LỊCH SỬ CHÙA BỔ ĐÀ

PHẦN 1

Truyền thuyết rằng:

Vũ trụ có bát quái - núi có bát sơn - không gian có lục bộ - địa có bát hướng - nhân có bát thức.

Từ đời thượng cổ, về phía bắc sông Nguyệt Đức tỉnh Bắc Ninh phủ Lạng Giang, có một trái núi gọi tên Bổ Đà. Từ thuở khai thiên lập địa, trái núi này ẩn náu so với ngọn núi khác. Một chốn rừng u tịch, hổ thét beo gầm, dải đất tứ linh ( phượng lộn - rồng bay- voi chầu - hổ phục) nơi địa linh nhân kiệt, sơn thủy hữu tình dành cho các bậc chân tu dùi mài kinh sử.

Nơi đây khi xưa có 2 vợ chồng tiều phu ( tên gọi Minh Đà) chuyên sống bằng nghề bổ củi. Một hôm vợ chồng vác búa lên núi đốn củi, gặp một chỗ đất bằng phẳng, rộng chừng chiếc chiếu, ở đó có một gốc cây thông già, ông lấy búa bổ vào gốc cây thì kì lạ thay có một đồng tiền bằng vàng nảy ra, ông liền bổ một thôi vào gốc cây thì thấy 32 đồng tiền vàng. Thấy sự ly kỳ ông liền quỳ xuống mà nguyện rằng : Nếu như linh ứng cho ông xin mụn con trai, nếu được như nguyện ông sẽ xây chùa tô tượng, sớm tối khói hương phụng phật. Ngày qua tháng lại, vợ chồng ông sinh được một người con trai. Ông liền xây chùa tô tượng, dựng một gian lợp tranh, để sớm tối khói hương đáp lại lời nguyện của mình.

Trước đây sư cụ Nguyễn Đình Cấp đã từng vân du tại nam hương tích - bắc Phổ Đà Trung quốc. Khi trở về Việt Nam, ngắm xem phong thủy, cụ chọn 2 nơi thờ đức Quan Âm, nam Hương Tích ( Hà Tây ) và bắc Bổ Đà ( Bắc Giang). Cụ đã dựa vào phong cảnh của trang Tiên Lát để mô tả ngôi chùa vân tự trong cốt truyện Quan Âm Thị Kính.

Kệ rằng:

