Txertoaren bila

Sarrera

Koronabirusaren pandemiak txertoa lortzeko benetako lehia eragin du farmazia enpresen artean, baita herrialdeetan ere. Jende askok pentsatzen du zientzialariak ez direla behar bezain eraginkorrak, uste dute txertoa ateratzeko prozesuak berehalakoa izan beharko lukeela, ez dira azaltzen nola eraman dezakeen hainbeste denbora. Beste aldetik, txertoak beharrezkoak ez direla uste duten pertsonak ere badaude, gaizotasunak beren natur-ibilbidea jarraitzea uzten badiegu, era naturalean ere konponduko da arazoa.

Erronka honetan, txertoak sortzeko prozedura hori eta zenbait erabaki hartzea zein zaila den deskubritzea proposatzen dizugu, aurkikuntza- ibilbide baten bidez.

EGINKIZUNA:

Txertoak sortzeko prozedura jabetuko duzu pausoz pauso, azkenean erabakiak hartzeko.

EKOIZPENA:

Informazioa jaso eta erabakiak hartu ondoren, txosten bat beteko dugu eta txertoen garrantsia sustatzeko kanpania bisuala garatuko duzu. .

DENBORA ETA EPEA

-Jarduerak egiteko: bi ordu

-Txostena idazteko: ordu bat

-Entregatzeko epea: irakasleak jarriko du

JARRAIBIDEAK

Segituan, txertoa sortzeko prozesuaren ibilbidea duzu.


1) Aurreideiak

Zer dakizu txertoei buruz? Zer kontzeptu eta ideia etortzen zaizkizue burura txertoak pentsatzean? Badakizu zeren kontra txertatuta zaude? Idatzi ideia batzuk, gorde eta jarraitu aurrera

2) Lehendabiziko informazioak

Birusaren kontrako txertoei buruzko plangintza berri bati onarpena ematea eskatu dizute. Oso pertsona arduratsua zara, eta badakizu zure erabakiak oso ondo dokumentatuta egon behar direla Internet oinarrizko informazioaren bila jotzea erabaki duzu eta honako titularrekin topo egin duzu:

  • Espainia izan liteke lehena koronabirusaren aurkako txertoa aurkitzen

  • 2021era arte txertorik ez dela egongo pentsatzen dute zientzialariek

  • AEBk enpresa bati agindu dio bere herrialderako txertoak egiteko, diru kopuru handi baten truke

  • Birusa orokortu dute txinatarrek, saltzeko prestatutako txertoa dutelako jada

  • Txertoak osasunarentzat zuhurrak dira; hobe da herritarrak modu naturalean immunizatzen joatea

Nor izan liteke artikulu bakoitzaren egilea?, zeintzuk izan dira bere asmoak?

Zure ustez, zein da sinesgarriagoa eta zein ez?, zergatik?

3) Informazio zientifikoaren bila

Orain informazio zientifikoa eskuratzera joango zara. Horretarako, bideo bat ikusiko duzu arretaz, gero ondorengo galderak erantzuteko.

  • Nola jokatzen dute txertoek immunitate sistemaren gainean?

  • Definitu: antigenoa, antigorputza, linfozitoa, B zelulak, T zelulak

  • Zeintzuk dira Inmunologi-sistema aktibatzen dituen hiru erantzun-mota?

  • Zer txerto-mota desberdinak daude? Deskribatu.

4) Erakundeak

Informazioa behin eskuratura, hurrengo pausoa plangintza baten diseinua da. Irakurri zeintzuk diren txerto berri bat aurrera eramateko prozesuaren faseak eta saia zaitez parekatzen dagozkien erakundeekin.

  1. Bitro-diseinua

  2. Animaliekin probak

  3. Probak giza boluntarioekin

  4. Sendagaien agentzia nazionalak onartzea

  5. Plana txertaketa-estrategiarekin

  6. Aholku batzordearen bilera

a.Osasun Alertak eta Larrialdiak Koordinatzeko Zentroa (ministeritza)

b.Saiakuntza klinikoen unitatea

c.Ikerketa biomedikoa-erakundea

d.Osakidetza

e.Aholkulari Batzordea

5) Ikerketa biomedikoa

Ondo, orain Ikerketa biomedikoko eraikuntzara jo behar duzu. Han, ikertzaile batek hurrengoa esan diozu:

“Birusaren zati bat identifikatu dute eta txertoa hartzeko hautagai ona izan daiteke. Saguetan probatuko da, eta erantzuna maximizatzeko ea adyubantea behar den ikusiko da, baina, txertoa etika batzordera pasatu baino lehen, animaliekiko esperimentazioak baldintza batzuk bete behar ditu”

--Ordenatu, hurrengo etapen artean, zein den ikerketaren ibilbide egokia:

