Environmental Education in Finland: the Eco-Social Approach
Europass Teacher Academy in Helsinki, Finland.
Annankatu 31-33C 45B 00100 HELSINKI
Kurs "EDUKACJA ŚRODOWISKOWA W FINLANII: PODEJŚCIE EKO-SPOŁECZNE" obejmował 30 godzin, podczas których uczestnicy z różnych krajów m.in. Polski, Niemiec, Grecji, Włoch, Hiszpanii mieli okazję zapoznać się fińskim podejściem do edukacji ekologicznej ze szczególnym naciskiem na rolę jednostki, która ma swój udział w tworzeniu równowagi ekologicznej w przyszłości. Uczestnicy zapoznali się także jak wzmacniać więź uczniów z naturą aby promować ich aktywny udział w dbaniu o środowisko naturalne, jak aktywować ich działania na rzecz ochrony środowiska oraz jak zwiększać ich świadomość , krytyczne myślenie oraz aktywne obywatelstwo.
Kurs odbył się w Helsinkach, na położone na brzegu Zatoki Fińskiej Helsinki składa się archipelag około 300 wysp. Główna część miasta, a tym samym centrum turystyczne z reprezentacyjnymi ulicami i zabytkami, znajduje się w części lądowej. Pomiędzy większością wysp a stałym lądem zbudowane zostały mosty, które nadają miastu niezwykłego, portowego uroku, a zimą, gdy Bałtyk jest całkowicie zamarznięty, pomiędzy wyspami można chodzić po lodzie.
Stolica Finlandii jest miastem niewielkim, kameralnym. Przez lata miasto pozostawało pod wpływami rosyjskimi, co znajduje odzwierciedlenie w jego architekturze i klimacie – porównywane bywa przez to często do Sankt Petersburga, a o związkach Finlandii z Rosją przypomina też pomnik cara Aleksandra II stojący na Placu Senackim, przed imponującą luterańską katedrą. Najciekawsze miejsca w Helsinkach można zobaczyć podczas półdniowego spaceru: miasto jest bardzo zwarte, a od większość zabytków dzieli Was tylko kilka kroków. Spacerując wzdłuż nabrzeża warto zajrzeć do Soboru Uspienskiego z XIX wieku, który jest największą prawosławną świątynią w Europie – w jego bogato zdobionych wnętrzach można zachwycić się niezwykłym ikonostasem, najbardziej zaś reprezentacyjna ulicą Helsinek jest Esplanadi, wzdłuż której wznoszą się secesyjne i klasycystyczne kamienice oraz jedna z najstarszych restauracji w mieście – Kappali.
https://www.myhelsinki.fi/en
Nauczyciele biorący udział w kursie pochodzą z różnych krajów, pracują w szkołach podstawowych , liceach, szkołach branżowych, nauczają różnych przedmiotów, więc zdobytą wiedzę mogą teraz wykorzystać na swoich lekcjach dzieląc się nią z innymi nauczycielami tak aby podejść do tematu interdyscyplinarnie.
Na pierwszych zajęciach nauczyciele prezentowali informacje o swoich miejscach zamieszkania oraz szkołach, w których pracują, było to dobra okazją do zapoznania się z systemami edukacji w innych krajach, ze specyfiką nauczania w danym rejonie w Europie.
Na zajęciach oprócz prelekcji i wykładu prowadzącego , odbywały się zajęcia praktyczne, prezentowane były
prezentacje przez uczestników oraz odbywały się ćwiczenia w parach, grupach , prace projektowe oraz zajęcia w terenie.
Ciekawym ćwiczeniem, które pozwoli uczniom na wizualizację problemów jest budowanie z klocków lego - Lego Activity- świata, w którym środowisko naturalne jest zniszczone i przedstawienie jaki ma to wpływ na ludzkość oraz przedstawienie świata, w którym dba się o naturę i jak się w nim żyje.
W grupie opracowuje się wspólnie sposoby rozwiązywania problemów i jak można zapobiec ich rozprzestrzenianiu. Poszukiwanie tych właśnie rozwiązań daje uczniom nadzieję na przyszłość.
Kolejne zadania praktyczne odbywały się w terenie , w lesie, gdzie wykonywaliśmy zadania wspierające
kontakt z naturą, przeprowadzałam wywiad na temat związków ze środowiskiem naturalnym osób tam
obecnych, tworzyłam z materiałów znalezionych w lesie konstrukcje, które pokazywały mój związek z naturą.
Bardzo ciekawym pomysłem było użycie aplikacji Goosechase do kreowania aktywności o tematyce ekologicznej.
W okolicznych sklepach szukaliśmy towarów organicznych, oraz takich które jedynie udają produkty
ekologiczne, na co zwracać wagę aby nie dać się oszukać i być świadomym konsumentem.
Przygotowałam propozycję planu edukacyjnego dla szkoły, projekt zawierał ustalenie celów , sposobów ich
realizacji, pozyskanie funduszy, wpływu jaki jego realizacja będzie miała na całą społeczność szkolną.
W ostatni dzień kursu odbyła się wycieczka do skansenu, gdzie poznawaliśmy życie na wsi w Finlandii,
historię tego miejsca, życie jego mieszkańców.
Kurs dał mi możliwość poznania jak wygląda edukacja ekologiczna w Finlandii, jak na jej podstawie, można
wprowadzać jej elementy w proces edukacji w mojej szkole. Wykorzystanie okolicy, parku, terenów
zielonych w mieście w aktywnych zajęciach z młodzieżą.
Zwrócenie szczególnej uwagi na problem odpowiedzialnej konsumpcji , sposobów ograniczenia zakupów
taniej odzieży oraz innych artykułów poprzez organizowanie m.in akcji wymiany ubrań miedzy uczniami,
organizowanie warsztatów naprawy zniszczonej odzieży, tworzenie sztuki z odpadów.
Digital storytelling- tworzenie przez uczniów filmów video opowiadających o działaniach proekologicznych,
Find your carbon footprint -activity- ćwiczenie, w którym uczeń podejmuje działania jak zredukować ślad
węglowy, ćwiczenie w które zaangażować można rodzinę i przyjaciół ,
"Butterfly project"- roczny projekt pozwalający zwrócić uwagę na to, iż małe kroki podejmowane regularnie i
konsekwentnie przynoszą duże zmiany, analiza danych, przygotowanie raportu oraz udostępnienie danych
pomaga podnieść świadomość ekologiczną.
2040- join the regeneration- projekt jak widzisz siebie w 2040 roku, jak będzie świat wyglądał w tym właśnie
roku, jak uczynić świat miejscem przyjaznym dla ludzi, jak znaleźć rozwiązanie nurtujących nas problemów,
Rozwijanie krytycznego myślenia u uczniów - organizowanie projektów opartych na ich zainteresowaniach,
nauczanie JAK myśleć a nie co myśleć, rozwijać kreatywność, wskazanie na istnienie rozwiązań problemów,
skupienie się na 'solution space' bardziej niż na 'problem space', dzielenie się pomysłami, sukcesami aby
inspirować innych.
Link to slides:
Links to extra materials:
https://helsinkioppii.hel.fi/en/publications/tools-for-phenomenon-based-learning/
https://ulkoluokka.fi/wp-content/uploads/2020/02/ulkoluokka-enkku-nettiin.pdf
https://climateoutreach.org/reports/youth-climate-energy-environmental-education-alberta/
https://www.suomenlatu.fi/media/seikkailevat-perheet/260221_huonekortit_kaikki_a4_eng.pdf