Na mô đức phật uy mầu

Tích chùa xin kể vài câu rõ ràng

Đất cát lại có trạch vàng

Ở Trang Tiên Lát tiếng vang thơm lừng

Có người đốn củi trên rừng

Minh Đà tên gọi tuổi chừng bốn mươi

Vợ chồng hiền đức cả đời

Búa, rìu gia sản lần hồi kiếm ăn

Giúp người chẳng ngại khó khăn

Chẳng màng danh lợi ,chẳng ganh đua tài

Biết không,không biết mặc ai

Hiếm hoi mong chút con trai đầu lòng

Nghĩ rằng, phúc ở tại lòng

Bỗng đâu của vật báu trong phơi bầy

Những đêm gió mát hây hây

Trời cao ,trăng tỏ vui dây phím đàn

Chồng dạo,vợ hát hân hoan

Đời ta tươi đẹp như ngàn mây xanh

Ngày mai trong sáng yên lành

Phúc đức là để dành phần mai sau

Chẳng tham danh vọng làm giàu

Cơ cầu ích kỷ là đầu oan gia

Nhà ta cha mẹ hiền hòa

Chúng ta mạnh khỏe ấy là điều mong

Đẹp duyên đẹp cả tấm lòng

Thuận buồm xuôi gió êm trong mộng vàng

Qua đêm rồi lại sang ngày

Thường thường vác búa lên rừng chặt cây

Phượng Hoàng trái núi gần đây

Là nơi Thạch tướng cưỡi mây và trời

Miếu thờ bước chẳng tới nơi

Khấu đầu làm lễ xong rồi mới đi

Qua đèo gió thổi vu vi

Tràn đầy sung sướng kém gì cảnh tiên

Dạo chơi ngắm cảnh triền miên

Mặt trời đâu đã xế xiên tà tà

May thay gặp gốc thông già

Tay bổ,miệng niệm phật bà Quan Âm

Na mô đức phật từ tâm

Ba hai nhát búa sầm sầm dương lên

Phi thường lực khỏe trí bền

Lòng thành tiếp sức mải quên nhọc nhằn

Bỗng đâu trong gốc thông cằn

Vàng tung sóng tóe,phật ban nhỡn tiền

Lòng thành tin lại thêm tin

Liền quỳ xuống lạy cầu xin như nguyền

Được thời hương lửa chẳng quên

Dựng chùa thờ phụng canh bên thông già

Ngày đi tháng lại trôi qua

Mười ngày chín tháng sinh ra một trai

Khôi ngô tuấn tú hơn tài

Vợ chồng xung sướng trùng lại phúc nhà

Từ nay cho đến khi già

Một lòng thờ phụng phật Bà Quan Âm

Tiếp đến đời Lê Bảo Thái, vào năm 1720 cụ Phạm Kim Hưng từ quan về quê ở ẩn. Một hôm lên chùa Bổ Đà lễ Phật ngắm thấy phong cảnh tĩnh mịch, sơn thủy hữu tình, cụ liền quỳ xuống xin cụ Nguyễn Đình Cấp cho xuống tóc quy y Phật. Được sự đồng ý của cụ Nguyễn Đình Cấp, cụ về xin phép vợ con cho lên núi xuống tóc xuất gia quy y Phật và mua nửa quả núi xây dựng chùa Tứ Ân, trùng tu Am Tam Đức.

Kệ rằng:

Tôi Tính Ánh vốn quan nhân

Người làng Bình Vọng ở gần Thăng Long

Thương dân tội khổ trong lòng

Ngán thay chiều chính như ong vỡ đàn

Thôi đành treo ấn từ quan

Trở về thôn giã du nhàn cho khuây

Sách ô khăn gói đó đây

Đi tìm cảnh vật để xây mộng vàng

Một hôm đến núi Phượng Hoàng

Ngắm nhìn cảnh vật rộn ràng mến yêu

Cảnh sao cảnh đẹp tuyệt kiều

Hai bên trái núi cảnh đều tối linh

Bên thì Thạch Tướng thiên đình

Giúp dân cứu nước thu linh về trời

Bên thì tế độ cứu đời

Phật bà thác tích về nơi Niết Bàn

Cụ được Triều đình sắc phong: Đại Sỹ Quốc Tứ Hảo Tiết Như Thị Hòa Thượng, pháp tự Tính Ánh Tổ Sư. Cụ đã dày công, khai sơn phá thạch, chặt cây đốn củi mở mang bờ cõi, phát dẫy làm nương, khắc ván in kinh, khai trường thuyết pháp, đào tạo Tăng Ni và sáng lập ra Sơn môn Bổ Đà - Yên Ninh. Ngoài nhiệm vụ mở mang bờ cõi, cấy cầy lương thảo mưu sinh, cụ còn viết kinh, khắc được nhiều bộ kinh để đào tạo Tăng Ni trên toàn quốc.

Như những bộ kinh:

1. Chư kinh nhật tụng

2. Sa di quyển thượng, quyển hạ

3. Lăng nghiêm chính mạch

4. Yết ma hội bản

5. Nam hải ký quy

6. Hộ quốc kinh

7. Trục chỉ quy nguyên

8. San bổ thụ giới đàn tăng tập

9. Giới đàn Ni

10. Thiền Lâm Bảo Huấn

11. Thủy lục chư khoa

12. Vạn thiện đồng quy

13. Phật tâm luận

14. Hộ pháp luận

15. Phạm võng lược sớ

16. Khóa hư lục

17. Dược sư đề cương

18. Giới kinh

19. Di Đà sớ sao

20. Kinh Dược sư

21. Tây phương hợp luận

Những bộ kinh này, đã được in xuất bản sang: Lào, Campuchia, Thái Lan, Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông, và chùa Quán Sứ để làm giáo trình giảng dạy cho Tăng Ni Sam thiền học đạo.

