COVID 19- PROGRAMAZIOA

19-20 IKASTURTEKO PROGRAMAZIO DIDAKTIKOA--MOLDATUA

IKASTETXEA: ARRIGORRIAGA BHI

KODEA: 015072

ETAPA: DBH

ZIKLOA/MAILA: 1. MAILA

ARLOA/IRAKASGAIA: EUSKARA

DIZIPLINA BARRUKO OINARRIZKO KONPETENTZIA ELKARTUAK: Hizkuntza- eta literatura-komunikaziorako konpetentzia. Arterako konpetentzia- Gizarte eta herritartasunerako konpetentzia- Teknologiarako konpetentzia- Zientziarako konpetentzia - Matematikarako konpetentzia eta Konpetentzia motorra

IRAKASLEAK: Ainhoa Causo, Mirari Aldana eta Mari Carmen Alonso

IKASTURTEA: 2019-2020

ZEHARKAKO KONPETENTZIAK:

1. Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia.
2. Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia.
3. Elkarbizitzarako konpetentzia.
4. Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia
5. Izaten ikasteko konpetentzia.

HELBURUAK

1) Hizkuntzaren zenbait erabilera-eremutan sortutako ahozko, idatzizko eta ikus-entzunezko diskurtsoak ulertzea eta interpretatzea, zenbait motatako komunikazio-egoerei aurre egiteko.

2)Bai ahoz eta bai idatziz modu txukun, koherente eta zuzenean espresatzea eta interaktuatzea, eta horretan, errespetua, kooperazioa eta espiritu kritikoa hartzea oinarri, zenbait komunikazio-premiari modu eraginkorrean erantzuteko.

3)Hizkuntzak diren sistemari buruz modu autonomoan gogoeta egitea, eta testuak ulertzeko eta ekoizteko prozesuan testuinguruarekin, testuarekin, esaldiarekin eta hitzarekin lotutako hizkuntzaren erabilera-arauak aplikatzea, hizkuntza modu txukun, koherente eta zuzenean erabiltzea eta transferentzia egokiak egitea helburu hartuta.

4) Norberak hautatutako idatzizko, ahozko eta ikus-entzunezko literatura-testu erreferentzialez gozatzea, norberaren esperientziari zentzua emateko, mundua ulertzeko eta sentsibilitate estetikoan aurrera egiteko.

5) Literatura-generoen eta literaturaren historiako etapa eta lan nagusien oinarrizko arauei buruz ikasitakoak erabiltzea, denen artean literatura-testuak ondo ulertzeko, eta hori dela eta, literatura-ondarea esperientzia indibidual nahiz kolektiboa sinbolizatzeko eta norberaren kultura-identitatea eraikitzeko bidetzat hartzea.

6) Oinarrizko ezaguera soziolinguistikoetan oinarrituta, gure errealitate elebiduna eta, oro har, eleaniztasuna nahiz kultura-aniztasuna ezagutzea, interpretatzea eta balioestea, eta horretan, hizkuntza- eta kultura-aniztasunaren eta euskara eguneroko bizitzan erabiltzearen aldeko jarrera linguistiko enpatiko eta asertiboak bultzatzea eta sustatzea.

7) Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu autonomo eta kritikoan erabiltzea, informazioa lortzeko, eta elkarrekin komunikatzeko eta kooperatzeko.

8) Norberaren ikaskuntza-prozesuez gogoeta egitea, beste hizkuntza eta ikasgai batzuetan ikasitako komunikazio-ezaguerak eta -estrategiak transferitzeko, eta norberaren ikaskuntza-gaitasunean konfiantza izatea, komunikaziorako konpetentzia hobetzeko.

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK ETA LORPEN ADIERAZLEAK

1) Hainbat euskarritan dauden ahozko testuak ulertzea, hedabideetakoak, ikaskuntzakoak eta lanekoak, batik bat azalpen- eta argudio-testuak, zentzu orokorraz ohartuz, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereiziz eta informaziorik eta daturik garrantzitsuenak hautatuz, proposatutako helburuari begira eta tesia eta argudioak identifikatuz.

1.1)Komunikazio egoeraren ezaugarriak aztertzen ditu.

1.2)Edukia laburtu, gaia adierazi eta ondorioak ateratzen ditu.

1.3) Iritzia arrazoietan oinarrituta ematen du.

