CON EL NAVEGADOR CHROME PUEDE VISUALIZARSE EL SITIO EN CASTELLANO (TRADUCIR). LOS INFORMES DE LOS RETOS (TXOSTENA) SON BILINGÜES

Nola “erreakzionatzen” dute birusek xaboiarekin?

Sarrera

Inoiz galdetu al duzu zergatik garbitzen ditugun eskuak urez eta xaboiz, bakterioak eta birusak ezabatzeko? Eskuetako higiene ona bereziki garrantzitsua da birus agerraldietan, COVID-19 pandemian, esaterako! Gaixotasunak Kontrolatzeko Zentroaren gomendioen arabera, gutxienez 20 segundoz garbitu behar dituzte eskuak urarekin eta xaboiarekin. Baina, nola hiltzen du xaboiak SARS-COV-2 birusa?

Birus mota desberdinen ereduekin ikertuko dugu, xaboiarekin nola erreakzionatzen duten ikusteko.

EGINKIZUNA:

Etxean esperimentu bat egingo duzu. Esperimentua egiteko metodo zientifikoa aplikatu behar duzu: hipotesia, esperimentazioa, datuen bilketa, analisia eta, ondorioak.

EKOIZPENA:

Esperimentuaren txostena bete behar duzu, argazki edo marrazki batzuekin lagunduta.

DENBORA ETA EPEA

-Esperimentua egiteko:ordu bat

-Txostena egiteko: ordu bat

-Entregatzeko epea: irakasleak jarriko du

JARRAIBIDEAK

Segituan, esperimentua egiteko jarraibideak dituzu, baita zure txostena egiteko eredua ere (dokumentu honen atzean duzu). Txostena bete eta irakasleari bidaliko diozu.

ESPERIMENTUA: nola hiltzen du xaboiak SARS-COV-2 birusa?

1. Zein da zure hipotesia? Idatzi txostenean

A) Birus-eredua eraiki

2. Orain esperimentzarera goaz. Lehendabizi, birus-eredua egingo duzu. Garatzen duzun ahala, galdera batzuei erantzungo dizkiezu.

Materialak:

Aluminiozko papera
Bi aurpegiko zinta, bustita dagoenean itsatsita egoten dena
Gurina
Aiztoa
Plater txikia
Txokolatezko fideoak edo piperbeltz ehotuak
Ontzia
Ur epela
Paperezko toalla
Xaboia
Koilara

Prozedura:

1. Txokolatezko fideoak ur epeletan disolbatzen ez direla egiaztatzen dugu. Gutxi batzuk bota genituen ur epelezko katilu txiki batean eta bizpahiru minutu itxaron genituen. Ikusten badugu disultsatu egiten direla, orduan piperbeltz ehoa erabiliko dugu txokolatezko fideoen ordez.

2. Berriro beteko dugu ontzia ur epelez, eta bi xaboi-zorrotada gehituko ditugu eskuetatik.

3. Xaboi-ura koilara batekin nahasten dugu, xaboi guztia disolbatu arte.

4. Txokolatezko fideoak botatzen ditugu plater txiki batean.

5. Eskura dugu bi birus moten diagrama hau, gure birus ereduak eraikitzen ditugun heinean.

6. Lehenik, birusen ereduak egingo ditugu.

7. Aluminiozko paperaren bi bola egiten ditugu, diametro hau dutenak: 1,5 cm bakoitza.

Zure ustez, zer adierazten du aluminiozko bolak zure birus-ereduan? (Iradokizuna: begira birusen diagrama, zer dago erdian?)

8. Aluminiozko bola bakoitza bi aurpegiko zinta itsasgarriz estaltzen dugu

Zure ustez, zer imitatzen du bi aurpegiko zintak zure birus ereduan?

9. Aluminiozko bola bat birarazten dugu txokolatezko fideoetan

Zer adierazten dute txokolatezko fideoek zure birus-ereduan?

10. Aluminiozko bigarren bola gurinez estaltzen dugu alde guztietatik. Inguruan gurinezko geruza uniforme bat izan behar du.

Birus-diagramari begira, zer imitatzen du gurinak zure birus-ereduan?

11. Aluminiozko bola birarazten dugu orain txokolatezko fideoetan gurinarekin.

12. Bi birus-ereduak bata bestearen ondoan jarriko ditugu.

Nola konparatzen dira?

Zer antzekotasun dituzte?

Zer gauza desberdin dituzte?

Zure ustez, zein eredu da birus bildua eta zein birus ez-bildua?

B) Esperimentua: gure ereduaren portaera xaboiarekin

Birus ereduak eraiki ditugu. Orain, zure portaera esperimentatuko dugu xaboiarekin

Zer uste duzu gertatuko dela xaboiarekin uretan sartzean?

1)Gogoratu zure hipotesia:

2)Prozedura:

Kontuz jarri bi birus-ereduak xaboi-urdun ontzian. Ura koilara batekin astintzen dugu, bi birus ereduak alde guztietatik urarekin salpiatzen direla ziurtatzeko.
Birusen ereduak behatuko ditugu, gutxienez 2 minutuz.
2 minuturen ondoren, aluminiozko bola biak xaboi-uretik atera eta bata bestearen ondoan jarriko ditugu paperezko toalla baten gainean.

3) Emaitzak:

Biak berdinak dira? Bestela, nola ikusten dira desberdinak?

3) Emaitzak:

Biak berdinak dira? Bestela, nola ikusten dira desberdinak?

4) EMAITZEN INTERPRETAZIOA

Azal ditzakezu zure emaitzak?

5) Ondorioak ateratzen

Hipotesia bete al da?

Zer diote emaitzek eskuak urez eta xaboiz garbitzean benetako birusek jasaten duten kalteari buruz?

TXOSTENA

TXOSTENA Nola erreakzionatzen dute birusek xaboiarekin?

Zure lana ebaluatuko da hurrengo irizpideen bidez:

Problemen aurrean, hipotesi egiaztagarriak egiten ditu
Esperimentuaren ebidentziak agertzen dira, argazkiak, marrazkiak, datu-taulak, materialak, prozedura
Emaitzen interpretazioa eta ondorioak argudioak emanez adierazita daude
Hiztegi zientifikoa zuzen erabiltzen du
Sormena erabiltzen du planteatutako esperimentuaren garapenean eta galderei erantzuna ematean
Txostena txukun eta garbi antolatuta dago
Birus baten egitura ezagutzen du.
Badaki bereizten lipido-geruza duten birusak eta lipido-geruza hori ez duten birusak.
Ereduak eraikitzen ditu
Xaboiaren aldean, kanpoko lipido-geruza izatearen edo ez izatearen aldea ulertzen du.

Etxean egiteko dokumentu osoa

Nola erreakzionatzen dute birusek xaboiarekin?

Page updated

Google Sites

Report abuse