การแก้ปัญหา คือการปรับเปลี่ยนสถานการณ์ให้เป็นไปตามความต้องการของผู้ใช้  ในการแก้ปัญหาใดปัญหาหนึ่งให้ตรงตามวัตถุประสงค์นั้น นอกจากความรู้พื้นฐาน และความรู้และทักษะในการปฏิบัติงาน กระบวนการในการแก้ปัญหาเป็นอีกองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้ผู้แก้ปัญหาสามารถคิดค้นวิธีการแก้ปัญหาที่มีสมรรถนะตามความต้องการของผู้ใช้งาน เหมาะสมกับบริบท หรือเงื่อนไขของผู้ใช้ เช่น สภาพที่อยู่อาศัย วิถีชีวิต หรือรายได้

        กระบวนการออกแบบ หรือ การคิดเชิงออกแบบ เป็นขั้นตอนหรือกรอบที่ผู้ออกแบบใช้ในการดำเนินงานเพื่อแก้ปัญหา ซึ่งแต่ละสถานการณ์อาจมีลำดับการดำเนินงานตามขั้นตอนที่แตกต่างกัน เช่น มีการทำซ้ำหรือย้อนกลับ การแก้ปัญหาไม่ได้หมายถึงการสร้างสิ่งประดิษฐ์ใหม่เท่านั้น แต่อาจเป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม สถานการณ์ หรือทรัพยากรที่มีอยู่ให้เป็นไปตามที่มนุษย์ต้องการ และส่งเสริมให้เกิดสภาวะแวดล้อมที่อำนวยความสะดวกในการดำเนินชีวิต ดังนั้นผลลัพธ์ของการแก้ปัญหาอาจเป็นสิ่งประดิษฐ์ กระบวนการ หรือ ขั้นตอนการทำงาน การบริการ หรือ โมเดลทางธุรกิจ เป็นต้น

       การคิดเชิงออกแบบเริ่มตั้งแต่การทำความเข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้ง การรวบรวมข้อมูลที่รอบด้าน การพิจารณาผู้ใช้เป็นสำคัญ เพื่อพัฒนาแนวทางการแก้ปัญหา การทดสอบ การปรับปรุง และการนำเสนอผลลัพธ์ การคิดเชิงออกแบบ อาจเแบ่งเป็น 3 กระบวนการย่อย ได้แก่ การระบุและตีความปัญหา  การพัฒนาแนวคิด  และการสร้างแนวทางการแก้ปัญหา

สถานการณ์ที่1 (Why, Where, When, Who, What, How)

    หมู่บ้านแห่งหนึ่ง มีขยะจำนวนมากจนส่งกลิ่นเหม็นไปทั่วหมู่บ้าน เนื่องจากในช่วง 5 ปีที่ผ่านมามีประชากรในหมู่บ้านเพิ่มขึ้นหลายเท่า โดยมีถังขยะใบใหญ่อยู่เพียง 2 ถังที่หน้าหมู่บ้าน และการเก็บขยะจากส่วนกลางทุก ๆ 7 วัน ซึ่งไม่เพียงพอกับการทิ้งขยะของประชากรในหมู่บ้าน รวมถึงของเสียและขยะจากร้านอาหารตามสั่งภายในหมู่บ้าน โดยเฉพาะช่วงเช้าและเย็นในแต่ละวัน 

ปัญหาคืออะไร (What) :

ทำไมจึงเกิดปัญหา (Why) :

ปัญหาเกิดขึ้นที่ไหน (Where) :

ปัญหาเกิดขึ้นตอนไหน/เมื่อไหร่ (When) :

ใครเกี่ยวข้องกับปัญหาบ้าง (Who) :

เราจะแก้ไขปัญหาได้อย่างไร (How) :

สถานการณ์ที่2 (Why, Where, When, Who, What, How)

ครอบครัวหนึ่งมีที่ดินจำนวน 10 ไร่ ซึ่งภายในที่ดินมีแหล่งน้ำ แต่เนื่องจากสมาชิกครอบครัวไม่ได้ทำการเกษตร และสมาชิกในครอบครัวต้องออกจากบ้านไปทำงานทุกวันจันทร์ถึงวันศุกร์ ที่ดินดังกล่าวจึงกลายเป็นที่ดินรกร้างไม่เกิดประโยชน์ แหล่งน้ำไม่สะอาดและมีวัชพืชขึ้นจำนวนมาก มีสัตว์เลื้อยคลานชุกชุมในช่วงฤดูฝน ซึ่งกระทบกับความปลอดภัยของเพื่อนบ้านใกล้เคียง 

ปัญหาคืออะไร (What) :

ทำไมจึงเกิดปัญหา (Why) :

ปัญหาเกิดขึ้นที่ไหน (Where) :

ปัญหาเกิดขึ้นตอนไหน/เมื่อไหร่ (When) :

ใครเกี่ยวข้องกับปัญหาบ้าง (Who) :

เราจะแก้ไขปัญหาได้อย่างไร (How) :

สถานการณ์ที่3 (Why, Where, When, Who, What, How)

โรงอาหารของโรงเรียนแห่งหนึ่ง มีพื้นที่กว้าง 20 เมตร ยาว 50 เมตร เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า และมีที่ตั้งร้านอาหารกระจายตามจุดต่าง ๆ ทั่วโรงอาหารจำนวน 10 ร้าน แต่เกิดปัญหาการบริการอาหารในช่วงพักกลางวันให้แก่นักเรียน ม.ต้น จำนวน 1,000 คน และ ม.ปลาย จำนวน 1,000 คน เนื่องจากนักเรียนใช้เวลานานในการรอซื้ออาหาร และหลายครั้ง ที่ภาชนะบางร้านมีไม่เพียงพอให้บริการ โดยต้องรอภาชนะจากพนักงานล้างที่เก็บภาชนะไปล้างนอกโรงอาหาร

ปัญหาคืออะไร (What) :

ทำไมจึงเกิดปัญหา (Why) :

ปัญหาเกิดขึ้นที่ไหน (Where) :

ปัญหาเกิดขึ้นตอนไหน/เมื่อไหร่ (When) :

ใครเกี่ยวข้องกับปัญหาบ้าง (Who) :

เราจะแก้ไขปัญหาได้อย่างไร (How) :