Koronabirusa, bizitzaren muga

Sarrera

Mundu osoan milioi bat pertsona baino gehiago kutsatu eta hil dituen birus bat bizirik ote dagoen galdetzeak absurdu samarra dirudi, baina zientzialariak ez dira ados jartzen. Batzuen ustez, koronabirusa, birus guztiak bezala, ez da izaki bizidun bat, gureak bezalako zelulei esker bakarrik egin dezakeelako aurrera. Baina beste batzuek baietz pentsatzen dute. Eztabaidak zabalik jarraitzen du.

Eztabaida hau ulertzeko, lehendabizi, izaki bizidun baten ezaugarriak ezagutu eta ulertu behar ditugula. Gero, zientzialarien iritziak irakurriko ditugu. Azkenean, gure iritzi pertsonala emango dugu Biokomiki baten bidez: Koronabirusa izaki biziduna da ala ez?

EGINKIZUNA:

Izaki bizidunen ezaugarriak aztertu behar dituzu. Halaber, koronabirusak ezaugarri hauek betetzen dituen ala ez, zientzialarien alde eta kontrako iritziak kontutan hartuta.

EKOIZPENA: Informazio guztia behin aztertuta, galdetegiak bete eta zure iritzi pertsonala islatuko duzu Biokomikia egiten. Biokomikiak gutxienez 6 bineta izan behar ditu eta A4 orri bat bete behar du. Ikasgelan erakusketa birtual bat egingo dugu

DENBORA ETA EPEA

-Informazioa aztertzeko eta galdetegiei erantzuteko: ordu bat

-Biokomikia egiteko: ordu bat

-Entregatzeko epea: irakasleak jarriko du

JARRAIBIDEAK

Segituan, eginkizuna pausoz pauso irtenbideratzeko jarraibideak dituzu, baita zure biokomikia egiteko eredua ere. Bai galderak, bai biokomikia irakasleari bidaliko dizkiozu.

1) IZAKI BIZIDUNEN EZAUGARRIAK

Izaki bizidun baten ezaugarriak ezagutu eta ulertu behar dituzu. Horretarako ikusi ondorengo multimedia eta gero, galdereei erantzun

Galdetegia

  • Zeintzuk dira izaki bizidunen lau ezaugarri?

  • Zein da izaki bizidunen konposizio kimikoa?

  • Nola definitzen da zelula?

  • Zeintzuk dira izaki bizidunek betetzen dituen hiru funtzio?

  • Zein da nutrizo autotrofoa eta heterotrofoaren arteko desberdintasuna?

  • Zertan datza harreman-funtzioa?

  • Ze ugalketa mota daude?

2) ZIENTZIALARIEN IRITZIAK

ALDE

Zientzalari batzuen aburuz, birusak izaki bizidunen molekulez osotuta daude (proteina eta azido nukleikoak) eta derrigorrezko parasito bezala portatzen dira. Gainera, izaki bizidunen funtzio nagusiak (nutrizioa, ugalketa, harremana), bere moduan betetzen dituztela esan dezakegu. Ugaritu egiten dira beren buruaren kopiak eginez, neurriz aldatzen dira, inguruko baldintza selektibo sendoei erantzuten diete, eta egokienak direnek bizirik irauten duten. Birusak ez dira zahartzen, ezta hiltzen ere, gizabanako gisa. Birus asko milioika urtetan zehar egokitzen dira beren ostatura, oreka puntu bat aurkituz, herpesarena, adibidez.

KONTRA

Beste zientzialariek iritzi desberdina dute. Birusen "ugalketa" mekanismoek robot erreplikatzaile baten moduan joka lezake: giza zelula batera iristen da, zelula honi bati atxikitzen zaio, barruan sartzen da eta , bere gene katea sartzen du mekanismo zelularrean, birus berrien osagaiak sortzeko 'engainatzen' du. Ugaldu eta eboluzionatu egiten dira, baina zelulek ahalbidetzen dute ugalketa hori eta bilakaera biral hori gertatzea, nahiz eta prozesu horretan suntsituta amaitu. Gainera, ezin da esan nutrizio sistema dutenik, ez dute kanpotik datorren materia eta energia aprobetxatzen bereak sortzeko, eta hori ezinbesteko ezaugarria da.

GALDETEGIA

  • Birusak jaio eta hil egiten dira?

  • Zein da koronabirusaren konposizio kimikoa?

  • Koronabirusa zelula al da?

  • Nutrizio funtzioa du?

  • Nola harremanatzen da?

  • Koronabisurak ugalketa funtzioa duela esan dezakegu?

3) ZURE BIOMIKIA

Informazioa behin eskuratuta, zure txanda da. Alde edo kontra zaude? zure iritzi pertsonala islatuko duzu Biokomiki batean. Biokomikiak gutxienez 6 bineta izan behar ditu eta A4 orri bat bete behar du.

Zer dira biokomikiak? ba, eduki biologikoa duten komikiak. Hona hemen adibide batzuk:

#Biomiic

#biocomic



TXOSTENA

Txostena Koronobirusa, bizitzaren muga

Zure lana ebaluatuko da hurrengo irizpideen bidez:

  • Galdetegietan nabarmentzen da gaiari buruzko informazioa ondo aztertuta dagoela: bilaketa, identifikazioa, ulermena

  • Galderak erantzuten ditu azalpenekin eta argudioekin lotuta.

  • Hiztegi zientifikoa zuzen erabiltzen du

  • Sormena erabiltzen du planteatutako galderetan eta biokomikian

  • Txostena txukun eta garbi antolatuta dago

  • Badaki zeintzuk diren izaki bizidunen ezaugarri nagusiak

  • Birusak izaki bizidunak diren kontrako eta aldeko iritziak ezagutzen ditu.

Etxean egiteko dokumentu osoa


Koronobirusa, bizitzaren muga