Bulo-suntsitzaileak

C bitamina, baratxuria edo ardo asko hartzen badugu, koronabirusaren aurka babestuta ote gaude? Konplot bat da txertoak saltzeko? Bizi dugun pandemia egoera honetan, pertsonok gaininformazio baten aurrean gaude, barruan bulo eta fake news ugari ere bai, horietako batzuk benetan arriskutsuak eta erabat azentifikoak.

Zientzia funtsezkoa da gure munduak nola funtzionatzen duen ulertzeko eta gizarteari aurrera egiteko aukera ematen dion ezagutza sortzeko. Horrez gain, espiritu kritikoa izaten laguntzen digu, ondoren erabaki oinarrituak hartzeko. Zientzia-arloaren ezjakintasuna eguneroko bizitzako egoera askotan ikusten da, eta COVID-19ren pandemiak mito asko sortu ditu. Denok behar dugu informazio zientifikoa modu egokian erabili, horrela erabaki egokiak eta ezagutzan oinarritutakoak hartu ahal izateko. Erronka honetan zientziaren eta sasizientziaren arteko ezberdintasuna ikasiko dugu.

COVID-19ren inguruko mito zabalduenetako batzuk erantsitako zerrendan agertzen direnak dira, guztiak OMEk uxatuak. Horiek nola bereizi ikasiko dugu, eta zientifikoaren eta ez zientifikoaren arteko bereizketa egingo dugu.

Zure eginkizunak hurrengoak dira:

1. Ezer baino lehen, informazioa aztertu beharko duzu iritzi fidagarria izateko. Egin beharko dituzun jarduera batzuk proposatuko dizkizugu.

2. Gero, informazio eta gogoeta guztiekin, infografia bat egingo duzu canva edo picktochart-ekin.

3. Infografia amaitu ondoren, ordenagailura deskargatu eta irakasleak bidali beharko duzu.

4. Gero, zure infografiaren URLa kopiatu eta taula birtual batean itsatsiko duzu, zure irakasleak adieraziko dizuna (Padlet). Horretarako, Sarean publikoa izateko baimenak eman behar dituzu.

5. Irakasleak emango dizkizun irizpideekin, beste ikaskide baten infografia ebaluatu beharko duzu.

DENBORA ETA EPEA:

• Informazio-jarduerak: 2 ordu

• Infografia: 3 ordu

• Epea: zure irakasleak jarriko du

1.-Buloen helburuak

Bulo batek izan ditzaketen eraginak hurrengoak dira. Zure ustez, zeintzuk dira zientziaren kontra gehien jotzen dutenak?

1.Nahastea.Informazio faltsuaren bitartez, jendea nahasi egiten dute.

2.Erabaki pertsonalen manipulazioa.Informazio faltsuaren bidez, zure iritzia zuzendu eta erabaki bat edo beste hartzera bideratzen zaituzte.

3.Pertsona, entitate edo erakundeen ospe-galtze edo gorespena.Pertsona, entitate edo erakundeei buruz duzun iritzia aldatzen dute, manipulazioaren bitartez.

4. Irabazi ekonomiko edo politikoak. Aurkariei min emanez, norberaren onerako erabiltzen dira.

5. Iritzi publikoaren moldatzea.Masa-mugimenduaren iritzia eraldatzen dute, gizarte korronteak kontrolatuz.

3.-Zientzia eta sasizientzia.

Ikusi hurrengo bideoak eta idatzi zure hausnarketak, galdetegiaren laguntzarekin.

-Maldita ciencia: 5 claves para diferenciar ciencia de pseudociencia

-UMU divulga: El peligro de las pseudociencias

• Zeintzuk dira zientzia et sasizientziaren arteko desberdintasunak?

• Sasizientziak, zergatik dira arriskutsuak?

• Aukerazazu zerrendatik hiru bulo eta azaldu zergatik hartzen diren sasizientifikotzat

• Zer egin daiteke sasizientzien gezurrak agerian jartzeko?

• Zer egingo zenuke zuk?, zein izan daiteke zure aportazioa?

Informazio-jardueretarako ebaluazio-irizpideak:

• Ezagutzen ditu buloen ezaugarriak eta nola eragiten dioten ezagutza zientifikoari

• Badaki zein den zientziaren eta sasizientziaren arteko aldea

• Galdetegietan ikus daiteke informazioa ondo landuta dagoela: ideiak ondo bilatuta, hautatuta, formatu desberdinetan identifikatuta eta ikuspegi kritikoarekin ulertuta.

• Galderei erantzuten die azalpenen eta argudioen bidez, ebidentzia zientifikoetan oinarrituta.

• Hiztegi zientifikoa behar bezala erabiltzen du

Infografiarako ebaluazio-irizpideak:

• Infografiak eskatutako atal guztiak ditu

• Ikusten da informazioa ondo landuta dagoela: ideiak bilatu, hautatu, identifikatu eta ulertu.

• Azaltzen du argudioekin zergatik aukeratutako buloa sasizientifikoa den

• Azaltzen du arrazoiekin zergatik diren arriskutsuak sasizientziak

• Hausnarketa pertsonala ondo argudiatuta dago eta azalpen zientifikoak ematen ditu, hezkuntza zientifikoak herritarren oinarrizko kulturaren zati gisa duen garrantzia aitortuz.

• Ahalegina eta autonomia antzematen dira lanean, eta jarrera arduratsua zereginetan.

• Infografiaren konposizioan sormena erabiltzen du, eta informazioa ematen du hainbat formatutan (testua, datuak, irudiak).