Contante waarde
Contante waarde berekening
Indien er geen testament is, dan worden alle vermogensbestanddelen van de nalatenschap toegedeeld aan de langstlevende partner, onder de last de erfdelen van de kinderen in contanten schuldig te blijven, opeisbaar bij overlijden langstlevende partner.
Wanneer een erflater in een testament een ouderlijke boedelverdeling heeft opgenomen (ad oud artikel 1167 BW) dan verkrijgen de kinderen ook een vordering in contanten op de langstlevende partner. Deze vordering is , inclusief met eventuele rente, ook pas opeisbaar bij overlijden langstlevende partner.
Een ouderlijke boedelverdeling, ex artikel 4:1167 BW (oud) komt alleen nog voor in testamenten gemaakt voor 1 januari 2003
Bij een wettelijke verdeling moet deze vordering is opeisbaar zijn bij overlijden langstlevende partner, en wordt schuldig gebleven tegen een rente zijnde de wettelijke rente minus 6. Bij een testament met een ouderlijke boedelverdeling staat de rente in het testament.
De erfgenamen kunnen dan indien dit wordt gewenst binnen 8 maanden na overlijden een ander rentepercentage afspreken.
Let op: een renteafspraak MOET bij een notariele akte worden opgemaakt.
Erfbelasting en vroeger het successierecht wordt berekend over de waarde van de verkrijging uit een nalatenschap.
Omdat bij een ouderlijke boedelverdeling of bij de wettelijke verdeling de vordering pas opeisbaar is bij overlijden langstlevende partner, is erfbelasting verschuldigd over de contante waarde van de vordering/erfdeel uit de nalatenschap.
De kinderen verkrijgen het erfdeel pas bij overlijden langstlevende. Tot dat moment hebben de kinderen een vordering op de langstlevende partner
De belasting wordt door de langstlevende partner voorgeschoten en komt in mindering erfdeel kinderen. (bij wettelijke verdeling is dit in de wet opgenomen, bij een ouderlijke boedelverdeling zal dit in het testament staan)
De contante waarde is enkel van belang voor de berekening van de belasting bij het overlijden van de eerste partner.
De contante waarde is afhankelijk van het rentepercentage wat in een testament is opgenomen of tussen de erfgenamen is afgesproken en van de leeftijd langstlevende partner.
Wordt er geen rente afgesproken, dan wordt bij het 1e overlijden geacht de rente 0% te zijn. Ook kan onderling binnen 8 maanden de vordering schuldig gebleven erfdeel op 0% worden gesteld.
Indien de rente 0% is, dan wordt de contante waarde berekend conform de tabel van artikel 5 Uitvoeringsregeling successiewer.
Deze tabel is
wiens leven uitkering FACTOR
afhankelijk is (x6%)
jonger dan 20 jaar 16
20 jaar of ouder 15
30 jaar of ouder 14
40 jaar of ouder 13
50 jaar of ouder 12
55 jaar of ouder 11
60 jaar of ouder 10
65 jaar of ouder 8
70 jaar of ouder 7
75 jaar of ouder 5
80 jaar of ouder 4
85 jaar of ouder 3
90 jaar of ouder 2
Dus bijvoorbeeld
Stel de het schuldig gebleven erfdeel is euro 50.000
De langstlevende partner moet dit bedrag schuldig blijven aan de kinderen, met andere worden zijn heeft het vruchtgebruik hiervan
De langstlevende partner 60 jaar. De waarde van het vruchtgebruik is gezien de tabel factor 10 x 6% is 60%
De waarde van de vordering kind is dan 10 x 6% - 100 is 40% (of 50.000 x 40% is euro 20.000)
Zou de langstlevende partner 55 jaar zijn dan is de waarde van het vruchtgebruik factor 11 x 6% is 66%. De waarde vordering kinderen is dan 34%
Ook is het mogelijk om een rente af te spreken De hoofdsom en de rente zijn beide ook opeisbaar bij overlijden langstlevende partner
Er er een rente, dan moet de contante waarde erfdeel kind niet berekend worden met behulp van de tabel artikel 5 Uitvoeringsregelins successiewet, maar met behulp van de rekenmethode opgenomen in een uitspraak van de Hoge Raad van 11 juli 1989. (immers bij bovenstaande tabel wordt geen rekening gehouden met de rente die ook opeisbaar is bij overlijden langstlevende partner.)
