NGUYÊN DO

Trong Cao Đài Giáo, Hiệp Thiên Đài là biểu tượng của ý thức. Cơ chế của cơ quan này ẩn chứa pháp môn tu tập, do đó nghiên cứu ý thức là một phần quan trọng trong quá trình tu học của các tín đồ. Biết rõ về ý thức sẽ đem lại nhiều lợi ích thiết thân,dẫn lối đến bờ giải thoát chứ không chỉ đơn giản là nhu cầu thu thập kiến thức.

Điểm quan trọng đầu tiên: ý thức là một bộ phận không thể thiếu của một con người. Quan điểm Cao Đài Giáo cho rằng một người bình thường gồm có ba phần: thể xác, ý thức và linh hồn. Ba phần này – kinh sách Cao Đài gọi là Tam Bửu – phối hợp chặt chẽ với nhau qua mỗi hành vi trong cuộc sống. Linh hồn dẫn đường cho thể xác sống hướng thiện. Ý thức là cầu nối linh hồn với thể xác. Vậy, thiếu vắng ý thức có nghĩa là thể xác không còn nhận được huấn thị của linh hồn và chỉ còn là động vật cấp thấp. Nếu là động vật cấp thấp, không cần đặt ra vấn đề văn minh,tiến bộ hay giải thoát nữa!

Điểm quan trọng thứ hai: ý thức bảo vệ sự sống của con người. Ý thức quyết định từ những hành vi đơn giản như điều khiển cơ thể né tránh nguy hiểm đến những kế hoạch sức khoẻ dài hạn; từ việc tự vệ cá nhân đến việc bảo vệ người thân, bộ tộc, quốc gia. Chúng ta dễ dàng nhận thấy ý thức sinh tồn quan trọng đến mức nào khi so sánh loài người và loài vật. Vì ý thức của loài vật không tiến hoá bằng ý thức nơi con người nên chúng lần lượt bị tuyệt chủng và hiện nay số còn lại cũng đang bị đe doạ ráo riết.

Điểm quan trọng thứ ba: ý thức thúc đẩy con người tiến bộ cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Lịch sử loài người đã minh chứng điều này một cách hùng hồn. Từ công cụ bằng đá đến bom hạt nhân, từ việc sống bầy đàn đến chủ thuyết dân chủ hiện đại, loài người đã trải qua một quảng đường rất dài. Đánh mất ý thức, sẽ không có tiến bộ ở thế gian. Nguy hiểm hơn, điều này còn đồng nghĩa với việc bước lùi trên thang tiến hoá trong vũ trụ. Đức Hộ Pháp dạy rằng: Nếu ở thế gian người ta sợ đau khổ, thì trên Cõi Thiêng Liêng Hằng Sống điều đáng sợ nhất của các chơn hồn là không tiến hoá. Những chơn hồn không tiến hoá phải ở lại cõi Âm Quang để học hỏi, có khi đến mấy ngàn năm!

Cuối cùng, ý thức còn là phương tiện duy nhất giúp người tu học tiến đến trạng thái đạt đạo. Cho dù đi truyền giáo, làm từ thiện hay tịnh luyện, tín đồ Cao Đài vẫn phải cần ý thức. Vì thế, thể pháp Cao Đài hé lộ đôi điều: trong một kỳ đàn, chức sắc Hiệp Thiên Đài (tượng trưng ý thức) đi vào Đền Thánh (tượng trưng Bạch Ngọc Kinh) trước chức sắc Cửu Trùng Đài (tượng trưng thể xác). Còn nữa, nghi lễ cuối cùng trong một kỳ đàn là: Đức Hộ Pháp, Chưởng Quản Hiệp Thiên Đài, xuất chơn thần, đi gom tất cả hào quang của toàn đạo vừa xuất hiện, đem vào Bát Quái Đài dâng lên cho Chí Tôn để được bố hóa hồng ân, rồi Hộ Pháp đem xuống trả lại cho mọi người. (Bát Nương Diêu Trì Cung)