Twee kikvorsen ...
Afsluitend een serie verhalen. Soms kunnen dergelijke verhalen het wezenlijke zó belichten dat het ons werkelijk duidelijk wordt.
Twee kikvorsen sprongen en kwaakten lustig in een maanheldere nacht. Plotseling kwamen ze in een emmer met melk terecht.
De wanden van de emmer waren steil en glad. Ze probeerden eruit te klimmen maar dat lukte niet.
De oudste kikvors zei: "Wat heeft er voor zin ons in te spannen om eruit te komen? We spelen het nooit klaar". Hij gaf de moed op en verdronk!
Maar de jongste kikvors was niet zo wijs. Hij spande zich nog meer in en bleef aan een stuk door trappelen en springen.
Toen de zon weer opging, zat hij gezond en blij op een klomp boter.
Nooit opgeven! ' Nooit de moed verliezen!!
Een ander verhaal leert juist het tegenovergestelde:
De Donau is een prachtige rivier die langs Wenen stroomt. Niet zo blauw als in het bekende lied, maar toch erg lieflijk. Het water is tamelijk warm.
Een van de mooiste belevenissen is stroomopwaarts te lopen en dan stroomafwaarts te zwemmen, gedragen door het water dat van de heuvels stroomt, aan beide zijden boomgaarden en groene heuvels.
Maar ieder jaar zijn er weer veel doden te betreuren, omdat de rivier op bepaalde plaatsen draaikolken vormt die de zwemmers naar onderen sleuren en waardoor zij verdrinken.
Eens vertelde mij een zwemleraar dat niemand in een draaikolk hoeft te verdrinken als hij maar een poosje wil wachten en zijn adem inhoudt. Want op dezelfde manier waarop het water hem omlaag trekt, stuwt het hem een paar seconden later naar de oppervlakte! Er bestaat eigenlijk helemaal geen gevaar. Verdrinken kan alleen maar iemand die tegen de stroom inzwemt en zich verweert. Zo iemand raakt op het einde van zijn krachten en moet dan wel verdrinken.
Het geheim van het leven is te weten, wanneer men door moet gaan met zijn pogingen en wanneer men zich rustig aan de draaikolk van het leven moet overgeven! Deze wijsheid is uitgedrukt in een gebed van de Anonieme Alcoholici:
God, geef mij de blijde kalmte dát te accepteren wat ik niet veranderen kan, geef mij de moed en de kracht te veranderen wat ik wel veranderen kan en de wijsheid het verschil tussen beide te zien.
Accepteer jezelf en neem het leven zoals het is
Het volgende verhaal maakt duidelijk wat het wil zeggen: zichzelf te accepteren en het leven te nemen zoals het is:
Er was eens een arme Chinese boer. Hij had alleen maar een klein strookje land dat hij bebouwde.
Hij had maar één zoon die hem daarbij hielp en ook nog een paard voor de ploeg.
Op een dag ging het paard er vandoor!
Alle mensen uit het dorp kwamen aanlopen om over het lot van de boer te treuren en hun medelijden te tonen met zijn pech dat zijn paard nu weg was en niet meer voor hem kon werken.
De boer zat er heel kalm bij en sprak:"Hoe weten jullie eigenlijk dat het pech is?"
Een week later kwam het paard terug, temidden van een kudde van tien wilde paarden.
Weer kwamen de omwonenden naar hem toe, nu om hem te feliciteren met zijn geluk.
De boer zat er weer heel bedaard bij en zei:"Waarom denken jullie dat dát geluk is?"
Een week later werd de enige zoon van de boer bij het temmen van één van de wilde paarden eraf geworpen en hij brak zijn been.
De mensen uit het dorp kwamen weer, hadden medelijden met hem en maakten misbaar over zijn pech.
Weer bleef de boer kalm en zei:"Hoe weten jullie nu dat het pech is?"
Een week later brak de oorlog uit. Soldaten kwamen en namen alle Jonge mannen mee, ………… met uitzondering van de zoon van de boer, omdat díe een gebroken been had!
Dit verhaal bevat een grote waarheid, namelijk dat het niet aan ons toekomt om te oordelen over geluk, pech, succes of mislukking. We kunnen niet weten wat deze dingen echt zijn.
We zijn er om te doen wat we kunnen, om onze bijdrage te leveren en de dobbelstenen zó te laten vallen als ze willen. Dit is één van de fundamentele ideeën die Adler telkens opnieuw weer uitsprak.
De Duitsers zeggen:"Man muss seine Sache auf Nichts stellen". Wij zouden zeggen:"Je moet geen verwachtingen koesteren".
We moeten niets doen met bepaalde verwachtingen. Als alles goed gaat, dan is dat mooi, maar als iets niet goed verloopt dan moeten we eens kijken wat er verder gebeurt. Laat de dobbelstenen vallen zoals ze willen, laten we niet met onze persoon verwikkeld raken in een mogelijke succes of een mogelijke mislukking.