2) Hainbat euskarritan idatzitako azalpen- eta argudio-testuak ulertzea eta interpretatzea, hedabideetakoak, ikaskuntzakoak eta lanekoak, zentzu orokorraz ohartuz, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereiziz, edukia eta testuaren forma modu kritikoan balioetsiz, eta informaziorik eta daturik garrantzitsuenak hautatuz, proposatutako helburuari begira.

2.1)Komunikazio egoeraren ezaugarriak aztertzen ditu.

2.2)Edukia laburtu, gaia adierazi eta ondorioak ateratzen ditu.

2.3) Iritzia arrazoietan oinarrituta ematen du.

3) Planifikatu ondoren, azalpen- eta argudio-testu eraginkorrak egitea, argiak eta egituratuak, gizarteari, politikari edo kulturari buruzkoak, ikus-entzunezko baliabideen eta IKTen laguntzaz, hitzezko eta ez-hitzezko baliabideak egoki erabiliz.

3.1)Egokitasunez, era koherentean, zuzen eta eraginkorra izanez idazten du.

3.2)Ereduak diren testuen ezaugarriak baliatzen ditu.

4) Modu aktiboan eta egokian parte hartzea ikaskuntzako eta gizarteko ahozko harremanetan, bai eta interes sozial, politiko edo kulturaleko eztabaidetan ere, elkarlanerako jarrera positiboarekin.

5) Planifikatu ondoren, idatzizko testu egokiak sortzea, batik bat azalpen- eta argudio-testuak, paperean nahiz digitalean, koherenteak, ongi kohesionatuak eta zuzenak, gai sozial, politiko edo kulturalei buruzkoak, kontuan hartuz komunikazio-egoera.

5.1)Egokitasunez, era koherentean, zuzen eta eraginkorra izanez idazten du.

5.2)Ereduak diren testuen ezaugarriak baliatzen ditu.

5.3)Gaztelerarekin sortzen diren kalkoak identifikatu eta saihesten ditu.

6) Sistema linguistikoaz eta haren erabilera-arauez gogoeta egitea, eta jakintza horiek erabiltzea, lagunduta, ulermen-arazoak konpontzeko ez ezik testu eta berrikuspen hobeak egiteko.

6.1)Ezagutzen du hizkuntzetan erabiltzen den hizkuntza-terminologia.

6.2)Hizkuntza-ezagutzak, bere kabuz, lantzen, sistematizatzen eta sailkatzen ditu.

6.3)Ereduak diren testuen ezaugarriak baliatzen ditu.

6.4)Gaztelerarekin sortzen diren kalkoak identifikatu eta saihesten ditu.

7) Oinarrizko hizkuntza-terminologia ezagutzea eta erabiltzea hizkuntzari buruz gogoeta egiteko.

7.1)Ezagutzen du hizkuntzetan erabiltzen den hizkuntza-terminologia.

7.2)Hizkuntza-ezagutzak, bere kabuz, lantzen, sistematizatzen eta sailkatzen ditu

8) Euskal Literaturaren XX) mendera arteko testu osoak edo pasarteak ulertzea, denen artean irakurrita eta entzunda, eta iritzi pertsonala ematea, oinarrizko literatura-ezaguerak erabiliz.

8.1)Idazle, mugimendu eta lanen berri ahoz zein idatziz ematen du.

9) Literatura asmoko testuak sortzea, ahozkoak, idatzizkoak nahiz ikus-entzunezkoak, hainbat generotakoak, sormena sustatzeko teknikak erabiliz, ereduen gogoetan eta azterketan oinarrituta.

9.1) Testuen iruzkin literario egokiak egiten ditu.

9.2)Ereduak diren testuen ezaugarriak baliatzen ditu.

10) Euskal Literaturaren XX) mendera arteko laginik garrantzitsuenak ezagutzea, literatura-testuak hobeto ulertzeko eta norberaren kultura aberasteko.

10.1)Idazle, mugimendu eta lanen berri ahoz zein idatziz ematen du.

11) Irakurtzeko ohitura garatzea, eta literatura gozamen-iturritzat hartzea, mundua ezagutzeko bidetzat, kultura eta hizkuntza aberasteko modutzat, eta nortasun pertsonala, kulturala nahiz soziala eraikitzeko eratzat.

11.1) Irakurliburuekiko jarrera positiboa adierazten du.

11.2) Liburuen inguruko hausnarketak zein laburpenak egiten ditu.

