กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ให้ความหมาย ทักษะชีวิต ว่าเป็นความสามารถของบุคคล ซึ่งประกอบด้วยความรู้และเจตคติในการจัดการกับปัญหาต่างๆรอบตัวในสังคมปัจจุบันและเตรียมความพร้อมสำหรับการปรับตัวในอนาคต ทั้งในเรื่องบทบาทหญิงชาย เพศสัมพันธ์ สารเสพติด สุขภาพ จริยธรรม อิทธิพลของสื่อ สิ่งแวดล้อม ชีวิตครอบครัว ตลอดจนปัญหาสังคมด้วยความคิดเชิงเหตุผล ซึ่งนำไปสู่การตัดสินใจแก้ปัญหาได้อย่างสร้างสรรค์ (สำนักพัฒนาสุขภาพจิต, ๒๕๔๒) จากความหมายที่กรมสุขภาพจิตกล่าวถึงทำให้เห็นความหมายของทักษะชีวิตในมิติที่สำคัญคือ การจัดการกับปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับการดำเนินชีวิตของคนในสังคมปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นปัญหาระดับบุคคลหรือครอบครัว ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับเรื่องต่อไปนี้

๑. บทบาทหญิงชาย เป็นการปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมของบุคคลทั้งเพศหญิงและเพศชาย ความเปลี่ยนแปลงทางสังคมก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงด้านค่านิยมของการปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมของเพศหญิงและเพศชาย ค่านิยมใหม่บางอย่างขัดแย้งกับค่านิยมเดิม ทำให้เกิดปัญหาการปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมในสังคม เช่น ค่านิยมเรื่องอิสรภาพ ทำให้บุคคลที่ยึดมั่นในอิสรภาพคิดว่าตนเองจะกระทำสิ่งใดๆก็ได้ซึ่งการกระทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดโดยไม่คิดถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นย่อมสร้างปัญหาขึ้นต่อไปหรือค่านิยมการคบเพื่อนต่างเพศ ในปัจจุบันการคบเพื่อนต่างเพศเป็นไปอย่างใกล้ชิดสนิทสนม จนขาดการระมัดระวังปัญหาเพศสัมพันธ์ ซึ่งจะนำไปสู่ปัญหาทางสังคมอีกหลายๆด้าน

๒. เพศสัมพันธ์ ความสัมพันธ์ระหว่างหญิงและชายที่เกินกว่าปกติจนมีเพศสัมพันธ์เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ไม่เหมาะสม เช่น อยู่ในวัยเรียน ทำให้บุคคลที่ควรจะทุ่มเทเวลาและความสนใจไปกับการเรียนต้องสูญเสียเวลาและความใส่ใจกับความสัมพันธ์ทางเพศ นอกจากนั้นยังนำไปสู่ปัญหาการตั้งครรภ์ก่อนวัยและก่อนเวลาที่เหมาะสม ปัญหาการติดโรคเอดส์ ปัญหาสุภาพกายและจิต เป็นต้

๓. สุขภาพกายและจิต ในช่วงของการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายตามวัย โดยเฉพาะวัยรุ่นก่อให้เกิดความกังวลใจในหลายๆด้าน เช่น รูปร่าง หน้าตา ผิวพรรณ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีปัญหาด้านสุขภาพซึ่งเกิดจากการรับประทานอาหารที่ไม่ครบหมู่ รับประทานอาหารบางประเภทมากเกินไป พักผ่อนไม่เพียงพอ มีการเสพสารเสพติด จึงทำให้มีปัญหาสุขภาพกายและจิต

๔. สารเสพติด มีการแพร่ระบาดอย่างรุนแรงทำให้เยาวชนเป็นทาสสารเสพติดจนเสียอนาคต เป็นปัญหาสำคัญระดับชาติและเป็นปัญหาที่ต้องแก้ไขโดยการสร้างความเข้มแข็งให้กับเยาวชน เพื่อให้เยาวชนมีทักษะชีวิต ซึ่งจะช่วยในการจัดการกับปัญหาต่างๆ ได้อย่างสร้างสรรค์

