໃນການຜະລິດແຄນມົ້ງ.
- ອຳນາດການປົກຄອງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂອງບ້ານ, ເມືອງ ແລະແຂວງ ຕ້ອງນຳສະເໜີການລົງໂຄສະນາ ຜ່ານທາງສື່ ໂທລະພາບ, ວິທະຍຸ, ໜັງສືພິມ ເພື່ອໃຫ້ທັງຊາວລາວ ແລະຕ່າງປະເທດ ໃຫ້ຫັນນຳໃຊ້ດົນຕີພຶ້ນເມືອງ ຫຼື ແຄນເຜົ່າມົ້ງໃຫ້ນັບມືນັບຫຼາຍຂຶ້ນ.
- ສະເໜີໃຫ້ທາງພາກວິຊາການທີກ່ຽວຂ້ອງ ທາງດ້ານມໍລະດົກ ວັດທະນາທຳນາມມະທໍາ ຕ້ອງນຳສະເໜີ ໃຫ້ຈົດທະບຽນບັນຊີເຂົ້າເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທໍາໃນລະດັບທ້ອງຖິ່ນເພື່ອເປັນສິນຄ້າ 1 ເມືອງ 1 ຜະລິດຕະພັນ ຫຼື ODOP ແລ້ວນຳສະເໜີລັດຖະບານ ແລະອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນເພື່ອຂຶ້ນບັນຊີລະດັບຊາດ ແລະລະດັບໂລກ.
