Eenhoorn
Een aantal vrouwenabdijen, o.a. de Abdij van Herkenrode in Hasselt, dragen de eenhoorn in hun wapenschild. Daar verwijst de eenhoorn naar de symboliek uit de christelijke iconografie, de kuisheid en maagdelijkheid.
Bij de huidige inkleding van de gerestaureerde abdijsite van Herkenrode wordt de eenhoorn als blikvanger in beeld gebracht.
(foto's : wapenschilden van Herkenrode)
Reeds in 398 v.Chr. wordt de eenhoorn beschreven door de Griekse arts en historicus Ctesias, die aan het hof van de Perzische koning erover hoorde in verhalen van reizigers uit Indië. In China was er vóór die tijd al sprake van de eenhoorn. Ook de Plinius de Oudere beschrijft het dier. In de Bijbel duikt het op meerdere plaatsen op, onder meer in het boek Job. In de ‘Physiologus’, een boek over dieren en mythologische wezens, in de 2e eeuw in Alexandrië geschreven, wordt de eenhoorn in symbolische en vooral christelijke zin uitgelegd.
Ctesias wist al te melden dat het stof dat van de hoorn werd geschraapt een middel vormde tegen vergiftigingen en dat degenen die uit de hoorn dronken, beschermd werden tegen krampen en vergiftigingen. Het poeder van de fijngemalen hoorn zou ook als afrodisiacum werkzaam zijn en dus de geslachtsdrift prikkelen.
Ook vandaag nog speelt de eenhoorn een magische rol in de literatuur. In ‘Harry Potter and the Philosopher’s stone’ bijvoorbeeld komt er een eenhoorn voor. Hij wordt weergegeven als het nobelste dier dat er bestaat, een krachtig magisch dier wiens zilveren bloed Voldemort drinkt om in leven te blijven.
In de Middeleeuwen werd de eenhoorn bestempeld als een sterk en woest beest en toch ook geassocieerd met kuisheid en maagdelijkheid, het dier kon immers alleen in bedwang gehouden worden door een maagd. Een tekst uit de 15e eeuw luidt: “Een eenhoorn is zo sterk, dat geen jager hem vermag te vangen. Maar een maagd wordt geplaatst daar waar hij verwacht wordt, zij opent haar schoot en de eenhoorn legt zijn kop daarin. Hij verliest nu zijn woeste aard, valt in slaap en wordt verrast als een weerloos dier en gedood door de werpschichten der jagers".
In de heraldiek staat de eenhoorn voor strijdlust en dapperheid. Hij komt voor op familiewapens, wapens van steden en gemeenten (onder ander Perg in Noord-Oostenrijk, Menaldumadeel in Friesland, Kruibeke in Vlaanderen) als schildhouder (samen met een leeuw in het wapen van het Verenigd Koninkrijk, als zittende schilddrager in het wapen van Hoorn in West-Friesland). De leeuw en de eenhoorn zijn verbonden door het verhaal dat de leeuw de enige vijand van de eenhoorn is in de dierenwereld. Door een list zou de leeuw hem ooit overmeesterd hebben: de leeuw ging voor een boom staan en sprong plots weg toen de eenhoorn hem aanviel; zo spietste de eenhoorn zichzelf met zijn hoorn vast in de boom.