๕. อิทธิพลของสื่อ ซึ่งประกอบด้วย สิ่งพิมพ์ โทรทัศน์ โทรศัพท์ สื่อสารสนเทศ อินเทอร์เน็ต เป็นต้น ซึ่งมีอิทธิพลต่อบุคคลสูงมากในปัจจุบัน เพราะการเข้าถึงสื่อทุกอย่างเป็นไปอย่างง่ายดายและรวดเร็ว ประกอบกับมีธุรกิจเข้ามาเกี่ยวข้อง ทำให้สื่อทุกประเภทพยายามช่วงชิงช่องทางการแพร่ขยายอิทธิพลของธุรกิจให้ถึงตัวบุคคลมากที่สุด ซึ่งก็ทำได้ตามเป้าหมายของธุรกิจหลายด้าน เช่น ธุรกิจอาหารสำเร็จรูป ธุรกิจบันเทิง ธุรกิจการสื่อสาร ฯลฯ ธุรกิจหลายด้านใช้สื่อโดยไม่คำนึงถึงศีลธรรมจรรยา และค่านิยมที่เหมาะสม ทำให้ผู้บริโภคสื่อที่ขาดความรู้เท่าทันตกเป็นเหยื่อของธุรกิจนั้นๆโดยง่าย หรือนำเอาค่านิยมที่ผิดมาใช้กับตนเองและครอบครัวก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ซึ่งกรรมาธิการของวุฒิสภาได้ศึกษาอิทธิพลของสื่อแล้วพบว่าปัญหาหลายด้านเกิดจากอิทธิพลของสื่อ เช่น ปัญหาการล่วงละเมิดทางเพศ ปัญหาการใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา เป็นต้น

๖. สิ่งแวดล้อม แบ่งออกเป็นสิ่งแวดล้อมทางสังคมและสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ

สิ่งแวดล้อมทางสังคม ประกอบด้วย วัฒนธรรม ค่านิยม กฎหมาย ระเบียบวินัย จารีตประเพณี ความคิดความเชื่อ การเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ และที่สำคัญมากคือระบบความสัมพันธ์ของคนในสังคม ถ้าสิ่งต่างๆที่กล่าวถึงเกิดปัญหาขึ้นเพียงอย่างหนึ่งอย่างใดย่อมทำให้เกิดผลกระทบต่อทุกอย่างและผลสุดท้ายก็คือปัญหาของคนในสังคม

สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ คือ ทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบๆตัวเรารวมถึงที่อยู่ห่างไกลออกไป เช่น ท่าเรือ เขื่อน ท่าอากาศยาน โรงงานอุตสาหกรรม สถาบันการศึกษา ฯลฯ ย่อมมีอิทธิพลต่อการดำรงชีวิตของบุคคล สิ่งแวดล้อมบางอย่างก็สร้างปัญหาต่างๆ ทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของคนมีคุณภาพลดลง ความเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพมีผลกระทบต่อการปรับตัวของบุคคล ซึ่งทำให้บุคคลที่ปรับตัวไม่ทันเกิดปัญหาด้านสุขภาพร่างกายและจิตใจรวมทั้งปัญหาด้านสังคมด้วย

๗. ชีวิตครอบครัว คือ ฐานรากที่สำคัญของสังคม เพราะระบบความสัมพันธ์ในครอบครัวที่ดีมีความมั่นคง เข้าใจกัน และเชื่อมั่นว่าครอบครัวคือศูนย์รวมใจย่อมทำให้บุคคลในครอบครัวมีจิตใจที่เข้มแข็ง มีความมุ่งมั่นฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ เพื่อให้เกิดผลสำเร็จตามที่ครอบครัวมุ่งหวัง ดังนั้น ครอบครัวจึงเป็นหัวใจสำคัญของการสร้างทักษะชีวิต

สรุปได้ว่า ทักษะชีวิต หมายถึง ความสามารถของบุคคลในการแก้ปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้นกับตนเอง ครอบครัวและสังคมด้วยความรู้ ความเข้าใจ และรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงในสังคมเลือกแนวทางการแก้ปัญหาด้วยเหตุผลที่เหมาะสมเพื่อให้บังเกิดผลในด้านสร้างสรรค์ ทำให้การดำรงชีวิตดำเนินต่อไปได้อย่างเป็นสุข