Những bản mộc này vẫn còn lưu giữ tại chùa Bổ Đà (Bắc Giang), chùa Yên Ninh ( Hải Dương ). Đây là một tài sản vô cùng quý báu của đạo Phật, nhằm xây dựng đạo đức cho Tăng-Ni tín đồ Phật tử trên toàn quốc.

* Lịch sử Tùng Lâm Bổ Đà trải qua các thời kỳ đương cơ Trụ trì.

Tổ sư ( Nguyễn Đình Cấp ).

1. Khai sơn, quốc tứ hảo tiết Tự Tính Ánh Tổ sư.

2. Tự Hải Ngọc Tổ sư.

3. Tự Phổ Giác Tổ sư.

4. Tự Vô Tranh Tổ sư.

5. Tự Tuệ Không Tổ sư.

6. Tự Thanh Dung Tổ sư.

7. Tự Chiếu Không Tổ sư.

8. Tự Phả Thuần Tổ sư.

9. Tự Như Chiếu Tổ sư.

10. Tự Chí Tâm Tổ sư.

11.Tự Phả Tiến Tổ sư.

12 Tự Nguyên Lộc Tổ sư.

13. Thích Quảng Luân Tổ sư.

14. Sa Môn. Tự Tục Vinh.

Đã có dầy công gìn giữ trùng tu xây dựng Tùng Lâm Bổ Đà rộng lớn như ngày nay.

Thật là:

Cảnh thiên nhiên đã sẵn bày

Mở mang lại có bàn tay con người

......

* Về yêu nước:

Chùa Bổ Đà, trong Sơn môn, có các vị Tăng già cởi áo Cà Sa tòng quân nhập ngũ noi theo truyền thống phụng đạo yêu nước của ông cha.

Thời kỳ phong kiến, thống trị đô hộ, các sư đã cùng nhân dân khởi nghĩa, đi tham gia cứu nước.

- Thời kỳ kháng chiến chống Pháp: Chùa Bổ Đà có 12 vị tham gia chống Pháp, trong đó có 6 vị hiến xương máu cho Tổ Quốc.

- Tổng động viên chống Mỹ : chùa Bổ Đà có 3 vị tòng quân nhập ngũ lên đường đánh giặc....

Với truyền thống tốt đẹp đó pháp phái Bổ Đà luôn phát huy biểu thị đức tính đại hùng, đại lực, đại từ bi của đạo Phật.

Nhà văn Nguyên Hồng vân du đến chùa Bổ Đà có vịnh rằng:

Khi nước có ngoại xâm dầy xéo

Gấp cà sa khoác áo chiến bào

Thật là vinh dự xiết bao

Tinh thần vô úy góp vào giang sơn

PHẦN 2

Ngoài việc khai sơn phá thạch, chặt cây đốn củi mở mang bờ cõi, khắc ván in kinh, khai trường thuyết pháp, đào tạo Tăng Ni. Sư Tổ còn soạn thảo ra 3 điều ước 10 điều lệ để phục vụ Sơn môn Bổ Đà - Yên Ninh.

Tức Cảnh Bổ Đà

Bồ Tát tọa ở nơi đây

Sơn cao trông thấy có đầy cây chen

Biết bao ngọn tháp đài sen

Vút nên như thể đua chen cùng trời

Tùng Lâm cảnh đẹp tuyệt vời

Là nơi hội tụ bao đời thiền sư

Là nơi kết hạ an cư

Là nơi thuyết giảng kinh thư nhà thiền

Là nơi mài rũa bút nghiên

Tăng Ni muốn đăng tài hiền về đây

Bạt nàn là một rừng cây

Sáng ra thánh thót có đầy tiếng chim

Đêm về cây ngủ lặng im

Tùng lâm như thể ẩn chìm trong mây

Đám mây trắng ví sợi dây

Vút nên nhè nhẹ bùa vây Phượng Hoàng

Ai đến đây cũng ngỡ ngàng

Tổ Sư chọn chỗ vắng hoang lập chùa

Lánh xa trần tục ganh đua

Lánh xa những chốn vui đùa thế gian

Từ đây đạo pháp truyền lan

Độ đời cứu cả muôn vàn chúng sinh.