CẤT BƯỚC
NGUỒN CƠN
Để bắt đầu, xin kể một câu chuyện nhỏ. Cứ mỗi lần về Thánh Địa dự Lễ Hội Yến Diêu Trì, dạo quanh Báo Ân Từ, xem triển lãm của các Họ Đạo, mình lại thấy lòng ấm cúng hơn một chút. Giống như mình về nhà thăm mẹ, thấy anh chị em góp sức sửa sang cho năm sau nhà cửa đẹp hơn năm trước. Mừng lắm! Và cũng hơi ngượng nữa, vì mình chỉ đi coi, không góp được chút gì cho Mẹ Thiêng Liêng.
Cũng may, rốt cuộc mình cũng tìm ra chỗ để góp phần. Đó là khi mình bất chợt nghe một bài hát mấy bạn đạo đang nghe qua máy cassette. Đó là một bài hát mà hiện nay người ta gọi là... "nhạc chế". Nghĩa là, lấy một bài hát của tác giả nào đó đã nổi tiếng sẵn rồi (trong trường hợp mình nghe là một bài tình ca Boléro hết sức não nuột, kể chuyện hai người yêu nhau dang dở) rồi ghép lời của mình vào. Trong bài hát vừa kể, một tác giả vô danh có dùng những từ ngữ như "đạo pháp" "Kỳ Ba" "Phổ độ"....Nhạc thì kể chuyện tình yêu dang dở, lời thì kêu gọi cứu độ nhơn sanh. Thật là râu ông nọ cắm cằm bà kia! Nếu so với Thánh Ca của đạo Thiên Chúa, thì hỡi ơi, một trời một vực!
Nhưng suy đi nghĩ lại, hiện tượng này chứng minh một điều: rõ ràng các bạn đạo Cao Đài có nhu cầu nghe nhạc đạo (nhạc tôn giáo). Từ đây, xin dùng từ "đạo ca" để không trùng với "thánh ca" của Đạo Thiên Chúa. Sau một thời gian nghe cổ nhạc (tức là nhạc cổ truyền Việt Nam, người bình dân gọi là vọng cổ), các bạn đạo muốn nghe thêm loại nhạc khác, thí dụ như tân nhạc (nhạc Việt nam viết theo nhạc lý Tây Phương), vốn rất thịnh hành hiện nay ở Việt Nam. Nhưng vì ít người có kiến thức nhạc lý Tây Phương, nên mới có hiện tượng nhạc chế tréo cẳng ngỗng như đã nêu trên. Thực ra mà nói, chưa cần nói đến vấn đề nghệ thuật, nhạc chế ngay từ đầu đã vi phạm thô bạo đến tác quyền và ở các nước tiến bộ sẽ bị phạt rất nặng. Như vậy, nếu mình tự viết được ca khúc cho đồng đạo nghe là hay nhất.
Sau đó mình có dịp vào Youtube và nhaccuatui.com, thì phát hiện ra nhiều đồng đạo đã nghĩ ra điều này trước mình từ lâu. Xấu hổ quá! Thậm chí các vị đó ngoài việc tự viết nhạc, phối khí, còn tự hát hoặc nhờ ca sĩ hát rồi post lên mạng toàn cầu. Thật là phấn khởi. Mừng quá, mình bỏ thời gian nghe khoảng 100 bài và có nhận xét như sau: Phần lớn các bài hát đều chỉnh về nhạc lý, có khoảng mươi bài rất hay. Nhưng nói chung, về mặt nghệ thuật thì còn phải trau dồi thêm. Viết đạo ca rất khó, vì các thuật ngữ tôn giáo nếu không đưa vào đúng chỗ sẽ gượng ép, thậm chí biến thành trò cười hoặc bôi bác. Thí dụ, mình đã nghe một bài có dùng từ đạo pháp - tức là phương pháp hay lời dạy của tôn giáo, nhưng tác giả bị rơi vào lỗi cưỡng âm, nên nghe thành đao pháp - cách sử dụng đao kiếm!!! Theo mình biết, ngoài Thánh Ca của Thiên Chúa giáo rất thành công, số đạo ca của các nhạc sĩ Việt Nam (kể cả nhạc sĩ thuộc hàng cây đa cây đề như Phạm Duy) tương đối kén.. người nghe.
Dù sao đi nữa, những cố gắng ban đầu rất đáng trân trọng. Xin thành thật cám ơn những đồng đạo đã có tâm huyết bỏ công khai phá.
MỤC TIÊU
Do đó mình quyết tâm tham gia vào phong trào đang lên này. Sẵn có trang web Ý THỨC, mình xin tạm mượn chỗ để post những bài tự viết và của các thân hữu. Xin mời các bạn đạo cùng chí hướng tham gia gởi bài. Mục tiêu gần của mình là để thay cho những bài nhạc chế như đã nêu trên. Mục tiêu xa hơn là nâng trình độ thẩm âm của các bạn đạo lên một chút để theo kịp đà tiến bộ của xã hội. Nếu ngày kia, Cao Đài phát triển trên toàn thế giới (ngày nay đã phát triển ra nước ngoài khá nhiều rồi đó), thì âm nhạc của đạo hay nói rõ là đạo ca Cao Đài sẽ đóng vai trò rất quan trọng. Ý mình muốn nói là nhạc theo nhạc lý Tây Phương, còn cổ nhạc Việt Nam chắc là khó phổ biến ở nước ngoài rồi, biểu diễn thì được, nhưng muốn người ta hát theo thì khó lắm.
HY VỌNG
Mình nhớ lại hồi còn học Tiểu Học, khi vào xem những hình vẽ bên hông Báo Ân Từ, mình cảm thấy áy náy lắm, vì những chú thích đó trật lỗi chính tả rất nhiều. Hiện nay, những lỗi như vậy đã được sửa sai và chắc thế hệ sau này sẽ còn sửa đổi nữa. Mình hy vọng các bài đạo ca Cao Đài cũng sẽ như vậy, sẽ khởi những bước đi chập chững, rồi đi đứng đàng hoàng và ngày kia có thể chạy đua tốc lực. Sẽ có những ca đoàn Cao Đài trình bày những bài hợp xướng trong các buổi lễ, tăng thêm phần long trọng và cũng cố thêm niềm tin của các tín đồ.
BÀI HÁT
Sau đây, mời các bạn đạo bấm vào các link sau để xem bản thảo và nghe các bài đạo ca Cao
Từ Nguyên
Saigon Feb 2018