สำนวน "ข้าวคอยฝน"
หมายถึง การรอคอย
ที่มาของสำนวน การที่ฝ่ายหญิงรอฝ่ายชาย ข้างเดียว โดยไม่รู้จุดหมาย เปรียบเหมือนข้าวที่หว่านไว้รอฝน ซึ่งไม่รู้ว่าฝนจะตกเมื่อไหร่
คลื่นกระทบฝั่ง หมายถึง เรื่องราวที่ครึกโครมขึ้นแล้วกลับเงียบ หายไป เรื่องราว หรือ เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นเป็น ข่าวอีกทีอึกทึกครึกโครม เป็นข่าวดังไปทั่วโลก หรือ ทั่วประเทศ แต่สุดท้ายก็กลับเงียบหายไปไม่มีผู้คนพูดกล่าวถึงอีกเลย
ฟ้าสูงแผ่นดินต่ำ หมายถึง ให้รู้จักกาลเทศะ มีความเจียมตัว รู้จักที่ต่ำที่สูง
ต้นไม้ตายเพราะลูก หมายถึง พ่อแม่ที่ต้องเสียชื่อเสียงหรือเสียทรัพย์สินเงินทองจนหมดตัวด้วยความรัก และตามใจลูก ๆ ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าลูกจะทำตัวไม่ดี จนที่สุดต้องสิ้นเนื้อประดาตัวและเสียและเสียชีวิตลงไปในที่สุด เหมือนกับต้นไม้บาง ชนิดเมื่อติดดอกออกผลมักจะแห้งเหี่ยวตายไปเนื่องจากน้ำเลี้ยงลูกผลและลำต้น ไม่เพียงพอ
น้ำมาปลากินมด น้ำลดมดกินปลา หมายถึง โอกาสของใครคนนั้นก็จะกระทำการได้เปรียบกว่าอีกฝ่าย แต่เมื่อถึงโอกาสของอีกฝ่าย ฝ่ายนั้นก็จะได้เปรียบบ้านเช่นกัน
น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ หมายถึง เมื่อมีเหตุการณ์รุนแรงอะไรเกิดขึ้น ก็อย่าไปขัดขวาง จะได้รับอันตรายเพราะตอนนี้ตนอยู่ในระยะหน้าสิ่งหน้าขวาน คนเรามักไม่มีเหตุผลดุจนน้ำเชี่ยว ถ้าเอาเรือไปขวางเรือก็จะล่ม
ข้าวคอยฝน หมายถึง การรอคอย
ถึงพริกถึงขิง หมายถึง เผ็ดร้อนรุนแรง
ขาวเป็นสำลีเม็ดใน หมายถึง คนที่มีผิวสีดำ
แตงร่มใบ หมายถึง ใช้ในการเปรียบเลยถึงมีผิวเนื้อนวลงาม มักใช้กับหญิงสาวที่มีผิวพรรณงามผ่อง เป็นสาววัย แรกแย้มที่มีผิวสวย
หว่านพืชหวังผล หมายถึง การที่ลงทุนลงแรงเพื่อหวังผลประโยชน์ที่จะได้รับตอบแทนกลับมาในภายหน้าไม่ได้ทำให้เปล่า
คลื่นใต้น้ำ หมายถึง มีการเคลื่อนไหวหรือกระทำการอย่างเงียบๆเพื่อรอดำเนินการอะไรบางอย่าง ซึ่งดูภายนอกเหมือนไม่มีเหตุการณ์อะไรผิดปกติ สำนวนนี้มักใช้บ่อย ๆ ในเหตุการณ์การเมือง
น้ำซึมบ่อทราย หมายถึง สิ่งที่ตักตวงไม่มีวันหมดสิ้น หาได้มาเรื่อย ๆ ถึงได้เล็กน้อยแต่ก็ไม่ขาด
