เมื่อขับรถผ่านปูยุด สิ่งแรกที่จะสามารถมองเห็นได้ชัดนั่นก็คือ โต๊ะที่รองด้วยแผ่นเหล็กไว้สำหรับปั้นโรตีมะตะบะวางเรียงรายอยู่หน้าบ้าน และกลิ่นฟุ้งของมะตะบะหอมเย้ายวนจนน่าลิ้มลอง ข้างโต๊ะจะมีห่อมะตะบะที่ปรุงเสร็จแล้ว มีลักษณะสี่เหลี่ยมห่อด้วยกระดาษห่ออาหารอย่างดี แต่ทุกครั้งเมื่อพูดถึงมะตะบะปูยุด ทุกคนมักจะพูดออกมาเป็นเสียงเดียวกันว่า มะตะบะอร่อยต้องเป็นมะตะบะปูยุดโดยเฉพาะมะตะบะครูเซ็ง ต้นตำหรับสูตรมะตะบะที่เก่าแก่ที่สุดของปูยุด
ครูเซ็งในฐานะที่เป็นเจ้าของต้นตำหรับของมะตะบะ ได้เล่าว่าตนมีสูตรลับเฉพาะในเรื่องการปรุงไส้มะตะบะ ที่ได้รับการถ่ายทอดสูตรจากคนอินเดีย ครูเซ็งเล่าว่าเดิมนั้นตนเองเปิดร้านขายกาแฟในเมืองปัตตานี ซึ่งร้านกาแฟของเขาอยู่ติดกับร้านขายโรตีของชาวอินเดีย ต่อมาชาวอินเดียเจ้าของร้านโรตีได้แนะนำให้ครูเซ็งขายมะตะบะ ซึ่งในสมัยนั้นมะตะบะยังไม่เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้คนมากนัก แต่ด้วยความที่มะตะบะของครูเซ็งมีรสชาติอร่อย ใครกินก็ถูกปาก ทำให้ขายได้ตลอดมา
ชาวอินเดียคนนี้ได้แนะนำสูตรและส่วนประกอบต่างๆ สำหรับแกงที่จะยัดไส้ ตามแบบฉบับของอินเดีย ในเวลาต่อมาครูเซ็งได้ปรับและพัฒนารสชาติให้มีความอร่อยถูกปากคนในพื้นที่ แต่ก็ยังยึดสูตรเดิมของชาวอินเดียเป็นหลัก จะพิจารณาจากปริมาณแกงที่จะยัดไส้จากปริมาณมาก ปานกลาง และน้อย ในการกำหนดส่วนประกอบอื่นๆ เช่น หากใช้เนื้อ ๑ กิโลกรัม จะต้องกำหนดให้ชัดเจนว่าจะใช้ส่วนประกอบอื่นๆ ปริมาณเท่าไร ครูเซ็งได้อธิบายเพิ่มเติมว่า ผมจะใช้ภาชนะที่มีรูปทรงที่แบ่งเป็นช่องๆ และจะใช้มือในการหยิบส่วนประกอบต่างๆ ในแต่ละช่องมาผสมกัน กล่าวคือถ้าใช้เนื้อ ๑ กิโลกรัม ก็จะหยิบส่วนประกอบอื่นๆ มาผสมกัน ๑ ครั้ง ถ้าใช้เนื้อ ๕ กิโลกรัม ก็หยิบเครื่องปรุง ๕ ครั้ง
มะตะบะครูเซ็ง นอกจากจะเป็นมะตะบะที่มีชื่อเสียงในประเทศแล้ว ปัจจุบันชื่อเสียงได้แพร่หลายไปยังประเทศเพื่อนบ้าน
จนกลายเป็นภูมิปัญญาที่คนในชุมชนปูยุดได้ยึดเป็นอาชีพเพื่อเลี้ยงครอบครัว ต่างคิดค้นสูตรมะตะบะของตนเอง มีหลายคนพูดว่ามะตะบะปูยุดอร่อยมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ของมะตะบะปูยุดซึ่งคนในพื้นที่อื่นไม่สามารถเลียนแบบรสชาตินั้นได้
ในประเทศไทยมีผู้คนหลายภูมิภาครู้จักมะตะบะและสามารถทำมะตะบะขายได้ แต่รสชาติไม่เหมือนกับมะตะบะปูยุด เพราะแต่ละคนมีสูตรและใช้วัตถุดิบที่แตกต่างกันไป ขนาดและราคาก็ต่างกันไปตามความเหมาะสม มะตะบะทางภาคใต้ด้วยกันยังมีความต่าง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องรสชาติ ขนาด ที่เล็กใหญ่ หนา บาง ไม่เท่ากัน มะตะบะของบางที่จะกินด้วยน้ำจิ้ม บางที่ไม่มีน้ำจิ้ม
“ เมื่อพูดถึงมะตะบะ ทุกคนจะนึกถึงปูยุด” หรือ “เมื่อพูดถึงปูยุด ทุกคนจะนึกถึงมะตะบะ”
ใครไปเยือนปูยุด กลับมาต้องมีของฝากและจะเป็นอย่างอื่นไม่ได้ นอกจากมะตะบะ สำหรับใครที่ได้รับของฝากถ้าเป็นมะตะบะปูยุด ก็จะมีสีหน้าที่บ่งบอกถึงความยินดี เหมือนได้รับของพิเศษ
มีคุณค่าทางจิตใจ เพราะความเป็นเอกลักษณ์ของมะตะบะปูยุดที่มีแค่หนึ่งเดียวไม่เหมือนใคร ปัจจุบันผู้ประกอบการได้รับการสืบทอดภูมิปัญญามาจนถึงรุ่นลูก รวมแล้วเป็นระยะเวลา ๕๐ ปี และจะสืบทอดพัฒนาต่อยอดให้คงอยู่เป็นเอกลักษณ์ของตำบลปูยุด ตลอดจนสร้างรายได้ให้คนในชุมชนสามารถเลี้ยงชีพต่อไป
📌หมุดแผนที่ภูมิปัญญาท้องถิ่น มะตะบะ
🏡 ที่ตั้ง : R76M+7GF ตำบล ปุยุด อำเภอเมืองปัตตานี
จังหวัดปัตตานี 94000