Ook kan er in een testament een rente zijn vermeld, ook dan wordt deze contante waarde vastgesteld conform een arrest van de Hoge Raad van 11 juli 1989, waarin een bepaalde formule is opgenomen om de contante waarde van de schuldig gebleven erfdelen kinderen te berekenen.
Deze rekenmethode wordt gedaan met behulp van de tabellen GBV/GBM van
de prognose periode-levensverwachting van CBS StatLine;
of
de prognosetafel van het Koninklijk Actuarieel Genootschap.
Voorbeeld
erfdeel is euro 100.000
Bij overlijden is de partner 60 jaar, langstlevende is een vrouw en de wettelijke verdeling is van toepassing. De contante waarde erfdeel kind is dan 40% (of euro 40.000)
Bij overlijden is de partner 60 jaar, langstlevende is een vrouw, de wettelijke verdeling is van toepassing en er wordt tussen de erfgenamen een rente van 6% samengesteld afgesproken (of staat in testament), dan is de contante waarde 100% Bij een 6% samengestelde rente is de contante waarde altijd 100%. (of euro 100.000)
Bij overlijden is de partner 60 jaar, langstlevende is een vrouw, de wettelijke verdeling is van toepassing en er wordt tussen de erfgenamen een rente van 4% samengesteld afgesproken of staat in testament, dan is de contante waarde euro 67.500 (tarief 2021)
Hoe hoger de rente en hoe ouder de langstlevende partner, hoe lager de contante waarde is.
REKENPROGRAMME CONTANTE WAARDE
Ik heb een rekenprogramma gemaakt, om de contante waarde te bereken
Hiermee kan de contante waarde met en zonder rente worden berekend. Wanneer de wettelijk verdeling van toepassing is en er geen rente wordt afgesproken moet worden uitgegaan van 0% rente.
Dit rekenprogramma in excel kan gratis worden opgevraagd via erfrecht@breemans.net
Voorbeeld contante waarde.
Vader komt te overlijden, gehuwd in gemeenschap van goederen.
Er is geen testament. De wettelijke verdeling is van toepassing en er wordt een rente afgesproken van 5% enkelvoudig.
Saldo huwelijksgoederengemeenschap e 300.000
Erfgenamen zijn partner, 60 jaar en 2 kinderen ieder 1/3 deel\
De nalatenschap is e150.000 (helft huwelijksgoederen gemeenschap)
De partner en kinderen verkrijgen ieder 1/3 deel of e 50.000
De belasting wordt berekend over de contante waarde erfdelen
De contante waarde erfdelen kinderen is gezien de leeftijd partner e 36.550.
De belasting wordt dan ook berekend over de contante waarde verkrijging kinderen ad e 36.550 (belasting schuldig na aftrek vrijstelling)
De partner krijgt het verschil bijgeteld, haar verkrijging wordt dan e 50.000 plus 2x het verschil tussen 50.000 en 36.550. De contant waarde partner is immers hoger. (opmerking, gezien de zeer grote vrijstelling partner zal dit meestal onbelast blijven.)
Na 10 jaar komt moeder te overlijden
Het vermogen van moeder is e 310.000. Verder heeft zij een schuld aan de kinderen, schuld inzake vaders erfdeel
Deze schuld is aan ieder kind e 50.000 plus 10 jaar rente a 5% is totaal e 75.000
De nalatenschap van moeder is dan e 310.000 minus schuld e 150.000 is totaal e160.000
Twee kinderen verkrijgen ieder e 80.000, waarover dan belasting wordt berekend.
De berekening contante waarde moet worden berekend conform arrest Hoge Raad van 6 augustus 1989
Voor tekst uitspraak hoge raad zie https://home.hccnet.nl/m.breemans/bw1167uitspr.html