Dit kan aan de hand van de volgende persoonlijke ervaring geïllustreerd worden:
Op een dag kwam een patiënte bij mij die zich erover beklaagde dat ze altijd zo gespannen was en dat ze bang was voor haar zwakte en futloosheid.
Ze voelde zich volkomen hulpeloos en alles scheen hopeloos te zijn. Ze zei dat ze helemaal geen vertrouwen in hulpverlening had. Ik had moeite haar ervan te overtuigen, dat ze geholpen kon worden als ze wilde.
Tenslotte haalde ik haar ertoe over nog eens bij me te komen om over de zaak te praten.
Ze wilde dat wel doen.
Toen ze dan de week erop kwam, ontdekte ik dat er iets erg ongelukkigs voorgevallen was. Wanneer een patiënt vertrekt, krijgt die een kaartje waarop de volgende afspraak genoteerd is. Die afspraak leggen we ook in onze agenda vast. Om de een of andere reden, waarschijnlijk omdat het nog niet zeker was of ze al dan niet wilde terugkomen, heb ik vergeten haar naam in de agenda te schrijven en had ik een andere patiënt voor de afgesproken tijd genoteerd.
Wat de zaak nog erger maakte was het feit dat zij van buiten de stad kwam en nu vergeefs hier was. Ik vroeg mijn andere patiënt of hij het goed vond dat ik minder tijd aan hem zou besteden, waardoor ik de gelegenheid had toch nog een half uur voor haar uit te trekken. Tijdens het volgende onderhoud besloot zij in psychotherapie te gaan.
Na een maand of zo vroeg ik haar:"Nou, hebt u er geen spijt van dat u hier gekomen bent? Vertelt u me toch eens waardoor u van mening veranderd bent?"
Ze zei: "Herinnert u zich die ene keer, dokter, toen ik bij u kwam en u voor mij in uw agenda geen afspraak had staan? Dat gaf mij een prettig gevoel. Als iemand als u fouten kan maken, dan heb ik misschien ook een kans.
Men had kunnen vermoeden dat mijn fout het einde had kunnen zijn en dat ze misschien nooit meer teruggekomen was. Hieruit blijkt dus dat we nooit zeker kunnen weten welke gevolgen een handeling heeft en dat daarvoor ook geen noodzaak bestaat!
Alles wat we moeten doen is: IETS doen, AKTIEF ZIJN!
Ik wil met het volgende verhaal eindigen:
Maria was een predikante. Ze sprak met een fluwelen tong. Ze kon prachtig preken en de mensen kwamen van heinde en ver om juist naar haar preken te luisteren.
Op een dag vroeg een vriend haar:"Maria, hoe ben je eigenlijk zo'n goed predikante geworden?" Ze dacht een ogenblik na en zei:"Eerlijk gezegd, ik weet het niet. Ik weet alleen dat in de tijd dat ik met preken begon me iedere keer de duivel bezocht. Op een dag gaf hij mij een tikje op mijn schouder en zei: "Maria, deze preek was fantastisch." De volgende keer gaf hij mij een stevige por en zei: "Maria, deze preek was verschrikkelijk!" En iedere keer moest ik vechten om de duivel te slim af te zijn. Nu, sinds hij mij niet meer bezoekt, denk ik:"Nu doe ik het goed!"
Maria kende de duivel van ijdelheid, dat Gouden Kalf dat we allemaal aanbidden! De ijdelheid dat we waardig en belangrijk moeten zijn, dat we méér dan anderen en succesvol moeten zijn. Al dit dansen om het gouden kalf van het succes maakt ons tot slaven. Toen Maria meer belangstelling had voor haar werk dan voor haar trots, hoorde zij de lokroep van de duivel niet meer.
Als we met ons zelf in het reine willen komen, dan moeten we ons niet in de tang nemen, geen zelfkritiek hebben, onszelf niet leren bang te zijn en niet met onszelf vechten.
Wat we nodig hebben is: ons te laten leiden door wat in ons is (en dat is zo geweldig dat we verrast zouden zijn als we het maar konden zien. De kracht en de macht die in ons woont, is even groot als de kracht en de macht die in het uiterst kleine en onbeduidende atoompje ontdekt werd. We moeten onze innerlijke krachten ontdekken en deze naar buiten te laten treden.
En als we ophouden te proberen onszelf te controleren, dan zouden we ook ontdekken dat we helemaal niets onder controle behoeven te houden omdat we dan namelijk ontdekken, dat we slechts dát doen wat we beslissen te doen!
Rudolf Dreikurs
(Dit artikel is eerder verschenen in Mensenkennis Opvoeding Persoonlijke groei 1981/1982, Uitgave STIP-Westervoort )
