Voorwoord

Het zal binnenkort tien jaar geleden zijn dat Norbert Rosseau te Gent over­ leed. Dankzij verschillende initiatieven van vrienden, concertorganisaties en van de vzw De Vrienden van Norbert Rosseau werd sindsdien regelmatig teruggegrepen naar het indrukwekkende oeuvre van deze componist om een aantal boeiende concertaffiches te vullen. Concerten, radio-uitzendingen en enkele plaatopnames bewijzen overvloedig dat Rosseau verder blijft leven door zijn muziek.

Toch hebben wij de indruk dat het oeuvre van Rosseau slechts in beperkte mate is bekend. Dat houdt in dat de beoordeling van dat oeuvre berust op onvolledigheid en de keuze van uit te voeren werken op toevalligheid. Bovendien dreigt het gevaar - een zo typisch fenomeen van de Belgische Muziek - dat men de componist reduceert tot een lokale figuur wiens werk in één regio bijna fanatiek wordt verdedigd en elders in de vergetelheid verdwijnt. Daarom is het noodzakelijk dat bestudering van leven en werk van een componist onafhankelijk gebeurt; met een blijvend zoeken naar objectieve gegevens middenin de subjectiviteit van de muzikale nalatenschap.

Maar, eens leven en werk in het belangstellingsveld van musicologen en critici komt te staan stuit men op onoverkomelijke problemen bij ernstig bronnenonderzoek: er ontbreken biografische gegevens of, erger, er is sindsdien heel wat muziek verdwenen ... Mevrouw Cornelia Rosseau was zich in al die jaren ter dege bewust van dergelijke gevaren. Met een niet aflatend dynamisme heeft zij alle composities van haar echtgenoot terug samengebracht en beveiligd voor de toekomst.

Het volledige oeuvre van Rosseau is thans gedeponeerd bij CeBeDeM.

Dit boek is een tweede initiatief van Mevrouw Rosseau. Het was haar bedoeling een aantal vrienden, leerlingen en musici die de componist goed hebben gekend te laten schrijven vanuit hun herinnering over Norbert Rosseau: een soort postuum liber amicorum, maar dan ontdaan van gedwongen woorden van lof. Het resultaat is een verzameling teksten geworden die, hoe verscheiden ook van inhoud, verklarend kunnen werken en een belangrijke bron van informatie bieden bij verdere studie van de muziek van Rosseau. Een aantal teksten kleuren de persoonlijkheid van de componist, andere verklaren het ontstaan van bepaalde werken, nog andere bieden een grondige en gedetailleerde analyse van welbepaalde composities. Ter aanvulling en tot beter begrip van deze herin­ neringen hebben wij het nodig geacht een aantal rubrieken aan deze teksten toe te voegen: biografische nota's, een chronologische lijst van het volledig oeuvre, een aantal reeds gepubliceerde teksten, documenten en een aantal illustraties. Behalve wat de opuslijst betreft, was het niet onze bedoeling volledigheid na te streven. Wij hebben enkel betracht aan de hand van documentatie een aantal belangrijke momenten uit het leven van Rosseau te illustreren.

Naar aanleiding van de uitgave van dit boek gaf Mevrouw Rosseau een compositie vrij die hier voor het eerst wordt gepubliceerd: La Lettre, op. 68 uit 1958 voor zang en piano; wellicht de meest symbolische compositie voor de relatie tussen Cornelia Schoorens en Norbert Rosseau.

Ondanks de subjectiviteit van herinneringen vinden wij in de ervaringen van de verschillende auteurs omtrent Rosseau enkele constanten terug die bepalend zijn voor de componist; zowel op menselijk als op muzikaal vlak. We leren een persoonlijkheid kennen die opgroeide in een uitzonderlijk creatief en artistiek milieu dat zich bewoog tussen Gent, Kerselare en Italië. Hij genoot een degelijke muzikale opleiding - ook als uitvoerend musicus - in bijzondere omstandigheden. Die omstandigheden dwongen hem tot een langdurig verblijf in Italië. Dat gaf hem een blijvende belangstelling voor de Italiaanse kunst in het alge­ meen en de muziek en literatuur in het bijzonder. Dankzij een bloeiend familiaal bedrijf was het hem niet noodzakelijk een officiële functie in het muziekleven te bekleden. Op latere leeftijd vond hij de intieme gezelligheid van een rustig en gelukkig familiaal leven. Het zijn allemaal factoren die bepalend zijn voor de ongebonden en onafhankelijke ontplooiing van zijn artistieke talenten; talenten die op geen enkel moment in zijn leven stagneerden. Want Rosseau bleef gedurende zijn ganse leven open staan voor vernieuwing. Het eclectisme in de artistieke productie van zijn generatie vinden we ook in zijn oeuvre terug. Maar dat eclectisme getuigt van een ambachtelijke ernst en een doordachte keuze van concepties: stijl als middel en niet als doel. Het is deze kwaliteit die de muziek van Rosseau laat uitstijgen boven een niet meer te overziene veelheid van cultuurproducten.

Mocht dit boek een bijdrage leveren tot een beter begrip van de muziek van Norbert Rosseau en materiaal bieden voor verdere exploratie, dan is ons opzet geslaagd: de grondige musicologische studie van het oeuvre van Norbert Rosseau kan starten!

Onze dank gaat naar alle auteurs die hun medewerking verleenden, naar Mevrouw Rosseau voor haar initiatief en enthousiasme bij de uitwerking van dit project en naar Drukkerij Sanderus, Oudenaarde, voor hun verzorgd werk.

Frank DELEU, musicoloog