12) Hizkuntza-aniztasuna kritikoki interpretatzea eta balioestea, hizkuntzak nahiz hizkuntza-aniztasuna errespetatuz, eta oinarrizko ezaguera soziolinguistikoak erabiliz.

12.1)Kritikoki aztertzen du inguruko egoera soziolinguistikoa.

12.2) Normalkuntzarako jokabide aktiboa erakusten du.

13) Hizkuntza-ohitura nahiz -jokaera asertiboak eta enpatikoak izatea, bai eta euskara erabiltzeko jarrera proaktiboa, kooperatiboa, bidezkoa eta arduratsua ere testuinguru eleaniztunetan.

13.1) Normalkuntzarako jokabide aktiboa erakusten du.

13.2) Euskararekiko jarrera positiboa erakusten du.

13.3) Euskaraz hitz egiten saiatzen da lankide zein irakasleekin.

14) Informazio-teknologiak modu autonomo eta kritikoan erabiltzea, eskolako jardueretan informazioa bilatu, hautatu, kudeatu eta komunikatzeko.

14.1)Gramatika alorrean dituen arazoak gainditzeko, Interneten jarduerak bilatu eta praktikatu egiten du.

14.2) IKTak erabiltzen ditu klasean ematen den informazioa osatzeko.

15) Ikasleak bere hizkuntza-ikaskuntzaz gogoeta egitea, bere ikasteko gaitasunean konfiantzarekin, autorregulazioa sustatzeko.

15.1)Zalantzei hausnarketa eta argia bilatzen ahalegintzen da.

15.2)Hutsegiteen zergatiak bilatzen ditu ez errepikatzeko.

15.3)Konfiantza eta jarrera gogotsua erakusten ditu ikaskuntza prozesuan.

EDUKIEN SEKUENTZIA [denbora-tarteka, unitate didaktikoka, proiektuka, ikaskuntza-nukleoka edo beste moduren batera antolatuta …].

1. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Non gogoa, han zangoa
  • Entzumena: Xakea kirola da
• *HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Perpausaren osagaiak: izen sintagma
  • Aditz sintagma: osagarri zuzena eta zehar osagarria
  • Kategoria gramatikalak: izena eta izenordaina
  • Lexikoa: Hitzen izaera eta sorkuntza
• *ORTOGRAFIA
  • Data nola adierazi
• *AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA.
  • Kirol baten arauak azaltzea
• *LITERATURA
  • Poema jostalariak.

15 saio

2. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Inperio indiarra
  • Entzumena: Musika eta letra
• *HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Deklinabidea
  • Aditz sintagma: osagarri zuzena eta zehar osagarria
  • Lexikoa: Hitz motak
• ORTOGRAFIA
  • Orduak nola adierazi
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA.
  • Kanta baten fitxa.
• *LITERATURA
  • Poema jostalariak 2

15 saio

3. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Gona denontzat
  • Entzumena: Modako blogger euskalduna
• *HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Deklinabidea
  • aditz laguntzaileak: izan eta ukan
  • Lexikoa: atzizkien sailkapena eta egile atzizkiak
• *ORTOGRAFIA
  • Letra larrien erabilera
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA.
  • webgune bat aurkeztea
• LITERATURA
  • Kopla zaharrak

15 saio

4. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Codex Gigas
  • Entzumena: Amaren liburutegia
• *HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Deklinabidea
  • Aditz trinkoak
  • Lexikoa: Jatorri atzizkiak
• ORTOGRAFIA
  • Puntuazio markak
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Inbentarioa
• LITERATURA
  • Erromantzeak

15 saio

5. UNITATE DIDAKTIKOA.

• *KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Jantzita eramateko informatika
  • Entzumena: tableta, mugikorra eta nerabeak
• HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • deklinabidea
  • *Aditza: aspektua
  • Lexikoa: Zailtasun atzizkiak
• ORTOGRAFIA
  • Puntuazio markak 2
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Bat bateko mezuak
• *LITERATURA
  • Bertsolaritza (ARAZO EGOERA)

15 saio

6. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Gose jokoak
  • Entzumena: kameratoia
• HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Deklinabidea
  • *perpaus motak
  • Lexikoa: izen abstraktuak sortzeko atzizkiak
• ORTOGRAFIA
  • A itsatsia
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Sinopsia
• LITERATURA
  • Dibulgazio testua

