ຂັບທຸ້ມຫຼວງພະບາງ
ຂັບທຸ້ມ ແມ່ນການຂັບພື້ນເມືອງຂອງຊາວຫຼວງພະບາງ ມີຈັ່ງຫວະ, ເນື້ອຮ້ອງ, ທໍານອງສຽງອ່ອນຫວານ ທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ເພື່ອສ້າງຄວາມເບີກບານມ່ວນຊື່ນ ຢອກລໍ້ລະຫວ່າງ ຍິງ-ຊາຍ ປະສານກັບສຽງດົນຕີພື້ນເມືອງ, ມີການຕົບມືສຽງຮ້ອງສ້ອຍໄປນໍາ ເຮັດໃຫ້ມ່ວນຊື່ນ ຄຶກຄື້ນ ມີບັນຍາກາດ ແລະ ອອນຊອນ ເວລາໄດ້ຮັບຟັງ.
ຂັບທຸ້ມຫຼວງພະບາງ ເປັນສຽງຂັບທີ່ສົມບູນແບບ ເລີ່ມມີມາໃນສັດຕະວັດທີ 14 ລາຊະການ ຂອງເຈົ້າຟ້າງຸ່ມມະຫາລາດ ປີ ຄສ 1357. ຂັບທຸ້ມ ຫຼວງພະບາງ ຍັງບໍ່ມີຫຼັກຖານຢັ້ງຢືນໄດ້ວ່າກໍາເນີດເກີດຂຶ້ນແຕ່ຍຸກສະໄໝໃດແທ້. ຕາມການບອກເລົ່າຕໍ່ກັນມາ: ຄົນໃນສະໄໝກ່ອນ ຫຼັງຈາກອິດເມື່ອຍ ຈາກການເຮັດໄຮ່, ນາ, ຮົ້ວ, ສວນ ກໍ່ພາກັນພັກຜ່ອນຢູ່ກ້ອງຮົ່ມໄມ້ ໄດ້ຍິນສຽງໄມ້ໄຜ່ສຽດສີກັນ ໄປຕາມຈັງຫວະ ຂອງລົມ ຟັງແລ້ວເປັນສຽງທີ່ມ່ວນ ເກີດການປະດິດສ້າງເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງເອີ້ນວ່າ ຊໍ. ສຽງດົນຕີ ຂອງຊໍ ປະສານກາບກອນ ພັນລະນາ ວິຖີຊີວິດການເປັນຢູ່ ຂອງຄົນທີ່ຕິດພັນກັບສັດສາວາສິ່ງ ແລະ ທໍາມະຊາດ ທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ, ພັນລະນາຄວາມອຸດົມຮັ່ງມີ ຄວາມສວຍງາມ ຂອງປະເທດຊາດບ້ານເມືອງ ຈົນກາຍມາເປັນ ການຂັບທຸ້ມແບບພື້ນບ້ານຂຶ້ນມາ. ຕໍ່ມາ ໄດ້ມີການເພີ່ມຈັງຫວະທໍານອງ ໂດຍໃຊ້ເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງເຂົ້າມາປະກອບຕື່ມອີກ ເຊິ່ງເປັນເອກະລັກສະເພາະ ຂອງທ້ອງຖິ່ນຊາວຫຼວງພະບາງ.
ຜູ້ຈະມາສືບທອດມີຈໍານວນຫຼຸດລົງ ສາເຫດຍ້ອນຊາວໝຸ່ມສ່ວນຫຼາຍ ບໍ່ໄດ້ມີຄວາມຮັກມັກໃນການຂັບລໍາແບບພື້ນເມືອງ.
ລົດນິຍົມ ຂອງກຸ່ມຄົນທີ່ຟັງການຂັບແບບດັ່ງເດີມ (ຂັບພື້ນເມືອງ) ໄດ້ຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ.
ຜູ້ທີ່ມີຄວາມສາມາດ ໃນການຂັບແບບດັ່ງເດີມ ກໍ່ໄດ້ມີຈໍານວນຫຼຸດລົງ.
ປື້ມຕໍາລາຮຽນ, ຫຼັກສູດ ການສິດສອນບໍ່ທັນມີ.
ຄົນຮຸ່ນໃໝ່ ຫັນໄປນິຍົມສິລະປະການສະແດງສະໄໝໃໝ່ແທນ.
ຂາດອາຈານຜູ້ຊົງຄຸນວຸດທິ ທີ່ເປັນສິລະປິນເອກທາງດ້ານການຂັບທຸ້ມມາສິດສອນ ແລະ ຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ໃຫ້ຄົນຮຸ່ນໃໝ່ໄດ້ຮຽນຮູ້.
ຂາດທຶນຮອນໃນການສະໜັບສະໜູນການອະນຸລັກປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກທາງດ້ານວັດທະນະທໍາທີ່ບໍ່ເປັນວັດຖຸ ດ້ານນີ້.
ຊຸກຍູ້ ແລະ ສົ່ງເສີມ ທຶນຮອນເຂົ້າໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ຂັບລໍາພື້ນເມືອງ.
ເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ອອກສູ່ສັງຄົມ ໃຫ້ກ້ວາງຂວາງໂດຍຜ່ານສື່ສິ່ງພິມ, ວິທະຍຸ,ໂທລະພາບ ແລະ ອື່ນໆ.
ສ້າງເປັນປຶ້ມຄູ່ມືສໍາລັບການສິດສອນ ໃຫ້ແກ່ໂຮງຮຽນຕ່າງໆ ທົ່ວແຂວງຫຼວງພະບາງ.
ສ້າງບັນດາຜູ້ສືບທອດໃຫ້ຫຼາຍ ແລະ ມີຄວາມຊໍານານ ເພື່ອກາຍເປັນຄູ-ອາຈານ ໃນອະນາຄົດ.
ສ້າງ ຫຼື ຈັດກິດຈະກໍາ ການຈັດງານແຂ່ງຂັນ ຂັບລໍາພື້ນເມືອງ ຢ່າງນ້ອຍປີລະ 01 ຄັ້ງ, ມີລາງວັນໃຫ້ຢ່າງເໝາະສົມ.
ຈັດຕັ້ງໜ່ວຍສິລະປະຂັບພື້ນເມືອງ ແລະ ປະກອບດົນຕຼີພື້ນເມືອງໃຫ້ແຕ່ລະໝູ່ບ້ານ, ເມືອງ.
ສະເໜີ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຮັບຮອງເອົາຂັບທຸ້ມຫຼວງພະບາງ ເປັນມໍຣະດົກ ຂອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ລະດັບຊາດ.
