Hotels, Café's & Uitspanningen
In het grijze verleden waren hotels en uitspanningen belangrijke voorzieningen voor reizigers, die al dan niet te paard, per koets of benenwagen van dorp tot dorp trokken en desgewenst in de hotels konden overnachten, terwijl de cafés meer gelegenheden waren om iets te nuttigen en de paarden bij te voeren alvorens de reis te vervolgen.
Men vond deze uitspanningen meestal bij wegkruisingen en bij bruggen en sluizen waar de schippers vaak van de gelegenheid gebruik maakten om hun eetwaren weer wat op peil te brengen. Zulke pleisterplaatsen waren bv. café , bakkerij en kruidenierswinkel Stel-Prak-Huizing in Klein Ulsda(Vroeger sprak men van "Hutten"). Café Bultena op De Bult werd in 1918 afgebroken .
Café-Bar de Piekenier uit 1905 (voorheen de Blokhut en de Uiver) aan het marktplein in Oudeschans geniet nu een prima reputatie als restaurant. Het voormalig tol-en veerhuis bij het Hamsterdiep en nu beter bekend als het Witte Huis was vroeger een verlof A of B. Dus ook een rustplaats.
Grenshotel Keizer met paardentram
Grenshotel Keizer in Bellingwolde brandde in 1941 af en werd in 1942 herbouwd en verloor in 1976 zijn horecafunctie, maar is nog steeds een veel gehoord begrip .
Hotel Reiderland Bellingwolde
Dat geldt eveneens voor het eens zo roemruchte logement, hotel, café, dorpshuis, bibliotheek, Nutsspaarbank en waterschapshuis Reiderland uit 1832 dat in 1987 is afgebroken. Uit deze opsomming van functies en activiteiten binnen de muren van Reiderland valt gemakkelijk de grote betekenis van zulk een samenlevingsgebouw voor een dorp af te leiden.
Hotel de Twee Karspelen
op deze foto nog met de naam Hotel Gemeentehuis
Toevoeging van Anne te Brink:
Deze foto is genomen vóór 1900; de rails van de paardentram Winschoten-Bellingwolde, die vanaf 1900 door Bellingwolde reed, liggen er nog niet.
In diverse geboorte- en huwelijksaktes van familieleden van mijn vrouw kom ik de namen van de logementhouders van hotel Gemeentehuis tegen. Johannes Groeneveld en later zijn opvolger Willem van Dijk werden vaak opgetrommeld om als getuige op te treden.
Ook Jan Bleker, de veldwachter, was vaak getuige. In een akte uit 1878 kom ik hem al tegen. Hij komt ook voor in de huwelijksakte van de grootouders van mijn vrouw van 2 november 1912. Hij was toen 77 jaar. Ook in een akte uit 1915 is hij nog getuige, oud 79 jaar, maar dan
is zijn beroep gemeente bode.
De persoon op de foto draagt een uniform. De vorm van de pet, de kwast aan de linkerschouder en de licht gekleurde band om de ondermouw kom je ook tegen op oude foto’s van veldwachters. Ook draagt hij geen sabel, wat in die tijd bij politieagenten wel gebruikelijk was. Gezien de datering van de foto is deze persoon zeer waarschijnlijk Jan Bleker.
Jan Bleker is geboren op 5 september 1835 te Bellingwolde en is daar ook overleden op
23 oktober 1926, oud 91 jaar. Van zijn overlijden werd aangifte gedaan door Willem van Dijk. Willem van Dijk is geboren in Bedum en Johannes Groeneveld was een broer van zijn moeder.
Café Groen Bellingwolde
Café Welgelegen J. Smit Rhederweg Bellingwolde
Gelukkig vangt het multi-functionele dorpshuis De Meet elders aan de Hoofdweg dit verlies grotendeels vrij aardig op, maar of dat ook aan hotel, café en restaurant Het Wapen van Oudeschans aldaar zal gelukken, moet de toekomst nog uitwijzen. Hotel Villa De Theetuin (voorheen de Herberg, hotel Twee Karspelen en hotel Gemeentehuis ) kan eveneens bogen op een roemrijk verleden, maar richt zich nu voornamelijk op toerisme en recreatie.