15 saio

7. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Ekialdetik iritsi zen Enara
  • Entzumena: Lau eskutara idazten
• HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Perpausa: baldintza
  • Aditza: baldintza hipotetikoa
  • Lexikoa: izenondoak sortzeko atzizkiak
• ORTOGRAFIA
  • Ba- eta -ez geroren idazkera
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Bidaia bat planifikatzea
• LITERATURA
  • Olerkigintza

15 saio

8. UNITATE DIDAKTIKOA

KOMUNIKAZIOA

• Irakurgaia: argitu gabeko misterioa
• Entzumena: Maria, euskara bere kabuz ikasi duen greziarra.
• HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Perpausa: erlatiboa
  • *Aditza: nor nork
  • Lexikoa: atzizki graduatzaileak
• ORTOGRAFIA
  • H letra
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Aurkezpen gutuna
• LITERATURA
  • Olerkigintza 2

15 saio

9. UNITATE DIDAKTIKOA.

• KOMUNIKAZIOA
  • Irakurgaia: Zergatik jaten dute zotzekin Asian?
  • Entzumena: Joylent
• HIZKUNTZARI BURUZKO HAUSNARKETA
  • Konparazio perpausak
  • Aditza: nor nori
  • Lexikoa: Hitz elkarketa
• ORTOGRAFIA
  • Hitz elkartuen idazkera
• AHOZKO /IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA. PROIEKTUA
  • Oharra
• LITERATURA
  • Antzerkia

15 saio

METODOLOGIA [edukien antolaketa, jarduera motak, baliabide didaktikoak, ikasleen taldekatzeak, espazioen eta denboren antolaketa, irakasleen eta ikasleen eginkizuna … ikuspegi inklusibo batetik].

Ikasturte honetako helburu eta ebaluazio irizpideak konpetentziatan oinarritzeak metodologia arloan ere aldaketa bat ezartzea dakar. Alde batetik, irakaslearen papera aldatzea, azalpen emaile hutsetik, ikaste-irakaste prozesuan laguntzaile edo gidari izatera pasatuz. Bestalde, ikasketa esanguratsua izan dadin, ikasleak, subjektu aktiboa izan behar du bere ikasketa prozesuan.

Aldaketa metodologiko hau apurka-apurka gauzatzea du helburu programazio honek, horretarako errealitatean oinarritutako proiektuak hiruhilabeteko guztietan proposatuz. Azken hiruhilabetekoan, proiektuaz gain, arazo-egoera oinarri duen unitate didaktikoa ere planteatu da.

Era berean, proiektu hauen ekoizpenean, gure ikasgeletan hain ohiko bihurtu den testu liburuaz gain, bestelako baliabide didaktikoen (aurrerago zerrendatuko ditut) erabilera bultzatuko dugu.

BALIABIDE DIDAKTIKOAK:

Ildo beretik jarraituz, ikasgelaren antolaketa ere malgua izango da, bakarka, binaka, nahiz taldeka egingo dute lan ikasleek, proiektuek edo unean uneko eginkizunek eskatzen dutenaren arabera.

Bestalde, ulermen maila eta irakurmena bultzatzeko asmotan testuez gain, ikasleek ikasturtean zehar, gutxienez, liburu bat irakurriko dute. Horretarako gelan tarte batzuk erabiliko dira.

Aurten ere, hobekuntza plana eta aurreko ikasturteetako ildoari jarraiki, arreta berezia jarriko dugu ahozko ulermen eta adierazpenean.

Atal honekin amaitzeko, aniztasunaren trataerari egingo diot tartetxo bat, eta horretarako erabiliko dudan oinarrizko baliabidea BERDINEN ARTEKO TUTORETZA izango da.

BALIABIDE DIDAKTIKOAK:

• TESTU LIBURUA:
  • Eragin. Euskara eta literatura 1.DBH
• GOOGLE-APLIKAZIOAK
  • Classroom
• YOUTUBE
• VIMEO
• JARDUERA OSAGARRIAK
  • Eragin. Euskara eta literatura 1.DBH -(Gida didaktikoa: indartze eta sakontze-jarduerak)
  • Irakasleak beren-beregi prestatutako ariketak

Web helbide erabilienak:

• www.euskaljakintza.com
• www.ikasbil.eus
• www.eitb.tv/eu/
• www.hiztegia.net
• www.aditzak.com
• www.kahoot.com
• https://sites.google.com/a/aittu.com/aittu-com

