Ieder gedrag heeft een doel dat op een zelfbesloten einddoel gericht is

We bepalen zelf onze doelen zonder het te weten, want een groot deel van onze lichamelijke en geestelijke activiteiten worden we ons nooit bewust.

We moeten goed in het oog houden dat zoiets als ambivalentie als zodanig niet bestaat. Als iemand zich voortdurend heen en weer gesleurd voelt tussen; "Zal ik dit doen of zal ik dát doen?" (Dat is namelijk ambivalentie,) ziet hij niet in, dat hij op een bepaald ogenblik zich slechts in één richting bewegen kan.

Ambivalentie als zodanig is dus zelf een volledige beweging. De ambivalentie beoogt dus een bepaald doel, men kan zich ervan bedienen om verantwoordelijkheid te vermijden of om iemand in zijn macht te krijgen; het kan zelfs zijn dat men doet alsof men zich inspant om vooruit te komen, terwijl deze ambivalentie in feite een dergelijke beweging juist vermijdt zonder dat men van deze voorspiegeling van valse feiten afstand neemt.

Met andere woorden: vermijding van de beslissing, die het resultaat is van het ambivalente gedrag, moet als een deel van het gebied waarin de persoon zich beweegt beschouwd worden. En er kunnen veel redenen zijn waarom iemand er de voorkeur aan geeft geen beslissing te nemen. De reden kan veranderen, maar de beweging is altijd dezelfde.

Om dit te verduidelijken zullen we eens aannemen, dat een meisje een vriend heeft met wie ze wil trouwen.

Hij houdt erg van haar en heeft veel te bieden, inclusief financiële zekerheid. Maar zij houdt niet van hem. Daarom is zij ambivalent. Ze zou naar een psychiater of een raadgever kunnen gaan en zeggen:"Ik weet echt niet wat ik moet doen zal ik met hem trouwen of niet?''

Haar adviseur kan gemakkelijk ontdekken of zij alleen maar zichzelf voor de gek houdt, want ze weet precies of ze echt met hem wil trouwen of niet. Ze wil alleen maar graag de indruk wekken dat ze werkelijk niet weet wat ze moet doen. Wanneer de vriend haar tenslotte ertoe weet over te halen met hem te trouwen, dan zou ze kunnen zeggen:"Maar ik wilde het eigenlijk helemaal niet. Daarom moet jij mij hoe langer hoe meer bieden opdat ik toch nog dit besluit neem. En wanneer ik dan geen goede echtgenote ben, hoef je mij niet de schuld te geven; ik heb het je immers al direct gezegd dat ik niet met je wilde trouwen."

Op deze of een soortgelijke manier kan zij de aan zichzelf gestelde eisen ontvluchten en de verantwoordelijkheid en nauwe samenwerking, die nu eenmaal bij een intieme intermenselijke relatie behoren vermijden.

Soms wordt de ambivalentie gebruikt om de eigen wilskracht te bewijzen; men gaat hindernissen opwerpen om ze dan vervolgens weer af te breken en zó als een held uit het strijdperk te treden.

Als men maar altijd de keus die men zelf gemaakt heeft grif zou willen toegeven, dan zou het leven eenvoudiger zijn en dan zou men niet zoveel ophef hoeven te maken over de kleinste zaken.

Het effect van een klaarblijkelijke ambivalentie bestaat daarin dat het iemand mogelijk gemaakt wordt een strijd tegen zichzelf te winnen en een gemakkelijke verontschuldiging te hebben wanneer men niet sterk genoeg is om aan de bekoringen weerstand te bieden. Ieder klein akkefietje kan als afleidingsmanoeuvre gebruikt worden om niet de werkelijk belangrijke problemen van het leven onder ogen te hoeven zien.

Lees verder: Wij produceren onze gevoelens zelf