Veel etablissementen die in het verleden eveneens van niet onaanzienlijke betekenis voor de dorpssamenleving zijn geweest, zijn inmiddels uit beeld verdwenen, of hebben de pijp aan Maarten gegeven. Bij voorbeeld : in Bellingwolde café Centraal, café Bisschop- Honken- Boelmans- Bruins. Café Wilts, café Meendering, café Höfte beter bekend als jachthuis Diana en café -annex grenswisselkantoor Lutter.
De voormalige hotels en cafés van Vriescheloo.
We beginnen onze denkbeeldige tocht langs de voormalige hotels en cafés van Vriescheloo aan de Bellingwolster zijde bij het Veendiep en gaan dan richting Wedde.
Als eerste zagen we op Dorpsstraat 3 het café van de fam. Sluiter. Enige generaties Sluiter hebben op deze plaats gewoond. Later werd dit café gecombineerd met een houthandel. Daarna werd het café gesloten en werd de houthandel voortgezet.
We gaan nu de Sluisweg op richting “sluis 1”, daar stond aan de Dijkweg het café annex kruidenierswinkel van Spackman. Dat was handig gelegen voor de schippers, hun vrouwen konden terwijl het schip in de sluis lag, gauw even boodschappen doen.
s’Winters gingen veel Loosters schaatsen op het Boelo Tijdenskanaal. Ze bonden dan hun schaatsen onder bij het café. Later kwamen ze daar weer terug voor “koek en zopie”.
We keren terug naar de Dorpsstraat.
Midden in de zogenaamde “klontjebuurt”, op Dorpsstraat 52 vonden we hotel/bakkerij/ kruidenierswinkel Muntinga. Deze familie heeft enige generaties op deze plaats gewoond.
Elk jaar werd hier de jaarlijkse kermis gehouden. Heel vroeger stond de draaimolen op het grasveldje voor de oude schuur tegenover het hotel. Later werd de draaimolen opgebouwd op het weiland achter het hotel.
In die tijd werden er voor de schoolkinderen behendigheidsspelletjes georganiseerd, waarbij kleine prijzen konden worden gewonnen.
Ook werden hier de koeien gekeurd. Ettelijke boeren bonden daar dan een aantal keurig schoongemaakte koeien aan en die werden vervolgens door keurmeesters gekeurd. Elk wilde uiteraard het beste koppeltje koeien hebben, maar er kon ook toen maar één de winnaar zijn.
De huisvrouwen stelden hun naaldvaardigheid en hun kundigheid op het gebied van het inmaken van vruchten of het bakken van taarten ten toon in de grote schuur direct achter het hotel.
De volwassen heren vermaakten zich met paardenrennen met de trekpaarden (de zogenaamde koudbloeden of Belgen). Die vonden plaats op de weg voor het café. Dat kon in die tijd dus nog, want er was toentertijd niet veel verkeer op de weg in Vriescheloo!
Vervolgens komen we bij het logement van Harm H. Koets, ook wel bekend als “het waterschapshuis”. Dit was dus de vaste vergaderplaats van het bestuur van het locale waterschap “Vriescheloo”. Voor het logement was een grote veranda aangebracht.
Dan stond bij de zogenaamde “driesprong” op Wedderweg 1 het café van Idze Bakker.
En weer een eindje verder op Wedderweg 12/14 stond het logement van Hindrik Engelkens.
Moe geworden?, dan wendt U zich naar Wedderweg 25, naar pension “Stee en Stoetje”, waar de thee en koffie klaar staat. En vergeet vooral niet te vragen naar de cake van Ankie!
café Sluiter
Klontjebuurt en Hotel Muntinga
Klontjebuurt en Hotel Muntinga
Hotel-Logement Koets Vriescheloo
Advertentie H. Koets
Sluis I en café Spackman(met winkeltje)
Logement Engelkens, Wedderweg 12-14
Veelerveen
In Veelerveen kregen de cafés Looden en Dammer een woonbestemming, evenals b.v. café Bulthuis en café van Wijk.
