Xuân Quý Mão

3. Tạp chí L’Illustration

3.1. INDOCHINE

3. Tạp chí L’Illustration

Chưa biết viết tiếp về đề tài gì, nghĩ vội, tôi bắc thang lên đầu tủ trong phòng lôi thùng tư liệu của tạp chí L’Illustration, bắt đầu lục và coi sơ về phần Indochine cùng một số phần khác.

Thấy coi bộ được, nên tiếp theo tôi xin được nói sơ qua về thùng tài liệu này.

Tạp chí L’Illustration nổi tiếng của Pháp (khổ A3) có từ gần hai thể kỷ nay, xuất bản hằng tháng và đóng bộ mỗi lục cá nguyệt (6 tháng) hoặc nguyên năm cho người có thú chơi sách hay cho thư viện hoặc trường học có nhu cầu.

Trước đây, tôi vẫn thường đi lùng các cuốn “Le tour du monde” để tìm các bài viết về Việt Nam khi xưa (Indochine), đã có thu hoạch được một mớ.

Trở lại tạp chí L’Illustration, cách đây vài năm ở một brocante mà tôi là “client fidèle” (khách hàng thân thuộc), tôi thấy họ chưng ra hầu như nguyên xi bộ L’Illustration (1840 - 1938), giá trung bình một cuốn (lục cá nguyệt hoặc nguyên năm) từ 30 đến 60 CHF (Confoederatio Helvetica Franc: Swiss franc).

Nhìn đống sách họ chưng chắc ... cả tấn chớ không phải giỡn!

Tôi mê tạp chí này, ngoài các phóng sự trên thế giới mà còn có các tranh vẽ gravures rất công

phu, sống động như thực. Không ngại, tôi tranh thủ thời gian rảnh rỗi đến để lấy từng cuốn, lật từng trang, coi có cuốn nào viết về Indochine không (tôi bắt đầu từ cuốn 1860, Pháp chinh phục ba nước Đông Duơng 1859). Qua hai tuần, tôi nhận thấy bộ sách khủng này ngoài tôi ra, rất ít khách hàng nào ghé mắt tới (nhà nào mà chứa cho nổi, mà mua có được thời gian để coi ... hình không nữa, chớ đừng nói chi là đọc … hay là muốn nghe … “xếp” “mở đài”?). Ấy vậy mà sau hai tháng, tôi đã dàn xếp được với người chủ, tên Frank (tuổi thân, nhỏ hơn tôi đúng một con giáp, hợp gu và biết tôi rất nhiều vì sức … hiểu biết trên trời dưới đất của tôi mỗi khi đấu láo), lấy về hơn nửa bộ này với giá … rất hời! Chủ yếu là tôi muốn lấy những cuốn có hình gravures xưa về Việt Nam và thể giới (tin tức, nghệ thuật, …).

Sách tới khoảng năm 1900 có hình chụp thì “Cho em … xù!”. Mất gần cả tuần để chắt lọc, cắt các hình ảnh gravures, còn lại là ... bỏ hết, rồi hì hục rinh, khiêng chở gần mấy cuốc xe, đem đi “rờ xây cồ (recycle)! Riêng stock của phần giữ lại này tôi phải giữ khoảng vài chục ký-lô, dĩ nhiên là toàn hình … gravures chọn lọc (thị hiếu hiện nay là bà con ta hay lùng các hình gravures xưa “origine” theo để tài để “lộng kiểng” (không phải ... liệng cống) trên các khung tranh hiện đại để trang trí hay ... thương mại. Đây là mode thời thượng 4 chấm không (Tân cổ giao duyên).

Có hình, sau khi đo ni để lên sàn, có khi đem bán được cả trăm bạc là chuyện thường (khung đẹp, hình ... không đụng hàng).

Xin được chia sẻ dưới đây một số hình ảnh chọn lọc về Indochine và các phần khác.

3.1. INDOCHINE (1860-1900): nguyên trang (A3)

Phần lớn chưa thấy có trên mạng (Đâu có ai ở không đi làm chuyện tào lao như tôi!).

Đối với một số bạn, đây có thể là lần đầu được xem. Tiếc là trên trang báo Xuân, hình bắt buộc phải resized, nên xem … chắc không đã!

Ngày đầu năm ở Cochichine (Nam Kỳ)