EBALUAZIO-TRESNAK [ahozko eta idatzizko probak, galdetegiak, banakako eta taldeko lanak, behaketa-eskalak, kontrol-zerrendak, ikasgelako koadernoa, portfolioa, kontratu didaktikoa…]

KALIFIKAZIO-IRIZPIDEAK [ebaluazio-tresna bakoitzaren pisua eta balioa]

• Ahozko proba.
• Irakurmen/Entzumen/Ulermen proba
• Idatzizko komunikazioa (idazlanak)
• Hizkuntzari buruzko hausnarketa: azterketak, gelan zein etxean egindako eta irakasleak, aurretiaz esanda, jasotako lan zein ariketak.
• Proiektua. Ahozko zein idatzizko ekoizpena.
• Jarrera. Irakaslearen koadernoa: ikaskide zein irakasleak errespetatzen dituen, gainerakoen esku-hartzean errespetatzen dituen, talde txikian zein handian proposatutako eginkizunetan parte hartzen duen, klasea oztopatu gabe jarraitzen duen, etxeko lanak egiten dituen, euskararen erabilerari lehentasuna ematen dion,
• 3. ebaluazioan egunero Classroom bitartez entregatzen dituzten lanak baloratuko dira.
• Horretaz gain, irakasleak planteatzen dituen azterketatxoak ere kontutan hartuko dira.

1.- Ebaluazio bakoitzean gutxienez bi azterketa idatzi izango dira, nota osoaren %45.

• Irakurmena: %10
• Entzumena: %10
• Gramatika - Hiztegia: (%15- %5)
• Literatura: %5

2.- Ebaluazio bakoitzean klaseko jarduna, etxerako agintzen diren lanak betetzea, euskararen erabilera, koadernoaren txukuntasuna, liburuen irakurketa eta aurkezten diren lanak, ahoz zein idatziz, baloratu egingo dira, nota osoaren %40 izanik.

• Idazlana: %15
• Ahozkoa: %10
• Irakur-liburua: %10
• Koadernoa: %5

3.- Ebaluazio bakoitzean klaseko jarrera, interesa behatuko zaie

• Klaseko jarrera eta interesa %15

OHARRAK:

• Klaseko jarrera desegokiak notan eragina izango du; ondorioz, ebaluazioko nota negatiboa (GUTXI) izan daiteke.
• Ebaluagarriak diren atal guztietan gutxieneko nota bat (2) lortzea beharrezkoa da ikasgaia gainditu ahal izateko.

1. Ebaluazio bakoitzak balio ezberdina izango du:
   1. 1. ebaluazioa: %40
   2. 2. ebaluazioa: %40
   3. 3. ebaluazioa: %20
2. 3.ebaluazioa ehuneko ezberdinekin ebaluatuko da:

• Ahozkoa edo Literatura lana %10
• Idazlana %15
• Irakur-liburua %20
• Lana/ jarrera %35
• Irakurmena: %10
• Entzumena %10

EBALUAZIOAREN ONDORIOAK [indartzeko eta zabaltzeko neurriak, antolamendu-egokitzapenak eta egokitzapen metodologikoak, emaitzen analisia, plangintza didaktikoaren berrikuspena, errekuperazio-sistema...].

Ikasleen ebaluazioaren ondorioz, alderdiren bat indartu behar dela ikusten denean indartze jarduerak erabiliko dira. Era berean, ikasleren batek bere ezagutzak zabaltzeko beharra edo nahia erakusten duenean, zabaltze jarduerak emango zaizkio.

Horretaz gain, beharren arabera, BERDINEN ARTEKO TUTORETZA erabiliko da aniztasunari erantzuteko oinarrizko neurri moduan.

Bestalde, ikasleen beharren arabera programazio honek aldaketaren bat jaso behar izango balu, ikasleak jakinaren gainean jarriko dira.

Plangintza didaktikoaren berrikuspenari dagokionez, COVID 19 dela -eta, honako eduki hauek eman gabe geratuko direla aurreikusten da:

• Aditza: baldintza
• Sintaxia: perpaus motak
• Idazmena: aurkezpen gutuna
• Literatura: antzerkia eta olerkigintza

ERREKUPERAZIO-SISTEMA:

1- Ebaluazio jarraitua izango da, hau da, ebaluazio bat gainditzen denean, aurrekoa, gainditu gabe balego, gaindituta geratzen da. Hala ere, Literatura arloa, aurreko ebaluazioan gainditu gabekoa, derrigorrean azterketa baten bitartez gainditu beharko du; irakurri ezean jarrerako atalean eragina izango du.