น้ำกลิ้งบนใบบอน หมายถึง คนที่ตลกตะแลง มีจิตใจไม่แน่นอน หรือเอาแน่อะไรไม่ได้ปัจจุบันมักถูกนำมาเปรียบเปรย กับสาวที่มีจิตใจไม่มั่นคง
น้ำลอดใต้ทราย หมายถึง การกระทำอย่างลี้ลับไม่มีผู้รู้เห็น
น้ำท่วมทุ่งผักบุ้งโหรงเหรง หมายถึง บุคคลที่พูดเยอะแต่เนื้อหาที่เป็นสาระนั้นมีเพียงเล็กน้อย
ไฟสุ่มขอน หมายถึง ความรู้สึกร้อนรุ่มที่เกิดขึ้นในใจ
กาฝาก หมายถึง การแฝงตัวอาศัยอยู่กับผู้อื่นโดยที่ไม่ช่วยเหลือ หรือทำประโยชน์อะไรให้ค่อยแตกจะเกาะ ประโยชน์จากผู้อื่น
น้ำลดตอผุด หมายถึง คนที่ปกปิดการกระทำความผิดหรือสิ่งไม่ดีเอาไว้เมื่อผู้นั้นตกต่ำหรือหมดอำนาจลงสิ่งไม่ดีที่เคยทำผิดไว้ก็ถูกเปิดเผยออกมาให้เห็น
โตฟักโตแฟง หมายถึง โตแต่กายส่วนสติปัญญาความคิดอย่างน้อยใช้กับเด็กโตมีอายุมาแล้วแต่ยังทำอะไรเหมือนกับเด็กเล่น
ไม้นอกกอ หมายถึง ใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่มีพฤติกรรมนอกแบบแผนของวงศ์ตระกูลมักใช้ในการกล่าวถึง ในทางที่ไม่ดีไม่เหมาะในเชิงลบ
กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ หมายถึง ทำงาน 2 อย่าง แบบลังเลใจ แก้ปัญหาไม่ทันท่วงทีต้องเสียงานไป 1 อย่าง
กำขี้ดีกว่ากำตด หมายถึง ได้มาบ้างดีกว่าไม่ได้อะไรเลย
กิ่งทองใบหยก หมายถึง ชายหนุ่ม หญิงสาวเหมาะสมกันดีที่จะแต่งงาน
กินน้ำเห็นปลิง หมายถึง ตะขิดตะขวงใจกับคนชั่วที่รู้พูดหรือคบด้วยโดยรู้ว่าเขาไม่ดี
กินน้ำไม่เผื่อแล้ง หมายถึง มีเงิน มีของก็ใช้จนหมด ไม่ห่วงอนาคตข้างหน้า
ขิงก็รา ข่าก็แรง หมายถึง ต่างคนต่างอารมณ์ร้อนพอกัน ต่างคนต่างไม่ยอมกัน
จุดไต้ตำตอ หมายถึง พูดหรือทำบังเอิญไปโดนเจ้าของเรื่องโดยผู้พูดนั้นไม่รู้ตัว
ชักแม่น้ำทั้งห้า หมายถึง พูดจาหว่านล้อม ยกยอคนอื่นว่าเขาดีเลิศ เพื่อให้ได้ในสิ่งที่เราต้องการ
ตักน้ำรดหัวตอ หมายถึง แนะนำเท่าไร พร่ำสอนเท่าไร ก็ไม่ได้ผล
ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ หมายถึง เสียทรัพย์โดยไม่ได้รับประโยชน์อะไร
ถอยหลังเข้าคลอง หมายถึง หวนกลับไปหาแบบเดิม ๆ ล้าสมัย
น้ำขึ้นให้รีบตัก หมายถึง มีโอกาสดีก็ควรรีบทำ
ฝนตกไม่ทั่วฟ้า หมายถึง ให้หรือแจกจ่ายอะไรไม่ทั่วถึงกัน