Blijham
Blijham Hotel Nieuwburg
Wedderveer
Wedderveer was tot in de vijftiger jaren van de twintigste eeuw een bekend dorp in het uitgaansleven. Etablissementen als Het Veerhuis, later Hazelhoff, daarna Speelman en Kraai, met zwembad en speeltuin ‘Klein Scheveningen’ maar ook café Heising met zwembad Triton waren uitgaanscentra en trokken mensen uit de wijde omtrek. De stoomtram maakte het vertier voor de hele streek goed bereikbaar.
Café Heising Wedderveer (+ zwembad Triton)
onderstaand een schilderij van Triton
Wedde
Hotel Buenos Ayres
Hotel Buenos Ayres Wedde (ansichtkaart gestempeld in 1901)
Op de voorgevel zit een bord met het opschrift “Waterschap Westerwolde”
De twee bovenstaande afbeeldingen kregen we
op 21-12-2014 van de heer Tinus Kruize
Hotel Buenos-Ayres in zijn glorietijd
Wedde rond 1900
Als je vanaf Hoorn het dorp Wedde binnen liep over de brug van de Westerwoldse A, werd je aandacht direct getrokken door de Wedder Burcht aan de ene kant en Hotel Buenos Aires aan de andere kant. Een prachtig aanblik bij binnenkomst in het dorp, het werd door vele Weddenaren dan ook wel “De Poort van Westerwolde”genoemd.
Wubbe de Groot heeft het hotel in ongeveer1800 laten bouwen, een geboren Wedder die zeeman was, en in Amerika fortuin had gemaakt.
Toen hij als wat oudere man in zijn geboorte dorp terug kwam, mijmerde hij wat na en kwam toen op het idee een hotel te laten bouwen. Alko de Groot denkelijk zijn zoon werd toen de eigenaar. Wubbe de Groot gaf het Hotel de naam “Buenos Aires”, wat in het Spaans schone lucht betekent. In 1916 werd het Hotel verbouwd, waarbij de zgn. “doorrit” verdween, welke links op de foto is te zien, en waar de koets, bespannen met paarden zo in kom rijden en bleef staan.
Als de passagiers hun borreltje hadden gehad, en de paarden door de koetsier waren verzorgd, konden ze er aan de andere kant weer uitrijden en hun reis vervolgen.
Ook het Waterschap Westerwolde zetelde in Hotel Buenos Aires.
Het werd een reuze druk en gezellig Hotel. Jammer genoeg is op de foto niet de mooie tuin te zien en de varanda met zijn sierlijk hekwerk. In deze tuin werden ook tuinfeesten gehouden op mooie zomeravonden, er werden lichtjes ontstoken en een dansvloer werd uitgerold, wanneer dan de serre er is bij gebouwd is niet helemaal duidelijk.
In de loop der tijd waren er verschillende eigenaren o.a. de Groot, Reinbergen, Peters, Homan en als laatste Jac. Smid. Aan de rijke geschiedenis van Hotel “Buenos Aires” kwam in 1976 een einde, een verwoestende brand zorgde er voor dat het Hotel niet weer opgebouwd kon worden, waarmee het schitterende gebouw uit het dorpsbeeld van Wedde verdween.
Tekst is van Jurjen Dekker
Bron: Gesprek met wijlen Mevr. Noorman in 1990, aangevuld met eigen gegevens.
Als aanvulling op bovenstaande ontvingen we op 8 augustus 2014 een reactie van de heer Piet Braam. Hij wees ons op een paar onjuistheden in bovenstaand verhaal. We hebben het oorspronkelijke verhaal laten staan en geven hieronder de aanvulling van de Heer Braam.
Even in het kort iets over Wubbelt de Groot.
Geboren in Blijham in 1839 overleden 1909 in Wedde.
Getrouwd met Jantje Bonkkes uit Hoorn, geboren 1850 te Hoorn overleden Wedde 1926
Er waren in totaal vijf kinderen. De belangrijkste Grietje 1883 tot 1941, mijn grootmoeder die ik niet gekend heb.