2- Azken ebaluazioan ikasgaia gainditzen ez bada, ekaineko ez-ohiko frogan azterketa idatzia egin behar izateaz gain, irakurritako liburu baten lana edo azterketa ere egin beharko ditu.

3- Ikasgaia aurreko ikasturtetik gainditu gabe baldin badago (ikasgai pendientea deitzen dena), Euskara mintegiak ezarritako prozedurari jarraitu beharko dio: urtean zehar bi azterketa egiteko aukera, bata urtarrilean eta bestea apirila aldera. Era berean, lehenengo ebaluazioa gaindituz gero, arloa gainditutzat emango zaio, ebaluazio jarraitua izateagatik. Ekaineko ezohiko azterketetan ere izango dute gaingabeen azterketa ereduak betetzeko aukera.

1. Ebaluazio bakoitzak duen ehunekoaren batez bestekoa egingo da amaierako nota lortzeko, hau da, 1. ebaluazioa %40, 2. ebaluazioa %40, 3. ebaluazioa %20.
2. Batez bestekoak ez badu 5 ematen, ez-ohiko azterketa bat egin beharko du ikasturte osoko gutxieneko edukiekin.

OHARRAK / OBSERVACIONES

II. ERANSKINA

UNITATE DIDAKTIKOA ARAZO-EGOERA BATETIK ABIATUTA PROGRAMATZEKO TXANTILOIA

Irakasgaia: Euskara eta literatura

Gaia: Bertsolaritza txapelketa nagusia

Maila: 1. DBH

Saioak: 9

Proposamenaren justifikazioa:

Ikasleek ez daukate etxean euskal kulturarekiko erreferentzia handiegirik; beraz, euskal kulturara hurbiltzeko bitarteko atsegina eta egokia izango da bertsolaritza.

Arazo-egoera:

A. Testuingurua: Lehertu zen BEC, zutitu, hunkitu, poztu, berotu, harrotu, itsasoko olatu bihurtu. Historia egin zuen Maialen Lujanbiok txapela jantzita, eta euskal bertsogintzaren mugarri horren parte egin zituen BECeko Bizkaia Arena pabiloian bildutako 15.000 inguru bertsozaleak. Pozarren egin zuten txalo, oihu, salto eta malko. Dena emango zutela agindu zuten egunaren hasieran zortzi finalistek, eta bertsozaleek ere ez zuten ezer beretzat gorde, ez bada gozamen eta zirraraz gain egin zuen egun historiko gogoangarriak emandako asea eta zoriona. Bihotza ukituta itzuli ziren «Euskal Herriko lau ertzetara», «grinaz eta poz taupadaz», Lujanbiok kantatu zuenez.

B. Arazoa: Nor da Maialen Lujanbio? Zer dela eta jantzi zuen txapela? Zein da egun historiko hura? Bertsolariek bizi izandakoa bizitzeko prest al zaude?

C. Helburua: Ikasleek bertso baten aurrean irizpide kritikoa izatea, egileak eta moldeak aztertuz, balorazio bat egiteko eta gozatzeko.

Zeregina:

Ikastetxeko bertsolaritza final nagusia egitea.

Oinarrizko gaitasunak:

A. Zeharkakoak: ZK1, ZK2, ZK3, ZK4, ZK5

B. Diziplinari dagozkionak: DK1, DK2, Dk4,DK5, DK6, DK7

Helburu didaktikoak:

1. Tradiziozko bertso eta doinu batzuk ezagutzea.
2. Bertsolaritzaren historiako eta gaurko protagonista batzuen berri izatea.
3. Bertsoaren inguruan erabiltzen den terminologiaren berri izatea.
4. IKTak autonomiaz erabiltzea informazioa bilatzeko.
5. Talde-lanean aritzea, modu kooperatiboan lan eginez.
6. Aurretik prestatutako bertsoa ahoz adieraztea.
7. Hitzak sortzeko teknikak ezagutzea.

