เรื่องที่ 1 กฎการนับเบื้องต้น
กฎเบื้องต้นเกี่ยวกับการนับและแผนภาพต้นไม้
ในชีวิตประจําวันของคนเรามีการกระทําหรือการทดลองหลายอย่างที่สามารถมีวิธีการที่จะเกิด ผลลัพธ์ได้หลายวิธี การหาจํานวนรูปแบบหรือจํานวนวิธทีี่อาจเกิดขึ้นได้จากการนับทั้งหมด โดยมีกฏเบื้องต้นเกี่ยวกับการนับ จากการทํางานดังนี้
งานแรก การเกิดของเหรียญที่ 1 เกิดได้ 2 วิธี คืออาจเกิดหัว (H ) หรือ อาจเกิดก้อย (T ) ก็ได้ และในแต่ละวิธีที่เกิดเหรียญที่ 1 ยังมีวิธีเกิดเหรียญที่ 2 ได้อีก
งานที่ 2 การเกิดของเหรียญที่ 2 เกิดได้ 2 วิธี คืออาจเกิดหัว (H) หรืออาจเกิดก้อย (T ) ดังนั้น การโยนเหรียญ 2 อันพร้อมกัน 1 ครั้ง เกิดได้ = 2 ×2 = 4 วิธี
การโยนเหรียญ 2 เหรียญพร้อมกัน เป็นการทํางานที่มี 2 อยา่งหรือ 2 ขั้นตอน สามารถแสดง เหตุการณ์ที่เกิด โดยใช้แผนภาพต้นไม้ได้ดังนี้
นั่นคือ โยนเหรียญ 2 เหรียญพร้อมกัน 1 ครั้ง เกิดได้ 4 วิธี คือ HH, HT, TH, TT ตอบ
1. 2. การทํางานที่มี 3 อย่างหรือสามขั้นตอน
การนับจะมีแนวคิดในทํานองเดียวกัน แต่จํานวนขั้นตอนในการเขียนแผนภาพต้นไม้ หรือ การหาผลคูณคาร์ทีเซียน จะมี 3 งานหรือ 3 ขั้นตอนที่ต้องทําต่อเนื่องกัน ดังตัวอย่างต่อไปนี้
ตัวอย่างที่ 2 บริษัทรถยนต์แห่งหนึ่งผลิตตัวถังรถยนต์ออกมา 2 แบบ มีเครื่องยนต์ 2 ขนาด และสี ต่าง ๆ กัน 3 สี ถ้าต้องการแสดงรถยนต์ให้ครบทุกแบบ ทุกขนาด และทุกสี จะต้องใช้รถยนต์อย่าง น้อยที่สุดกี่คัน
เมื่อพิจารณาแผนภาพต้นไม้และวิธีการของผลคูณคาร์ทีเซียนแล้ว พบว่า สามารถหาจํานวนวิธี หรือจํานวนรูปแบบในการทํางานได้เช่นเดียวกัน จากหลักการของทั้งสองวิธี จึงสามารถนํามาสร้างเป็น กฎเบื้องต้นเกี่ยวกับการหาจํานวนวิธีในการทํางานอย่างใดอย่างหนึ่งได้ โดยสรุปเป็นกฎได้ดังนี้
สรุปขั้นตอนในการใช้กฎการนับแก้โจทย์ปัญหา
1. พิจารณาว่างานหรือเหตุการณ์ที่โจทย์กำหนดมานั้นคืออะไร จัดแบ่งออกเป็นกี่ขั้นตอนที่ต่อเนื่องกัน
2. พิจารณาเงื่อนไขต่าง ๆ ที่กําหนดมาในแต่ละขั้นตอน บันทึกไว้
3. หาจํานวนวิธีที่สามารเลือกทํางานได้ในแต่ละขั้น โดยต้องเริ่มจากขั้นที่มีเงื่อนไขมากที่สุดก่อนแล้วจึง พิจารณาขั้นอื่น ๆ ที่มีเงื่อนไขรองลงมา ตามความสําคัญ
4. นําจํานวนวิธีที่ได้ในแต่ละขั้นตอนคูณกัน จะได้จํานวนรูปแบบหรือจํานวนวิธีที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งหมด