  • Sagu bakoitzetik serum-laginak atera eta plaketan jarri

  • Aste batzuk itxaron erantzun immunitarioa gertatzeko

  • Teknika zehatza aplikatzea

  • 3 sagu immunizatzea prestatutako txertoaren bertsio bakoitzarekin

--Bilatu Interneten:

  • Animaliekin esperimentatzeko zeintzuk den 3R gomendioak

  • Animaliekin esperimentatzeko eredu alternatiboak ea dauden

6) Pertsonarekiko erabakiak

Pertsonekin hasiko dira txertoa progatzen, baina boluntariorekin ikertzen den bitartean, biztanleria babesteko neurriak hartu behar dira. Erabakia hartzeko, ikusi hurrengo simulazioa:

https://scratch.mit.edu/projects/379386176

Erabili irristagailua etxean geratzen den biztanleriaren portzentajea aldatzeko. Gero, bandera berdea sakatu. Sistema berriro hasteko, botoi gorria.

  • Urdinez: kutsatu gabeko pertsonak

  • Gorriz: kutsatutako pertsonak

  • Berdeaz: sendotuta

Lau proga egingo dituzu: etxean geratzen den pertsonen kopurua 0 izanda, %50 izanda, % 75 izanda eta 100% izanda. Egin konparaketa kualitatibo bat, sortzen den grafikoa ikusten. Zer da zure erabakia?

Azaldu, hurrengo irudiaren esanahia:

Demagun txertoa progatuta dagoela eta txostenek erakutsi dute txertoa oso eraginkorra dela gizakiengan. Baina albo-ondorio batzuk ere eragiten dituzte: alergiak (% 0,00001), sukarra (% 0,001) edo zorabioak (% 0,00000001)

Onarpena hartu behar duzu. Laguntzeko, hona hemen aztertzeko grafika bat:

Grisez: Txerto bat merkaturatu aurretik, urtean zenbat kasu egon diren Espainiako Estatuan. Berdez, txertoak aplikatu ondoren:

7) Biztanleria txertatzeko plangintza

Orain biztanleria txertatzeko plangintza diseinatu behar da. Lehendabizi, informazioaren bila jo, oso erraz aurkitu duzu. Gero, erantzun hurrengo galderak:

  1. Koronabirusen kasuan, pertsona batzuk arrisku gehiago dute. Zeintzuk dira?

  2. Zer da “Immunitate kolektiboa”?, nola lortzen da?

  3. Pertsona batzuek ezin dute txertoa jaso. Zer neurriak hartuko zenituzke babesteko?

  4. Baloratu eta justifikatu hurrengo esaldia: "Txertoa jartzea ekintza solidarioa da"

8)Biztanleriarentzako informazio- kanpaina

Hedapen kanpaina on bat egiteko prest zaude. Helburua txertoak behar beharrezkoak direla zabaltze da. Hona hemen oso berezia den hauetariko bat, Bill eta Melinda Gatesek egindako. “The Art of Saving a Life” deitzen da, eta txertoen garrantzia transmitzen dute ikus-elementuen bidez.

Bilatu Sarean kanpaina honetan zure kontribuzioa emateko bost argazki adierazgarri. Adibidea (Sebastian Salbadore argazkilaria):

Zure lana ebaluatuko da hurrengo irizpideen bidez:

  • Galdetegietan nabarmentzen da gaiari buruzko informazioa ondo aztertuta dagoela: bilaketa, identifikazioa, ulermena

  • Galderak erantzuten ditu azalpenekin eta argudioekin lotuta.

  • Hiztegi zientifikoa zuzen erabiltzen du

  • Txostena txukun eta garbi antolatuta dago

  • Sormena erabiltzen du planteatutako argazki kanpainan

  • Desberdintzen du zientzia et sazizientziaren artean

  • Badaki nola jokatzen dute txertoek immunitate sistemaren gainean

  • Azaltzen ditu txertoak sortzeko prozesuaren faseak

  • Ondo argudiatzen du txertoen garrantsia gizartean

  • Ikuspuntu zientifikotik eta informazioa behin ikusita, erabaki egokiak hartzen ditu

Etxean egiteko dokumentu osoa


Txertoaren bila

Lana hurrengoan oinarrituta dago:

Aprueba una nueva vacuna

Soluzioak:

4.-Plangintza

1-c / 2-c / 3-c / 4-a / 5-d / 6-e

5.Ikerketa

  1. 3 sagu immunizatzea prestatutako txertoaren bertsio bakoitzarekin

  2. Aste batzuk itxaron erantzun immunitarioa gertatzeko

  3. Sagu bakoitzetik serum-laginak atera eta plaketan jarri

  4. Teknika zehatza aplikatzea