Edukiak:

1.multzoa: Ideiak sortu eta adierazi. // Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea. //

2.multzoa: Ahozko testuak aztertzea eta sortzea. // Parte hartze aktiboa izatea. // Ahoskera eta intonazio egokia erabiltzea. // IKT-ak erabiltzea ahozko aurkezpenak egiteko. // Autoebaluazio- eta koebaluazio-estrategiak erabiltzea, modu autonomoan, ahozko erabilerak hobetzeko. //

4.multzoa: Hizkuntzari biruzko gogoeta egiteko terminologia zuzena erabiltzea. // Neurri erabilienak lantzea: kopla, zortziko txikia eta handia, hamarreko txikia eta handia eta neurri berezi batzuk. // Doinu ezagunenak ezagutzea. // Errima. Poto zer den. Errima pobrea eta aberatsa. // Bertsolaritzaren historiako erreferente batzuk. //

5.multzoa: Hainbat lanetako pasarte esanguratsuak entzutea. // Literatur-testuak aztertzea. // Literatura gozamen iturritzat hartzea.

Jardueren sekuentzia:

A. Lehen fasea:

1.jarduera: Talde txikian: bideoa+galderak (15’). Talde handian: erantzunak komentatu. (20’)

2.jarduera: TH: Bertsoa entzun (3’) eta amaiera ezberdinak asmatu. (12’)

3.jarduera: TT: aurreko eguneko bertsoak paperean aztertu (neurria-doinua-errima) (5`) eta ondorioak THan amankomunean jarri. (10’)

4.jarduera: TT: Andoni Egañaren 3 bertso arbel digitalean islatu, aztertu eta entzun. (25’)

5.jarduera: TT: Aurreko bertsoa zenbat doinutan kanta daitekeen aztertu Bertsozale Elkarteko webgunean. (10’)

B. Garapen-fasea:

6.jarduera: TT: zortziko txikia landu (Oihana Enbeitia / Unai Iturriaga). (25’)

7.jarduera: TH: errima harrapaketa. (25’)

8.jarduera: Banaka: Potoa. Azalpena adibideekin. (20’)

9.jarduera: TH: Mihiluze saioko “Potokumeak”. (30’)

10.jarduera: TT: Amets eta Sustrairen bertsoak entzun eta bertsolerroak ordenatu. (25’)

11.jarduera: TH: Bertso finaleko bertsoak puntuatu. (25’)

12.jarduera: B: XX. mendeko bertsolari nagusien inguruko informazioa bilatu. (20’)

13.jarduera: TH: Bertsolarien izenak arbelean idatzi. (15’)

14.jarduera: TT: Euskal kulturako izen ezagun askoren artean bertsolariak nortzuk diren zehaztu. (15’)

C. Aplikazio- eta komunikazio-fasea:

15.jarduera: TT: bertsorako gaia aukeratu eta errimak sortu. (20’)

16. jarduera: TT: Bertsoa sortu. (30’)

17.jarduera: TH: Lehiaketa: Bertso eta ikaslerik onena aukeratu. (50’)

D. Orokortzea eta transferentzia:

18.jarduera: B: Ebaluazioa. (10’)

19.jarduera: TH: Europan bertsolaritza lantzen al da? Noraino dago hedatua? Ahozkotasuna eta bertsolaritza berdina al da? Debatea. (40’)

Ebaluazioa:

1. Tradiziozko bertso eta doinuak ezagutzea.

• 1.1. Bertso molde ezberdinak sortzen ditu. [errubrika]
• 1.2. Doinu ezberdinak identifikatzen ditu. [behaketa]).

2. Bertsolari nagusiak ezagutzea.

• 2.1. Zenbait bertsolari bereizten ditu. [behaketa]
• 2.2. Literaturaren inguruko idazleengandik bereizten ditu. [errubrika]).

3. Bertsolaritzaren terminologia ezagutzea.

• 3.1. Bertsolaritzaren inguruan zuzen mintzatzen da. [ahozkoa]).

4. IKTak autonomiaz erabiltzea.

• 4.1. Informazio zuzena bilatzen du. [behaketa]).

5. Talde lanean aritzea, modu kooperatiboan.

• 5.1. Besteekin lanean jardun, eta bere gain hartzen ditu ardurak talde lanetan. [kontrol zerrenda]).

6. Aurrez prestatutako bertsoa ahoz adieraztea.

• 8.1. Keinuak eta gorputzaren jarrera kontrolatzen ditu. [behaketa]
• 8.2. Argi, koherentziaz eta zuzen espresatzen da. [errubrika]).

7. Hitzak sortzeko teknika ezberdinak erabiltzea.

• 7.1. Bertsoak egitean, hitzak sortzeko landutako teknikak erabiltzen ditu. [behaketa]).