‘Er is een wereld vóór 1914 en er is een wereld na 1914. In de eerste moest men zijn geloof in gestage vooruitgang temperen, in de tweede zijn wanhoop over de kwetsbaarheid van de beschaving’, aldus Piet de Rooy in zijn Republiek van rivaliteiten. Nederland sinds 1813. Precies op het breukvlak van die twee werelden bevond zich De Beweging. Algemeen Maandschrift voor letteren, kunst, wetenschap en staatkunde. De laatste jaren concentreert de geschiedschrijving over De Beweging zich op het debuut van enkele jonge dichters in het blad rond 1910. Daarmee wordt het tijdschrift steeds vaker als puur letterkundig gepositioneerd. Dit doet echter geen recht aan de opzet van het blad, dat ten doel had ‘de geestelijke beweging’ van zijn tijd te ondersteunen en te leiden.
In 2009 verscheen in De Boekenwereld een artikel over het tijdschrift De Beweging 1905-1919. Het is een bewerking van mijn doctoraalscriptie over het tijdschrift De Beweging uit 2000. Vanuit de opleiding Geschiedenis van de Universiteit Leiden werd ik begeleid door Boudien de Vries en Jan Bank. De scriptie diende tevens ter afsluiting van de specialisatie boekwetenschap, waar ik met veel plezier studeerde bij Adriaan van der Weel, Paul Hoftijzer en Berry Dongelmans. De drukproef van het artikel kan hieronder worden gedownload.