3. Tłumaczenie na KRN

Zasady tłumaczenia na KRN

Pamiętamy, że formuły w KRN są następującego typu - SaP, SiP, SoP, SeP - gdzie spójki a, o, i, e odpowiadają mnemonicznie samogłoskom występującym w wyrażeniach każde....jest...., żadne... nie jest..., niektóre... są..., niektóre... nie są.... (jest łatwo je zapamiętać, jeśli kojarzyć dwa łacińskie słowa: affirmo [stwierdzam] i nego [neguję]). Formuły SaP, SiP, SoP, SeP są schematami zdań kategorycznych. Zdanie kategoryczne - to zdanie utworzone według jednego z czterech następujących schematów:

• Każde S jest P | SaP

• Żadne S nie jest P | SeP

• Niektóre S są P | SiP

• Niektóre S nie są P | SoP

Zwróćmy uwagę na to, że negacja jest zawarta w schemacie zdań (nie stanowi części nazwy ogólnej). W miejsce S i P możemy wstawiać nazwy ogólne (wesoły bramkarz, ryba, człowiek, pisarz). Na przykład:

Żadna ryba nie jest człowiekiem.

Niektórzy ludzie są pisarzami.

Każdy pisarz to człowiek.

Nazwy wstawiane do schematów zdania kategorycznego nazywamy terminami zdania kategorycznego. "Niektóre" w Niektóre S są / nie są P jest rozumiane jako "przynajmniej niektóre", czyli w taki sposób, że nie wykluczamy możliwości, że wszystkie S są / nie są P. Na przykład zdanie Niektórzy pisarzy są ludźmi jest na gruncie sylogistyki zdaniem prawdziwym (ponieważ "niektórzy" w sylogistyce oznacza po prostu "istnieją tacy którzy"). 

UWAGA:

Należy pamiętać, że zdania w języku naturalnym często są eliptyczne, i elipsa może wprowadzać zamieszanie przy ocenie, jakie nazwy ogólne zostały zastąpione terminami S i P. Na przykład:

Niektórzy piraci mają drewnianą nogę.

Jest to zdanie o schemacie SiP, w którym w miejscu terminu "S" występuje nazwa ogólna "piraci", a w miejscu "P"... - no właśnie, nie może to być "drewniana noga" (ponieważ otrzymalibyśmy absurdalne twierdzenie, że niektórzy piraci są drewnianymi nogami). Zdanie to jest eliptyczne i termin "P" zastępuje nazwę ogólną "ludzie, którzy mają drewnianą nogę". Podobnie zdanie

Żaden pirat nie był na każdym morzu.

ma schemat SeP, w kótrym "S" zastępuje nazwę ogólną "piraci", a "P" nazwę ogólną "ludzie, którzy byli na każdym morzu" bądź "piraci, którzy byli na każdym morzu".

📌Dobra rada: zamieniaj orzeczenie na SĄ TO (JEST TO) - to pomoże zrozumieć, która nazwa ogólna zajmuje miejsce terminu. Czyli: 

Niektórzy piraci mają drewnianą nogę −−⟩ Niektórzy piraci SĄ TO ... ludzie z drewnianymi nogami; 

Żaden pirat nie był na każdym morzu −−⟩ Żaden pirat NIE JEST TO ... pirat, który był na każdym morzu.

Rodzaje zdań kategorycznych

Ogólne / szczegółowe

Zdania kategoryczne typu Każde S jest P / Żadne S nie jest P są zdaniami ogólnymi (ponieważ mówią o wszystkich S-ach, że są / nie są P).

Zdania kategoryczne typu Niektóre S są P / Niektóre S nie są P są zdaniami szczegółowymi (ponieważ mówią o pewnych S-ach, że są / nie są P).

Twierdzące / przeczące

Zdania kategoryczne typu Każde S jest P / Niektóre S jest P są zdaniami twierdzącymi (ponieważ mówią o S-ach, że są P).

Zdania kategoryczne typu Żadne S nie jest P / Niektóre S nie są P są zdaniami przeczącymi (ponieważ mówią o S-ach, że nie są P).

W taki sposób:

• Każde S jest P - zdanie ogólno-twierdzące

• Każde S nie jest P - zdanie ogólno-przeczące

• Niektóre S są P - zdanie szczegółowo-twierdzące

• Niektóre S nie są P - zdanie szczegółowo-przeczące.

Tutoriale wideo

Test