ฝนทั่งให้เป็นเข็ม หมายถึง เพียรพยายามสุดความสามารถจนสำเร็จ
มะนาวไม่มีน้ำ หมายถึง พูดห้วน ๆ
หนามยอกเอาหนามบ่ง หมายถึง ตอบโต้หรือแก้ด้วยวิธีการทำนองเดียวกัน
เอาหูไปนา เอาตาไปไร่ หมายถึง แสร้งทำเป็นไม่รู้ไม่เห็น ไม่สนใจ
ฟ้าหลังฝน หมายถึง สำนวนนี้มักจะใช้พูดปลอบใจให้ กำลังใจเมื่อคนเรามีปัญหา เมื่อปัญหาผ่านไป ก็มักจะมีสิ่งดี ๆ เกิดขึ้น เหมือน ฟ้าหลังฝน ท้องฟ้าย่อมสดใส อาจจะมีรุ้งสวยงามให้ได้เห็น มี ความสดชื่น ดับร้อนบรรยากาศหลังฝนตก มักจะสวยงามเสมอ โดย เฉพาะหากอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ
บัวพ้นน้ำ หมายถึง ผู้ที่มีความคิดความอ่านที่ดี รู้ดีรู้ชั่ว
ฟ้าสูงแผ่นดินต่ำ หมายถึง การให้รู้จักกาละเทศะ รู้ว่าสิ่งไหนควรทำสิ่งไหนไม่ควรทำ ปฏิบัติตัวให้เหมาะกับฐานะของตนเอง รู้จักที่ต่ำที่สูง ไม่ไปตีตนเสมอด้วย
ตกน้ำไม่ไหลตกไฟไม่ไหม้ หมายถึง แม้ตกอยู่ในสถานการณ์ที่อันตรายก็ไม่ได้รับอันตรายนั้น
น้ำสั่งฟ้า ปลาสั่งฝน หมายถึง การสั่งเสียบอกกล่าวเรื่องสำคัญเป็นครั้งสุดท้าย หรือการกระทำสิ่งใดเพื่อเป็นการไว้อาลัยก่อนจากลา
คืบก็ทะเลศอกก็ทะเล อยู่ในสถานที่ที่อันตรายต้องระวังให้ดี หมายถึง สำนวนนี้มักจะใช้พูดถึงสถานการณ์ที่กำลังเป็นอยู่ โดยเฉพาะสถานการณ์หรือสถานที่ที่มีอันตรายรอบตัว อย่างทะเล ซึ่งอาจจะจมน้ำทำให้เสียชีวิตได้
ฝนสั่งฟ้า ปลาสั่งหนอง หมายถึง สั่งเสียเป็นครั้งสุดท้าย หรือกระทำอันเป็นสิ่งสำคัญเพื่อไว้อาลัยก่อนจากไป
ปล่อยเสือเข้าป่า ปล่อยปลาลงน้ำ หมายถึง การปล่อยศัตรูที่จับมาได้ไปสู่อิสระภาพ ซึ่งศัตรูอาจจะไม่สำนึกบุญคุณแล้วกลับมาทำร้ายเราภายหลังได้
น้ำน้อยย่อมแพ้ไฟ หมายถึง สิ่งบางอย่างที่มีพละกำลังน้อยกว่า มักจะพ่ายแพ้สิ่งที่มีกำลังหรืออำนาจที่มากกว่า
ร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย หมายถึง การที่บุคคลใช้คำพูดตรง ๆ แรง ๆ แต่จริงใจไม่มีพิษมีภัย ย่อมดีกว่าบุคคลที่พูดจากดีแต่แฝงด้วยความร้ายกาจซ่อนอยู่
ที่มา : ฟางเส้นสุดท้าย(นามแฝง). (2564). รวมสุภาษิต สำนวน คำพังเพย 180 คำ พร้อมความหมายแฝงคติเตือนใจ.
สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2565, จาก https://www.wongnai.com