Als vierde kind Alko geboren 1886 overleden aan de Spaanse griep in 1918.
Hij volgde aanvankelijk zijn vader in het bedrijf op.
Het mysterie.
Volgens een deel van de familie moet hij zich als verstekeling vestopt hebben op een schip die naar Argentinië ging. Wanneer weet ik niet.
Zo rond 1860?. Vast staat wel dat hij rond 1880 terug is gekomen. Jantje ontmoet, getrouwd, een hotel laten bouwen of gekocht.
De naam Buenos-Aires doet nog denken aan zijn avontuur.
Ik zelf ben de kleinzoon, zoals ik al zei van Grietje de Groot.
Ik heb nog even hier en daar rondgebeld en besloten om nog een korte toevoeging te schrijven.
Wubbelt de Groot moet zo ongeveer rond 1860 vertrokken te zijn wegens familie omstandigheden.
De achternaam van zijn vrouw Jantje moet zoiets geweest zijn al Bontkes(?)misschien komt de naam nog voor in Wedde.
Een lijst van allle kinderen.
1. Derk. Geb. 1882 Wedde. Overl. 1887 wedde.
2. Grietje. Geb. 1883 Wedde. Overl. 1941. Stadskanaal
3. Jan. Geb. 1885 Wedde. Overl. 1943. Leeuwarden.
4. Alko. Geb. 1886 Wedde. Overl. 1918. (Spaanse griep)
5. Derk. Geb. 1889 Wedde. Overl. 1936 auto ongeluk Zuidbroek.
Een persoonlijk opmerking: Grietje trouwde met Pieter Braam, hotelhouder te Stadskanaal, Hotel Panman.
Stond tegenover de Gasselternijveenschemond. Grietje en Pieter kregen twee zonen, alle twee hotelhouders:
Herman Braam(Hotel Boschhuis te Ter Apel ) en Willem Jan die hem opvolgde in hotel Panman.
De schrijver van dit relaas is Piet Braam zoon van de laatsgenoemde.
Groet Piet Braam
Buenos Aires
Dit was het hotel in betere jaren; leuk terras, fraaie tuin met serre voor tuin-, zang- en muziekfeesten.
Hotel Buenos Aires in Wedde is jarenlang het centrum geweest voor een groot deel van Westerwolde.
Ook werden er heel wat grote en kleine vergaderingen gehouden.
Restanten na de brand van 1974
Hotel Westerwolde
Een ander hotel in Wedde was Hotel Westerwolde, waar we onlangs ook nog een foto van konden achterhalen.
Hotel – Café – Restaurant “Westerwolde” was bekend in de wijde omgeving. Men had een officieel goedgekeurde(geijkte) “Waag”.
Koeien/varkens die voor de slacht verkocht waren werden hier gewogen.
Hotel Westerwolde
Dit is een vrij unieke foto van Hotel Westerwolde van rond 1907
Het pand had toen nog geen bovenverdieping en
toen was de Joodse familie Sachs de eigenaar
Rechts de doorrit met "waag"
de voorkant is aan de Schoolstraat kant
Hotel Westerwolde stond op de plek waar later de Rabobank is gebouwd. Het pand is in 1959 door brand verwoest. Van de heer Eggo Agterof kregen we nog wat krantenknipsels uit die tijd.
De tekst is de lezen wanneer u er op klikt en dan de afbeelding vergroot
Vanuit Wedde, richting Vlagtwedde, op de hoek van de Ossedijk waar nu een nieuwe woning staat, stond vroeger café De Hongerige Wolf. De naam Hongerige Wolf en de naam Wolfsleegte in het Weenderveld duiden erop dat in vroeger tijden wolven deze omgeving onveilig maakten. Nog op het eind van de 18e eeuw gaf de aanwezigheid van wolven in Westerwolde aanleiding voor de Drost van Wedde om naar herhaalde "Klagten der ingezetenen" uit ieder huis een weerbaar man op te roepen voor het houden van een drijfjacht op wolven.
Café de Hongerige Wolf